پرش به محتوا

ستون حنانه: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۲ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱: خط ۲۱:
| وبگاه =  
| وبگاه =  
}}
}}
'''ستون حنّانه،''' یکی از [[ستون‌های مسجدالنبی|ستون‌های مسجدالنبی]] و محل سخنرانی پیامبر(ص)، قبل از ساخته شدن منبر بوده است. بنابر منابع حدیثی و تاریخی، پیامبر(ص) هنگام سخنرانی، به تنه نخلی که در این مکان قرار داشت تکیه زده و سخنرانی می‌کرد. پس از ساخته شدن منبر، صدای گریه از تنه نخل بلند شد. به همین دلیل، به ستون حنانه به معنای صدای غمگین، معروف شد.
'''ستون حَنّانه''' (ستون گریه کننده)'''،''' یکی از [[ستون‌های مسجدالنبی|ستون‌های مسجدالنبی]] است. این ستون در جایی ساخته شده است که پیامبر(ص) پیش از ساخت منبر در آنجا می‌ایستاد و به تنه درخت خرمایی تکیه می‌داد و سخنرانی می‌کرد. پس از ساخته شدن منبر، صدای گریه از تنه نخل بلند شد. به همین دلیل، به ستون حنانه معروف شد.


==مکان ستون حنانه==
==مکان ستون حنانه==
خط ۲۷: خط ۲۷:


