اذان سوم: تفاوت میان نسخه‌ها
←دیدگاه فقیهان شیعه
(←منابع) |
|||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
===دیدگاه فقیهان شیعه === | ===دیدگاه فقیهان شیعه === | ||
به نظر مشهور فقیهان [[شیعه امامی]]، برای [[نماز جمعه]] دو [[اذان و اقامه|اذان]] تشریع نشده و کار [[عثمان بن عفان|عثمان]] بدعت و فاقد مشروعیت است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۴، ص۱۰۶؛ کشف الرموز، ج۱، ص۱۷۶؛ المهذب، ج۱، ص۴۱۰.</ref> بر این اساس، از آن‌جا که در حضور خطیب‌بودنِ اذان، در مشروعیت آن نقش ندارد،<ref>نک: جواهر الکلام، ج۱۱، ص۳۰۲-۳۰۳.</ref> بیشتر آنان اذان نخست را جایز و اذان دوم را [[حرام]] شمرده‌اند.<ref>السرائر، ج۱، ص۲۹۵-۲۹۶؛ تذکرة الفقهاء، ج۴، ص۱۰۶؛ مدارک الاحکام، ج۴، ص۷۴-۷۵.</ref> پشتوانه این دیدگاه، افزون بر [[سیره نبوی]]، حدیث حفص بن غیاث از [[امام باقر(ع)]] است که اذان سوم را در روز جمعه بدعت شمرده است: «الأذان الثالث یوم الجمعه بدعة».<ref>الکافی، ج۳، ص۴۲۱-۴۲۲؛ التهذیب، ج۳، ص۱۹.</ref> با این تفسیر که با شمارش [[اذان و اقامه|اقامه]] نماز جمعه یا اذان [[نماز صبح]]، مقصود از اذان ثالث دومین اذانی است که برای [[نماز جمعه]] گفته می‌شود.<ref>بحار الانوار، ج۳۱، ص۲۴۲؛ جواهر الکلام، ج۱۱، ص۳۰۱.</ref> برخی از [[فقیهان]] امامی احتمال داده‌اند اذان ثالث، اذان [[نماز عصر]] روز جمعه باشد<ref>البیان، ص۱۰۶؛ مجمع الفائده، ج۲، ص۱۶۵.</ref> که برخی به [[حرمت]]<ref>النهایه، ص۱۰۷؛ کشف اللثام، ج۴، ص۲۸۸.</ref> و بعضی به [[کراهت]]<ref>المبسوط، ج۱، ص۱۵۱؛ تذکرة الفقهاء، ج۴، ص۱۰۷.</ref> و عده‌ای به جواز آن اعتقاد دارند.<ref>المقنعه، ص۱۶۲؛ نک: الدروس، ج۱، ص۱۶۵.</ref> شماری از فقیهان امامی، اذان سوم را مصداق بدعت و حرام دانسته و به سنت پیامبر مبنی بر گفته شدن اذان در محضر او<ref>نک: التهذیب، ج۳، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref> استناد کرده‌اند. بر این اساس، چون اذان سوم در محضر [[خطیب جمعه]] گفته نمی‌شود، بلکه قبل یا بعد خوانده می‌شود، بدعت و حرام است.<ref>نهایة الاحکام، ج۲، ص۵۴؛ الحدائق، ج۱۰، ص۱۷۹-۱۸۲.</ref> | به نظر مشهور فقیهان [[شیعه امامی]]، برای [[نماز جمعه]] دو [[اذان و اقامه|اذان]] تشریع نشده و کار [[عثمان بن عفان|عثمان]] بدعت و فاقد مشروعیت است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۴، ص۱۰۶؛ کشف الرموز، ج۱، ص۱۷۶؛ المهذب، ج۱، ص۴۱۰.</ref> بر این اساس، از آن‌جا که در حضور خطیب‌بودنِ اذان، در مشروعیت آن نقش ندارد،<ref>نک: جواهر الکلام، ج۱۱، ص۳۰۲-۳۰۳.</ref> بیشتر آنان اذان نخست را جایز و اذان دوم را [[حرام]] شمرده‌اند.<ref>السرائر، ج۱، ص۲۹۵-۲۹۶؛ تذکرة الفقهاء، ج۴، ص۱۰۶؛ مدارک الاحکام، ج۴، ص۷۴-۷۵.</ref> پشتوانه این دیدگاه، افزون بر [[سیره نبوی]]، حدیث حفص بن غیاث از [[امام باقر(ع)]] است که اذان سوم را در [[روز جمعه]] بدعت شمرده است: «الأذان الثالث یوم الجمعه بدعة».<ref>الکافی، ج۳، ص۴۲۱-۴۲۲؛ التهذیب، ج۳، ص۱۹.</ref> با این تفسیر که با شمارش [[اذان و اقامه|اقامه]] نماز جمعه یا اذان [[نماز صبح]]، مقصود از اذان ثالث دومین اذانی است که برای [[نماز جمعه]] گفته می‌شود.<ref>بحار الانوار، ج۳۱، ص۲۴۲؛ جواهر الکلام، ج۱۱، ص۳۰۱.