Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۸۹۰
ویرایش
التعریف بما أنست الهجرة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
===گزارش بازسازی مسجدالنبی=== | ===گزارش بازسازی مسجدالنبی=== | ||
مطری در ادامه کتاب به ساختمان حرم پرداخته و از [[منبر]]، ستون‌ها و محل نماز شب پیامبر(ص) در مسجد و خانه‌ها و باب‌های مسجد سخن رانده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص81-114</ref> این بخش از کتاب به دلیل آگاهی‌هایی که مطری از نخستین [[آتش‌سوزی مسجد نبوی]] بیان کرده و از کهن‌ترین گزارش‌ها از این رخداد است، اهمیت فراوان دارد. این آتش‌سوزی که به سال 654ق. روی داد، خسارات فراوان به مسجد وارد کرد و به فروریختن سقف آن انجامید. | مطری در ادامه کتاب به ساختمان حرم پرداخته و از [[منبر]]، ستون‌ها و محل نماز شب پیامبر(ص) در مسجد و خانه‌ها و باب‌های مسجد سخن رانده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص81-114</ref> این بخش از کتاب به دلیل آگاهی‌هایی که مطری از نخستین [[آتش‌سوزی در مسجدالنبی|آتش‌سوزی مسجد نبوی]] بیان کرده و از کهن‌ترین گزارش‌ها از این رخداد است، اهمیت فراوان دارد. این آتش‌سوزی که به سال 654ق. روی داد، خسارات فراوان به مسجد وارد کرد و به فروریختن سقف آن انجامید. | ||
خلیفه عباسی [[المستعصم بالله]] (م. 656ق.) معماران و وسایل تعمیر حرم را با حاجیان عراقی به مدینه فرستاد. بازسازی حرم به سال 655ق. آغاز شد؛ اما به دلیل هم‌زمانی با حمله [[هلاکوخان مغول]] به [[بغداد]] و کشته شدن [[خلیفه]] به دست [[مغولان]] به سال 656ق. به تعویق افتاد. | خلیفه عباسی [[المستعصم بالله]] (م. 656ق.) معماران و وسایل تعمیر حرم را با حاجیان عراقی به مدینه فرستاد. بازسازی حرم به سال 655ق. آغاز شد؛ اما به دلیل هم‌زمانی با حمله [[هلاکوخان مغول]] به [[بغداد]] و کشته شدن [[خلیفه]] به دست [[مغولان]] به سال 656ق. به تعویق افتاد. | ||
این رخداد نفوذ حاکمان مصر بر [[حجاز]] را افزایش داد. بازسازی حرم با حمایت حاکم مصر [[ملک منصور نورالدین علی مملوکی]] (حک: 655-657ق.) ادامه یافت. بازسازی کامل حرم تا 708ق. طول کشید و چند تن از حاکمان مصر، از جمله [[مظفر سیف‌الدین قطز]] (حک: 657-658ق.)، [[ملک الظاهر بیبرس]] (حک: 658-676ق.)، و [[ناصر محمد بن قلاوون]] (حک: 693-694ق.) در آن مشارکت داشتند. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص82-86</ref> | این رخداد نفوذ حاکمان مصر بر [[حجاز]] را افزایش داد. بازسازی حرم با حمایت حاکم مصر [[ملک منصور نورالدین علی مملوکی]] (حک: 655-657ق.) ادامه یافت. بازسازی کامل حرم تا 708ق. طول کشید و چند تن از حاکمان مصر، از جمله [[مظفر سیف‌الدین قطز]] (حک: 657-658ق.)، [[بیبرس بندقداری|ملک الظاهر بیبرس]] (حک: 658-676ق.)، و [[ناصر محمد بن قلاوون]] (حک: 693-694ق.) در آن مشارکت داشتند. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص82-86</ref> | ||
در بازسازی مسجد نبوی، تغییرات عمده در ساختمان آن ایجاد نشد. برخی از تغییرات را مطری در کتاب خود یاد کرده است. از جمله، در بازسازی حرم به سال 667ق. نرده‌ای چوبی گرداگرد [[حجره پیامبر(ص)]] کشیدند و به سال 678ق. قبه‌ای بر آن نهادند. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص108، 111</ref> | در بازسازی مسجد نبوی، تغییرات عمده در ساختمان آن ایجاد نشد. برخی از تغییرات را مطری در کتاب خود یاد کرده است. از جمله، در بازسازی حرم به سال 667ق. نرده‌ای چوبی گرداگرد [[حجره پیامبر(ص)]] کشیدند و به سال 678ق. قبه‌ای بر آن نهادند. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص108، 111</ref> | ||
