Automoderated users، دیوانسالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
بعد از غلبه [[آل سعود]] بر مکه این خانه تخریب شد و بعدها ساختمانی برای آموزش قرآن در محل آن ساخته شد. در هنگام حفاری این مکان برای توسعه [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] در سال 1410 قمری خانه خدیجه از زیر خاک پیدا شد. | بعد از غلبه [[آل سعود]] بر مکه این خانه تخریب شد و بعدها ساختمانی برای آموزش قرآن در محل آن ساخته شد. در هنگام حفاری این مکان برای توسعه [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] در سال 1410 قمری خانه خدیجه از زیر خاک پیدا شد. | ||
== | ==مکان== | ||
خانه [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] در [[مکه]] و در [[کوچه عطارها]] (زقاق العطارین)<ref>نک: أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص78- 87؛ دار سیدة خدیجة بنت خویلد، ص94.</ref> که بعدها به [[کوچه زرگرها (زقاق الصوغ) و کوچه سنگ (زقاق الحجر) شهرت یافته<ref> دار سیدة خدیجة بنت خویلد، ص94.</ref> و در مجاورت خانه [[ابوسفیان]] قرار داشته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> این کوچه از یکسو به [[مسجد الحرام]] میرسیده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=87 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 87]؛ الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص 99.</ref> | خانه [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] در [[مکه]] و در [[کوچه عطارها]] (زقاق العطارین)<ref>نک: أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص78- 87؛ دار سیدة خدیجة بنت خویلد، ص94.</ref> که بعدها به [[کوچه زرگرها (زقاق الصوغ) و کوچه سنگ (زقاق الحجر) شهرت یافته<ref> دار سیدة خدیجة بنت خویلد، ص94.</ref> و در مجاورت خانه [[ابوسفیان]] قرار داشته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> این کوچه از یکسو به [[مسجد الحرام]] میرسیده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=87 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 87]؛ الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص 99.</ref> | ||
== | ==معرفی== | ||
این خانه به دلیل سکونت [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] به دار (خانه) حضرت خدیجه(س) شهرت یافته است و همچنین به دلیل ولادت [[حضرت فاطمه(س)]] در آن به نام مولد (زادگاه) فاطمه(س) نیز مشهور است.<ref>الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص،99.</ref> | این خانه به دلیل سکونت [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] به دار (خانه) حضرت خدیجه(س) شهرت یافته است و همچنین به دلیل ولادت [[حضرت فاطمه(س)]] در آن به نام مولد (زادگاه) فاطمه(س) نیز مشهور است.<ref>الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص،99.</ref> | ||
این خانه محل زندگی پیامبر(ص) با [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] بوده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> و بسیاری از [[آیات مکی|آیات مکی قرآن]] در این خانه نازل شده است.<ref>الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص99.</ref> همچنین حضرت فاطمه(س) و دیگر فرزندان حضرت خدیجه(س) در این خانه بدنیا آمده اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> محل درگذشت حضرت خدیجه(س) نیز همین خانه گزارش شده است و [[پیامبر (ص)]] پس از آن تا زمان هجرت به مدینه در این خانه ساکن بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> | |||
