کعب الاحبار: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کعب الاَحبار'''(درگذشت: ۳۲ق)،  

از بزرگان و دانشمندان یهود در صدر اسلام بود. وی در زمان پیامبر(ص) مسلمان شد؛ اما پیامبر(ص) را ندید. گفته شده دلیل اسلام آوردن کعب، نوشته‌هایی از تورات بود که از پدرش به او رسید. وی با مشاهده نام و صفات حضرت محمد(ص) در آن نوشته‌ها مسلمان شد.

کعب احبار نقشی موثر در ترویج اسرائیلیات در جامعه اسلامی داشت و بسیاری از اسرائیلیات به او منسوب است. او رابطه خوبی با امام علی(ع) نداشت؛ اما امام او را دروغگو می‌دانست. در زمان خلافت عثمان، فعالیت‌های کعب الاحبار با حمایت معاویه گسترش یافت. معاویه او را به سبب دانش فراوان، مشاور خود قرار داد.

کعب بن ماتع حمیری یمانی، معروف به کعب الاَحبار و کعب الحبر،<ref name=":0">تاج العروس، ج۶، ص۲۳۵، «حبر».</ref> از بزرگان و [[احبار|دانشمندان یهود]] در در زمان جاهلیت در یمن بود.<ref>الأعلام، ج۵، ص۲۲۸.</ref> به گفته برخی، در زمان پیامبر(ص) مسلمان شد؛ ولی پس از وفات ایشان در زمان خلافت عمر بن خطاب یا ابوبکر به مدینه آمد و اسلام آورد.<ref>المعارف، ص۴۳۰؛ الاصابه، ج۵، ص۴۸۲؛ عمدة القاری، ج۲۵، ص۷۴.</ref> وی از اصحاب پیامبر(ص) به شمار نمی‌آید و از تابعین{{یادداشت|تابعین مسلمانانی هستند که با یک یا چند تن از صحابه پیامبر اسلام(ص) ملاقات یا مصاحبت داشته و یا آنها را درک کرده‌اند؛ ولی خود پیامبر را ندیده‌اند.<ref>فتح المغیث شرح الفیة الحدیث، ج۳، ص۱۲۳</ref>}} است.<ref>الأعلام، ج۵، ص۲۲۸.</ref>

کعب احبار نقشی موثر در ترویج اسرائیلیات{{یادداشت|اسرائیلیات به روایات، داستان‌ها و مفاهیمی است که ریشه در تعالیم امت‌های پیشین به ویژه بنی‌اسرائیل دارند و در قرآن و احادیث پیامبر نیست.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/230199/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA «اسرائیلیات»]، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.</ref>}} در جامعه اسلامی داشت و بسیاری از اسرائیلیات به او منسوب است.<ref>تاج العروس، ج۶، ص۲۳۵، «حبر».</ref> برخی او را به تظاهر به اسلام، دروغ بستن به پیامبر(ص) و ترویج آگاهانه اسرائیلیات متهم کرده‌اند.<ref>من حیاة الخلیفة عمر، ص۳۸۷؛ شیخ المضیره، ص۹۲.</ref> گروهی او را در قتل عمر بن خطاب نیز دخیل دانسته و به این گزارش استناد کرده‌اند که وی سه روز پیش از کشته شدن عمر، از مرگ او خبر داد و گفت که این رویداد در تورات آمده است؛ اما عمر سخن او را باور نکرد.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۰؛ السنن الکبری، ج۳، ص۱۱۳؛ الکامل، ج۳، ص۵۰.</ref>  

بر پایه برخی گزارش‌ها، کعب رابطه خوبی با امام علی(ع) نداشت؛ اما امام او را کذّاب (دروغگو) می‌دانست.<ref>طرائف المقال، ج۲، ص۱۰۵.</ref> امام باقر(ع) در روایتی، این سخن کعب را که کعبه هر روز بر بیت‌ المقدس سجده می‌کند، دروغ خواند.<ref>طرائف المقال، ج۲، ص۱۰۵؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۴، ص۳۱۱.</ref> در برابر، برخی دیگر او را مسلمان و ثقه دانسته‌اند.<ref>الثقات، ج۵، ص۳۳۴؛ سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۴۸۹.</ref> به عقیده ابن کثیر، کعب الاحبار با آگاهی فراوان از کتب ادیان مختلف، داستان‌ها و سخنان بنی‌اسرائیل و کتاب‌های گذشته را بدون آن که به پیامبر(ص) نسبت دهد، برای مردم بازگو می‌کرد. از آن‌جا که بسیاری از این سخنان درست و تأییدگر اسلام بود، از این کار او جلوگیری نشد. اما بعدها برخی از کسانی که گفته‌های وی را شنیده بودند، آن‌ها را به پیامبر گرامی(ص) نسبت دادند و حدیث‌های نادرست بسیاری را از او رواج دادند.<ref>البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۹؛ ج۲، ص۱۵۹.</ref> ابن کثیر او را به سبب زیاده‌روی در گزارش داستان‌ها و سخنان بنی‌اسرائیل نکوهش کرده است.<ref>البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۹؛ ج۲، ص۱۵۹.</ref>