==پیشینه تاریخی ستون حنانه==
==پیشینه تاریخی ستون حنانه==
پیامبر تا پیش از ساخته شدن منبر، بر تنه درخت خرمایی تکیه می‌داد و سخن می‌گفت. پس از ساخته شدن منبر در سال ششم یا هفتم ق.<ref>بحار الانوار، ج21، ص47.</ref> نخستین بار که برای سخنرانی و موعظه از منبر استفاده کرد، از آن تنه درخت، ناله‌ای همچون ناله ماده شتری که آن را از بچه خود جدا کرده باشند؛ یا همانند صدای گاو<ref>دلائل النبوه، ج2، ص563-564؛ عیون الاثر، ج1، ص278؛ السیرة الحلبیه، ج2، ص366.</ref> در فضای مسجد، به گوش رسید. در این هنگام، ایشان از منبر فرود آمد و درخت را دربرگرفت یا بر آن دست نهاد و  سپس ناله‌اش خاموش شد.<ref>شرف النبی، ص430؛ الخرائج و الجرائح، ج1، ص165-166.</ref> بنابر این پیشینه، ستونی که در آن مکان قرار گرفت، حنّانه خوانده شد.حنّانه از ریشه حنّ به معنای صدای طرب‌انگیز یا غمگینانه است.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج2، ص24، «حنّ».</ref>
پیامبر تا پیش از ساخته شدن منبر، بر تنه درخت خرمایی تکیه می‌داد و سخن می‌گفت. پس از ساخته شدن منبر در سال ششم یا هفتم قمری<ref>بحار الانوار، ج21، ص47.</ref> نخستین بار که برای سخنرانی و موعظه از منبر استفاده کرد، از آن تنه درخت، ناله‌ای همچون ناله ماده شتری که آن را از بچه خود جدا کرده باشند؛ یا همانند صدای گاو<ref>دلائل النبوه، ج2، ص563-564؛ عیون الاثر، ج1، ص278؛ السیرة الحلبیه، ج2، ص366.</ref> در فضای مسجد، به گوش رسید. در این هنگام، ایشان از منبر فرود آمد و تنه درخت را دربرگرفت یا بر آن دست نهاد   تا ناله‌اش خاموش شد.<ref>شرف النبی، ص430؛ الخرائج و الجرائح، ج1، ص165-166.</ref> بنابر این پیشینه، ستونی که در آن مکان قرار گرفت، حنّانه خوانده شد. حنّانه از ریشه حنّ به معنای صدای طرب‌انگیز یا غمگینانه است.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج2، ص24، «حنّ».</ref>
=سرنوشت تنه درخت=
=سرنوشت تنه درخت=
درباره فرجام تنه درختی که پیامبر هنگام سخنرانی بر آن تکیه می‌زد، اقوال گوناگونی ذکر شده است:
درباره فرجام تنه درختی که پیامبر هنگام سخنرانی بر آن تکیه می‌زد، اقوال گوناگونی ذکر شده است:
خط ۳۳: خط ۳۳:
* به فرمان رسول خدا(ص) آن را در جای خود دفن کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج2، ص388-389.</ref>
* به فرمان رسول خدا(ص) آن را در جای خود دفن کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج2، ص388-389.</ref>
* در توسعه مسجد در زمان [[عثمان]]، به دست [[ابی بن کعب]] از صحابه پیامبر رسید و نزد او بود تا این‌که در جای خود دفن شد.<ref>الدرة الثمینه، ص262.</ref>
* در توسعه مسجد در زمان [[عثمان]]، به دست [[ابی بن کعب]] از صحابه پیامبر رسید و نزد او بود تا این‌که در جای خود دفن شد.<ref>الدرة الثمینه، ص262.</ref>
* به گفته ابن جبیر، که میان سال‌های 578ـ588ق. به [[مدینه|مدینه]] سفر کرده، تا سده ششم ق. این تنه در مسجد بوده است.<ref>رحلة ابن جبیر، ص149-150.</ref> بنابر گزارش او و ابن بطوطه، مردم آن را مسح می‌کردند و بدان تبرک می‌جستند.<ref>رحلة ابن جبیر، ص149-150؛ رحلة ابن بطوطه، ج1، ص153.</ref>
* به گفته ابن جبیر، که میان سال‌های 578ـ588ق. به [[مدینه|مدینه]] سفر کرده، تا سده ششم این تنه در مسجد بوده است.<ref>رحلة ابن جبیر، ص149-150.</ref> بنابر گزارش او و ابن بطوطه، مردم آن را مسح می‌کردند و بدان تبرک می‌جستند.<ref>رحلة ابن جبیر، ص149-150؛ رحلة ابن بطوطه، ج1، ص153.</ref>
* در برخی منابع شیعی اشاره شده که [[بنی‌امیه|بنی‌امیه]] پس از تجدید بنای مسجدالنبی، تنه مشهور به حنّانه را از جای خود کندند.<ref>بحار الانوار، ج17، ص365.</ref>
* در برخی منابع شیعی اشاره شده که [[بنی‌امیه|بنی‌امیه]] پس از تجدید بنای مسجدالنبی، تنه مشهور به حنّانه را از جای خود کندند.<ref>بحار الانوار، ج17، ص365.</ref>


==نام دیگر: ستون جزعه==
==نام‌های دیگر==
چون گزارشِ پیشینه تاریخی ستون حنانه، از کرامت‌ها و معجزه‌های پیامبر شمرده می‌شود، برخی از آن به «جزعه» نیز یاد کرده‌اند<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدينه منوره، ص212-213.</ref>.
چون گزارشِ پیشینه تاریخی ستون حنانه، از کرامت‌ها و معجزه‌های پیامبر شمرده می‌شود، برخی از آن به «جزعه» نیز یاد کرده‌اند<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدينه منوره، ص212-213.</ref>.
==فضایل ستون حنانه==
==فضایل ستون حنانه==


بنابر برخی احادیث شیعی، نماز گزاردن در کنار آن<ref>مستدرک الوسائل، ج3، ص426؛ جامع احادیث الشیعه، ج4، ص515.</ref> و تبرک بدان سفارش شده است.<ref>الغدیر، ج5، ص124.</ref>
بنابر برخی احادیث شیعی، نماز گزاردن در کنار ستون حنانه<ref>مستدرک الوسائل، ج3، ص426؛ جامع احادیث الشیعه، ج4، ص515.</ref> و تبرک بدان سفارش شده است.<ref>الغدیر، ج5، ص124.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==