این خانه محل زندگی پیامبر(ص) با [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] بوده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> و بسیاری از [[آیات مکی|آیات مکی قرآن]] در این خانه نازل شده است.<ref>الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص99.</ref> همچنین حضرت فاطمه(س) و دیگر فرزندان حضرت خدیجه(س) در این خانه بدنیا آمده اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> محل درگذشت حضرت خدیجه(س) نیز همین خانه گزارش شده است و [[پیامبر (ص)]] پس از آن تا زمان هجرت به مدینه در این خانه ساکن بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]</ref> | ==نخستین توصیفها از خانه خدیجه== | ||
به گفته ابوالولید ازرقی، تاریخنگار قرن سوم قمری، خانه بعد از مهاجرت پیامبر به مدینه به تصرف [[عقیل بن ابیطالب]] درآمد. [[معاویة بن ابیسفیان]] آن خانه را خرید و تبدیل به مسجد کرده و از خانه پدرش [[ابوسفیان]] دری به آن باز کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 | به گفته ابوالولید ازرقی، تاریخنگار قرن سوم قمری، خانه بعد از مهاجرت پیامبر به مدینه به تصرف [[عقیل بن ابیطالب]] درآمد. [[معاویة بن ابیسفیان]] آن خانه را خرید و تبدیل به مسجد کرده و از خانه پدرش [[ابوسفیان]] دری به آن باز کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=199 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 199.]؛ الجامع اللطیف، ص 286؛ التاریخ القویم، ج1، ص 289.</ref> این خانه بعدها به نام دار ابی سفیان نامیده میشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85_%D8%AC%DB%B1.pdf&page=289 التاریخ القویم، ج1، ص 289]</ref> ازرقی در جایی دیگر میگوید خانه را معتب، پسر [[ابولهب]] و پسرعموی پیامبر، از دشمنان سرسخت آن حضرت پس از مهاجرت [[پیامبر(ص)]] اشغال نمود<ref>الطبقاتالکبری، ج4، ص45.</ref> و پیامبر(ص) پس از [[فتح مکه]]، خانه را مطالبه نکرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=245 أخبار مکة، الأزرقی، ج2، ص 245.]</ref> | ||
[[ابن جبیر]] (م. ۶۱۴ق) در سفرنامهاش، در اواخر قرن ششم، از این خانه یاد کرده است. این خانه در آن زمان دو گنبد داشت. یکی گنبدی بزرگتر به نام قبه وحی (قبة الوحی) که همان محل زندگی پیامبر و خدیجه و محل نزول جبرئیل بر پیامبر بود و دیگری گنبدی کوچک که محل به دنیا آمدن [[حضرت فاطمه (س)]] در آن خانه بوده است.<ref>رحلة ابن جبیر، ص81 – 82.</ref> | [[ابن جبیر]] (م. ۶۱۴ق) در سفرنامهاش، در اواخر قرن ششم، از این خانه یاد کرده است. این خانه در آن زمان دو گنبد داشت. یکی گنبدی بزرگتر به نام قبه وحی (قبة الوحی) که همان محل زندگی پیامبر و خدیجه و محل نزول جبرئیل بر پیامبر بود و دیگری گنبدی کوچک که محل به دنیا آمدن [[حضرت فاطمه (س)]] در آن خانه بوده است.<ref>رحلة ابن جبیر، ص81 – 82.</ref> | ||
== | == خانه خدیجه در قرن نهم == | ||