نیز به سال 729ق. به فرمان [[ملک ناصر]]، دو رواق در صحن حرم ساختند. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص112</ref> به سال 656ق. [[سلطان یمن الملک مظفر]] منبری برای مسجد ساخت که در سال 666ق. [[ملک الظاهر مملوکی]] دستور داد آن را از مسجد بیرون نهند و خود، منبری تازه برای مسجد فرستاد. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص86</ref> | نیز به سال 729ق. به فرمان [[ملک ناصر]]، دو رواق در صحن حرم ساختند.<ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص112</ref> به سال 656ق. [[سلطان یمن الملک مظفر]] منبری برای مسجد ساخت که در سال 666ق. [[ملک الظاهر مملوکی]] دستور داد آن را از مسجد بیرون نهند و خود، منبری تازه برای مسجد فرستاد. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص86</ref> | ||
در پی بازسازی حرم و در دوران زندگی مطری، برخی از درهای مسجدالحرام تغییر نام یافتند که مطری به آن‌ها اشاره کرده است. از جمله، دری که از دیرباز با نام [[باب عثمان]] شناخته می‌شد، به [[باب جبرئیل]] معروف گشت و [[باب عاتکة]] به نام [[باب الرحمة]] خوانده شد. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص84، 86</ref> | در پی بازسازی حرم و در دوران زندگی مطری، برخی از درهای مسجدالحرام تغییر نام یافتند که مطری به آن‌ها اشاره کرده است. از جمله، دری که از دیرباز با نام [[باب عثمان]] شناخته می‌شد، به [[باب جبرئیل]] معروف گشت و [[باب عاتکة]] به نام [[باب الرحمة]] خوانده شد. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص84، 86</ref> | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
بیان فضیلت بقیع و معرفی کسانی که در آن دفن شده‌اند و نیز فضیلت [[جنگ احد|احد]] و [[شهیدان احد|شهیدان]] آن، از دیگر مطالب کتاب است. نویسنده پس از یادکرد روایاتی در فضیلت بقیع، بیشتر مطالب این بخش را به دفن شدگان از [[اهل بیت پیامبر(ص)]] در این قبرستان اختصاص داده است. | بیان فضیلت بقیع و معرفی کسانی که در آن دفن شده‌اند و نیز فضیلت [[جنگ احد|احد]] و [[شهیدان احد|شهیدان]] آن، از دیگر مطالب کتاب است. نویسنده پس از یادکرد روایاتی در فضیلت بقیع، بیشتر مطالب این بخش را به دفن شدگان از [[اهل بیت پیامبر(ص)]] در این قبرستان اختصاص داده است. | ||
وی از قبر [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]]، [[حضرت فاطمه(س)]]، [[حسن بن علی(ع)]]، [[علی بن حسین(ع)]]، [[محمد باقر(ع)]] و [[جعفر صادق(ع)]]، [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل]]، [[اسماعیل بن صادق(ع)]]، | وی از قبر [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]]، [[حضرت فاطمه(س)]]، [[حسن بن علی(ع)]]، [[علی بن حسین(ع)]]، [[محمد باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)|جعفر صادق(ع)]]، [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل]]، [[اسماعیل بن جعفر(ع)|اسماعیل بن صادق(ع)]]، نفس الزکیة و... سخن رانده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص115-122</ref> | ||
===معرفی مساجد مدینه=== | ===معرفی مساجد مدینه=== | ||
مطری در ادامه به معرفی | مطری در ادامه به معرفی مساجد معروف مدینه مانند [[مسجد قبا|قبا]]، [[مسجد فضیخ|فضیخ]] یا [[مسجد شمس|شمس]]، [[مسجد بنی‌قریظه|بنی‌قریظة]]، [[مسجد مشربة ام ابراهیم|مشربة ام ابراهیم]]، [[مسجد بنی‌ظفر|بنی‌ظفر]]، [[مسجد بنی‌معاویه|بنی‌معاویه]]، [[مسجد فتح|فتح]]، و [[مسجد قبلتین|قبلتین]] <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص129-144</ref> و [[چاه‌های مدینه]] همچون [[چاه اریس|بئر اریس]]، [[بئر غرس|غرس]]، [[چاه بصه|بُصَّة]]، [[بئر حاء|حاء]]، [[چاه بضاعه|بُضاعة]]، [[چاه رومه|رومة]]، و [[عین‌النبی]] <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص149-166</ref> و [[وادی‌های مدینه]] از جمله [[وادی عقیق|وادی العقیق]]، [[وادی رانوناء|رانونة]]، [[وادی جفاف|جفاف]]، [[وادی مذینب|مُذَینب]]، [[وادی مهزور|مهزور]]، و... <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص167-180</ref> و نیز حدود حرم <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص181-188</ref> پرداخته است. | ||