</ref> برخی از [[فقیهان]] امامی احتمال داده‌اند اذان ثالث، اذان [[نماز عصر]] روز جمعه باشد<ref>البیان، ص۱۰۶؛ مجمع الفائده، ج۲، ص۱۶۵.</ref> که برخی به [[حرمت]]<ref>النهایه، ص۱۰۷؛ کشف اللثام، ج۴، ص۲۸۸.</ref> و بعضی به [[کراهت]]<ref>المبسوط، ج۱، ص۱۵۱؛ تذکرة الفقهاء، ج۴، ص۱۰۷.</ref> و عده‌ای به جواز آن اعتقاد دارند.<ref>المقنعه، ص۱۶۲؛ نک: الدروس، ج۱، ص۱۶۵.</ref> شماری از فقیهان امامی، اذان سوم را مصداق بدعت و حرام دانسته و به سنت پیامبر مبنی بر گفته شدن اذان در محضر او<ref>نک: التهذیب، ج۳، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref> استناد کرده‌اند. بر این اساس، چون اذان سوم در محضر [[خطیب جمعه]] گفته نمی‌شود، بلکه قبل یا بعد خوانده می‌شود، بدعت و حرام است.<ref>نهایة الاحکام، ج۲، ص۵۴؛ الحدائق، ج۱۰، ص۱۷۹-۱۸۲.</ref> | ||
در استناد به [[حدیث]] حفص از جهت‌های گوناگون مناقشه کرده‌اند؛ از جمله به سبب ضعف سند حدیث<ref>المعتبر، ج۲، ص۲۹۶؛ قس: مستند العروه، ج۲، ص۲۹۷.</ref> و نیز دلالت آن؛ زیرا اولاً در دیدگاه برخی [[فقیهان]]، مفاد حدیث درباره اذان [[نماز عصر]] در [[روز جمعه]] است، نه اذان نماز جمعه.<ref>وسائل الشیعه، ج۷، ص۴۰۱؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۱۱۴؛ مستند العروه، ج۲، ص۲۹۷.</ref> ثانیاً واژه [[بدعت]] در حدیث، در [[حرمت]] صراحت ندارد؛ زیرا مقصود از بدعت، کاری است که در هنگام [[پیامبر(ص)]] نبوده و سپس پدید آمده است. بر این اساس، برخی گفته‌اند که تکرار اذان که در بر دارنده تعظیم خداوند است، به خودی خود حرام نیست؛ اما از آن‌جا که پیامبر به آن فرمان نداده، [[مکروه]] به شمار می‌رود.<ref>نک: المبسوط، ج۱، ص۱۴۹؛ المعتبر، ج۲، ص۲۹۶؛ ذکری، ج۳، ص۲۰۴، ۲۳۲؛ ج۴، ص۱۴۴.</ref> حتی شماری از [[فقیهان]] بر آنند که حرمت یا کراهت یکی از این دو اذان هنگامی است که به قصد تشریع و بدعت انجام گیرد؛ وگرنه تنها تکرار اذان به قصد دعا و ذکر، حتی [[مکروه]] نیز نیست.<ref>المعتبر، ج۲، ص۲۹۲؛ مستند الشیعه، ج۶، ص۱۳۹-۱۴۰؛ مصباح الفقیه، ج۲، ص۴۵۸.</ref> | در استناد به [[حدیث]] حفص از جهت‌های گوناگون مناقشه کرده‌اند؛ از جمله به سبب ضعف سند حدیث<ref>المعتبر، ج۲، ص۲۹۶؛ قس: مستند العروه، ج۲، ص۲۹۷.</ref> و نیز دلالت آن؛ زیرا اولاً در دیدگاه برخی [[فقیهان]]، مفاد حدیث درباره اذان [[نماز عصر]] در [[روز جمعه]] است، نه اذان نماز جمعه.<ref>وسائل الشیعه، ج۷، ص۴۰۱؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۱۱۴؛ مستند العروه، ج۲، ص۲۹۷.</ref> ثانیاً واژه [[بدعت]] در حدیث، در [[حرمت]] صراحت ندارد؛ زیرا مقصود از بدعت، کاری است که در هنگام [[پیامبر(ص)]] نبوده و سپس پدید آمده است. بر این اساس، برخی گفته‌اند که تکرار اذان که در بر دارنده تعظیم خداوند است، به خودی خود حرام نیست؛ اما از آن‌جا که پیامبر به آن فرمان نداده، [[مکروه]] به شمار می‌رود.<ref>نک: المبسوط، ج۱، ص۱۴۹؛ المعتبر، ج۲، ص۲۹۶؛ ذکری، ج۳، ص۲۰۴، ۲۳۲؛ ج۴، ص۱۴۴.</ref> حتی شماری از [[فقیهان]] بر آنند که حرمت یا کراهت یکی از این دو اذان هنگامی است که به قصد تشریع و بدعت انجام گیرد؛ وگرنه تنها تکرار اذان به قصد دعا و ذکر، حتی [[مکروه]] نیز نیست.<ref>المعتبر، ج۲، ص۲۹۲؛ مستند الشیعه، ج۶، ص۱۳۹-۱۴۰؛ مصباح الفقیه، ج۲، ص۴۵۸.</ref> | ||