[[پرونده:توصیف فاسی از خانه خدیجه ۲.png|300px|thumb|left|طرح خانه خدیجه براساس توصیف فاسی<ref>دار السیده خدیجه بنت خویلد، ص 47، 52</ref>]] | [[پرونده:توصیف فاسی از خانه خدیجه ۲.png|300px|thumb|left|طرح خانه خدیجه براساس توصیف فاسی<ref>دار السیده خدیجه بنت خویلد، ص 47، 52</ref>]] | ||
فاسی (م.۸۳۲ق.) توصیف دقیقی از بنای خانه خدیجه یا به گفته او «مولد فاطمه» به دست داده و اشاره میکند که این خانه نزد مردم با فضیلت است و آن را زیارت میکنند.<ref>الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص 99.</ref> | فاسی (م.۸۳۲ق.) توصیف دقیقی از بنای خانه خدیجه یا به گفته او «مولد فاطمه» به دست داده و اشاره میکند که این خانه نزد مردم با فضیلت است و آن را زیارت میکنند.<ref>الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة، ص 99.</ref> | ||
خط ۷۸: | خط ۷۴: | ||
فاسی میگوید این مکان بیشتر شبیه مسجد است زیرا در آن رواقی با هفت طاق و هشت ستون وجود دارد. در وسط دیوار جلویی سه محراب هست و ۲۶ سلسله در دو صف در آن وجود دارد. و در جلوی آن رواقی است با چهار طاق و و پنج ستون. و بین این دو رواق صحنی است. بخش دیگر خانه شامل اتاقهایی بوده است. یکی مولد فاطمه، دیگری قبه وحی، و سومی مختبا. برخی برآنند که این اتاقها همان محدوده قدیم خانه است که در زمان پیامبر بوده و قسمت مسجد بعدا به آن اضافه شده است.<ref>دار سیدة خدیجه، ص ۴۸</ref>توصیفهای کوتاهتر دیگر نویسندگان نیز تا دهه یازدهم با توصیف فاسی همخوانی دارد.<ref>دار السیده خدیجه، ص ۵۲-۵۳</ref> | فاسی میگوید این مکان بیشتر شبیه مسجد است زیرا در آن رواقی با هفت طاق و هشت ستون وجود دارد. در وسط دیوار جلویی سه محراب هست و ۲۶ سلسله در دو صف در آن وجود دارد. و در جلوی آن رواقی است با چهار طاق و و پنج ستون. و بین این دو رواق صحنی است. بخش دیگر خانه شامل اتاقهایی بوده است. یکی مولد فاطمه، دیگری قبه وحی، و سومی مختبا. برخی برآنند که این اتاقها همان محدوده قدیم خانه است که در زمان پیامبر بوده و قسمت مسجد بعدا به آن اضافه شده است.<ref>دار سیدة خدیجه، ص ۴۸</ref>توصیفهای کوتاهتر دیگر نویسندگان نیز تا دهه یازدهم با توصیف فاسی همخوانی دارد.<ref>دار السیده خدیجه، ص ۵۲-۵۳</ref> | ||
== خانه خدیجه در قرن سیزدهم و چهاردهم == | |||
در سفرنامهای از اواخر دوره [[ناصرالدین شاه قاجار]] (حک: ۱۳۱۳–۱۲۶۴ق) در وصف خانه حضرت خدیجه(س) آمده است که صحنی سنگفرش از مرمر داشته، گنبدی بر تولدگاه حضرت فاطمه (س) بوده و یک اتاق درآن با عنوان عبادتگاه [[پیامبر (ص)]] مشهور بوده است.<ref>میقات حج، ش63، ص70.</ref>بنابر گزارشی در سال ۱۲۶۵ قمری، در محل خانه خدیجه تکیهای مشهور به «تکیة السیدة فاطمة» برای استفاده فقرا ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85_%D8%AC%DB%B1.pdf&page=289 التاریخ القویم، ج1، ص289-290.]</ref> | در سفرنامهای از اواخر دوره [[ناصرالدین شاه قاجار]] (حک: ۱۳۱۳–۱۲۶۴ق) در وصف خانه حضرت خدیجه(س) آمده است که صحنی سنگفرش از مرمر داشته، گنبدی بر تولدگاه حضرت فاطمه (س) بوده و یک اتاق درآن با عنوان عبادتگاه [[پیامبر (ص)]] مشهور بوده است.<ref>میقات حج، ش63، ص70.</ref>بنابر گزارشی در سال ۱۲۶۵ قمری، در محل خانه خدیجه تکیهای مشهور به «تکیة السیدة فاطمة» برای استفاده فقرا ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85_%D8%AC%DB%B1.pdf&page=289 التاریخ القویم، ج1، ص289-290.]</ref> | ||
خط ۸۹: | خط ۸۶: | ||