وی نیز بخشی از کتاب را به معرفی | وی نیز بخشی از کتاب را به معرفی مساجد غیر معروف مدینه اختصاص داده و در آن، از مساجدی که ابن زبالة در کتاب خود آورده، ولی در روزگار مؤلف از میان رفته و نیز از مکان احتمالی آن‌ها سخن رانده است. از جمله این مساجد، می‌توان به [[مسجدبنی‌زُریق|بنی‌زُریق]]، [[مسجد دار النابغة|دار النابغة]]، [[مسجد عدی بن نجار|عدی بن نجار]]، [[مسجد بنی‌خدرة|بنی‌خدرة]]، و نیز [[مسجد دار غنم بن مالک|دار غنم بن مالک]]، [[مسجد دار بنی‌حدیلة|دار بنی‌حدیلة]]، و [[مسجد دار بنی اشهل|دار بنی‌اشهل]] اشاره کرد. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص205-221</ref> بخش دیگر کتاب، گزارشی است از مساجدی که پیامبر(ص) در راه مدینه به مکه و [[مسجد تبوک|تبوک]] و نیز در دیگر [[غزوات یامبر(ص)|غزوات]] خود در آن‌ها نماز گزارده است. | ||
مطری در معرفی مساجدی که در زمانه وی از میان رفته، از کتاب‌های گذشتگان به ویژه | مطری در معرفی مساجدی که در زمانه وی از میان رفته، از کتاب‌های گذشتگان به ویژه سیره ابن اسحق و کتاب ابن زبالة و اثری ناشناخته از حافظ عبدالغنی بن سعید ازدی، بهره برده و در وصف مساجد باقی مانده تا روزگار خود، برخی از دیده‌هایش را افزوده است. این بخش از کتاب مطری و نیز قسمت مربوط به مساجد غیر معروف مدینه، در قیاس با کتاب‌های پیشین تاریخ مدینه، مفصل‌تر و از نظر ثبت پاره‌ای از منابع مفقود گذشته، به ویژه کتاب ابن زبالة، ارزشمند است. | ||
وی در معرفی مساجد راه مدینه به مکه، از [[مسجد ذوالحلیفة|ذوالحلیفة]]، [[مسجد شرف الروحاء|شرف الروحاء]]، [[مسجد غزالة|غزالة]]، و مساجدی در [[عَرْج]]، [[مسیل دون ثنیة]]، [[مر الظهران]]، [[اَثایة]]، [[ذی طوی]] و... سخن رانده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص189-200</ref> از جمله [[مساجد راه تبوک]] نیز نویسنده از [[مسجد توبة|توبة]]، [[مسجد ثنیة المدران|ثنیة المدران]]، [[مسجد ذات الزِراب|ذات الزِراب]]، [[مسجد اخضر|اخضر]]، [[مسجد ذات الخطیم|ذات الخطیم]] و... یاد کرده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص201-203</ref> نیز به معرفی مساجدی که پیامبر(ص) در غزوه‌های خود در [[خیبر]]، [[بدر]]، [[حدیبیة]] و [[طائف]] در آن‌ها نماز گزارده، پرداخته است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص223-227</ref> | وی در معرفی مساجد راه مدینه به مکه، از [[مسجد ذوالحلیفة|ذوالحلیفة]]، [[مسجد شرف الروحاء|شرف الروحاء]]، [[مسجد غزالة|غزالة]]، و مساجدی در [[عَرْج]]، [[مسیل دون ثنیة]]، [[مر الظهران]]، [[اَثایة]]، [[ذی طوی]] و... سخن رانده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص189-200</ref> از جمله [[مساجد راه تبوک]] نیز نویسنده از [[مسجد توبة|توبة]]، [[مسجد ثنیة المدران|ثنیة المدران]]، [[مسجد ذات الزِراب|ذات الزِراب]]، [[مسجد اخضر|اخضر]]، [[مسجد ذات الخطیم|ذات الخطیم]] و... یاد کرده است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص201-203</ref> نیز به معرفی مساجدی که پیامبر(ص) در غزوه‌های خود در [[خیبر]]، [[بدر]]، [[حدیبیة]] و [[طائف]] در آن‌ها نماز گزارده، پرداخته است. <ref>التعریف بما أنسَت الهجرة، ص223-227</ref> | ||