(ترجمه سفرنامه حجاز، ص149).|تاریخ بایگانی | | منبع = | تراز = وسط| عرض = 75۰px | اندازه خط = 14px|رنگ پسزمینه=#f3fca4 | گیومه نقلقول = | تراز منبع = چپ}} | (ترجمه سفرنامه حجاز، ص149).|تاریخ بایگانی | | منبع = | تراز = وسط| عرض = 75۰px | اندازه خط = 14px|رنگ پسزمینه=#f3fca4 | گیومه نقلقول = | تراز منبع = چپ}} | ||
== تخریب خانه == | |||
این خانه بعدا از میان رفت. محمدحسنین هیکل (م.1376ق) نویسنده مصری در سال 1354ق از این مکان بازدید کرده است، در این باره می نویسد : وهابی ها ... محل ولادت حضرت فاطمه (س) را تخریب کرده اند و در حال حاضر این محل فضای خالی است و اثری از آن نیست.<ref>فی منزل الوحی، ص 227.</ref> محمد لطفی جمعه نیز در سفرنامه خود تخریب خانه را تایید کرده است.<ref>الأیام المبرورة فی البقاع المقدسه، ص 78.</ref> | این خانه بعدا از میان رفت. محمدحسنین هیکل (م.1376ق) نویسنده مصری در سال 1354ق از این مکان بازدید کرده است، در این باره می نویسد : وهابی ها ... محل ولادت حضرت فاطمه (س) را تخریب کرده اند و در حال حاضر این محل فضای خالی است و اثری از آن نیست.<ref>فی منزل الوحی، ص 227.</ref> محمد لطفی جمعه نیز در سفرنامه خود تخریب خانه را تایید کرده است.<ref>الأیام المبرورة فی البقاع المقدسه، ص 78.</ref> | ||
== ساخت مدرسه قرآن در مکان خانه == | |||
در جمادی الاول سال 1370 قمری ساختمانی برای مدرسه حفظ قرآن کریم در زمین خانه حضرت خدیجه(س) ساخته شد.<ref>دار سیدة خدیجه بنت خویلد، ص 58؛ اعلام الحجاز في القرن الرابع عشر، ص 85.</ref>محمد طاهر کردی (م. ۱۴۰۰ق) نیز از این تکیه یاد کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85_%D8%AC%DB%B1.pdf&page=290 التاریخ القویم، ج1، ص 290]</ref> این مسجد به همت سید عباس قطان ساخته شد و مشهور به مدرسه سید عباس در دار ام المومنین خدیجه بود.<ref>دار السیده خدیجه بنت خویلد، ص ۵۸</ref> | در جمادی الاول سال 1370 قمری ساختمانی برای مدرسه حفظ قرآن کریم در زمین خانه حضرت خدیجه(س) ساخته شد.<ref>دار سیدة خدیجه بنت خویلد، ص 58؛ اعلام الحجاز في القرن الرابع عشر، ص 85.</ref>محمد طاهر کردی (م. ۱۴۰۰ق) نیز از این تکیه یاد کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85_%D8%AC%DB%B1.pdf&page=290 التاریخ القویم، ج1، ص 290]</ref> این مسجد به همت سید عباس قطان ساخته شد و مشهور به مدرسه سید عباس در دار ام المومنین خدیجه بود.<ref>دار السیده خدیجه بنت خویلد، ص ۵۸</ref> | ||
== ادغام در مسجدالنبی == | |||
سر انجام در سال ١۴١٠ ساختمان حفظ قرآن براى توسعه فضاهاى ضلع شرقى حرم تخريب شد. در هنگام عمليات تخريب بناهای منطقه، به وجود مكانهايى باستانى پىبردند و معلوم شد مكانى كه اين آثار تاريخى در آن يافت شده همان خانه [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] است.<ref>دار سیدة خدیجه بنت خویلد، ص 60؛ الأماكن المأثورة المتواترة في مكة المكرمة ، ص 249.</ref> | سر انجام در سال ١۴١٠ ساختمان حفظ قرآن براى توسعه فضاهاى ضلع شرقى حرم تخريب شد. در هنگام عمليات تخريب بناهای منطقه، به وجود مكانهايى باستانى پىبردند و معلوم شد مكانى كه اين آثار تاريخى در آن يافت شده همان خانه [[حضرت خدیجه (س)|حضرت خدیجه(س)]] است.<ref>دار سیدة خدیجه بنت خویلد، ص 60؛ الأماكن المأثورة المتواترة في مكة المكرمة ، ص 249.</ref> | ||
ویرایش