مرقد حر بن یزید ریاحی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
'''مرقد حُرّ بن یزید ریاحی'''، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه، در شمال غربی [[کربلا|شهر کربلا]] واقع و حدود ۷ کیلومتر از [[آستان امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد. حر یکی از فرماندهان [[کوفه]] بود که از طرف [[عبیدالله ابن زیاد|ابن زیاد]] مامور شد تا مانع حرکت امام حسین(ع) به سوی کوفه شود؛ ولی صبح [[روز عاشورا|عاشورا]] به سپاه حسین بن علی(ع) پیوست. برخی حر را اولین شهید [[واقعه کربلا]] می‌دانند.
'''مرقد حُرّ بن یزید ریاحی'''، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه، در شمال غربی [[کربلا|شهر کربلا]] واقع و حدود ۷ کیلومتر از [[آستان امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد. حر یکی از فرماندهان [[کوفه]] بود که از طرف [[عبیدالله ابن زیاد|ابن زیاد]] مامور شد تا مانع حرکت امام حسین(ع) به سوی کوفه شود؛ ولی صبح [[روز عاشورا|عاشورا]] به سپاه حسین بن علی(ع) پیوست. برخی حر را اولین شهید [[واقعه کربلا]] می‌دانند.


ازنظر بسیاری از مورخان، همه [[شهدای کربلا]] به غیر از [[حضرت عباس(ع)]] در حائر و اطراف امام حسین(ع) به خاک سپرده شدند؛ گرچه افرادی چون حسن بن علی طبری و سید محسن امین معتقدند که بدن حر توسط قبیله‌اش به مکانی دورتر از سایر شهدای کربلا منتقل و در مکان فعلی دفن شد. اولین بار در [[سال ۳۷۰ هجری قمری|سال ۳۷۰ق]] به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] برای مدفن حر بن یزید ریاحی، مرقد ساخته شد.
ازنظر بسیاری از مورخان، همه [[شهدای کربلا]] به غیر از [[حضرت عباس(ع)]] در حائر و اطراف امام حسین(ع) به خاک سپرده شدند؛ گرچه افرادی چون حسن بن علی طبری و سید محسن امین معتقدند که بدن حر توسط قبیله‌اش به مکانی دورتر از سایر شهدای کربلا منتقل و در مکان آرامگاه فعلی او دفن شد. اولین بار در سال ۳۷۰ق به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] برای مدفن حر بن یزید ریاحی، مرقد ساخته شد.


این بنا در سال‌ها و قرن‌های بعد چندین بار مورد بازسازی قرار گرفت تا اینکه دبیرخانه عتبات عالیات شیعیان عراق، در [[سال ۲۰۰۹ میلادی|سال ۲۰۰۹م]] شروع به بازسازی دوباره کرد و برای [[مرقد]] جدید، گنبد، صحن مربع و دو [[گلدسته|مناره]] جدید ساخت. این مرقد، هنوز در دست بازسازی است.   
این بنا در سال‌ها و قرن‌های بعد چندین بار مورد بازسازی قرار گرفت تا اینکه دبیرخانه عتبات عالیات شیعیان عراق، در [[سال ۲۰۰۹ میلادی|سال ۲۰۰۹م]] شروع به بازسازی دوباره کرد و برای [[مرقد]] جدید، گنبد، صحن مربع و دو [[گلدسته|مناره]] جدید ساخت. این مرقد، هنوز در دست بازسازی است.   
[[پرونده:نمایی از ضریح حر بن یزید ریاحی.jpg|بندانگشتی|ضریح جدید حر بن یزید ریاحی]]
[[پرونده:نمایی از ضریح حر بن یزید ریاحی.jpg|بندانگشتی|ضریح جدید حر بن یزید ریاحی]]
== موقعیت و تاریخچه مرقد==
== موقعیت و تاریخچه مرقد==
مرقد حرّ، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه،<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> در سمت شمال غربی [[کربلا|شهر کربلا]] واقع شده است و حدود ۷ کیلومتر از [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref> این مرقد اولین بار در [[سال ۳۷۰ هجری قمری|سال ۳۷۰ق]] به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم قمری، مزار حُرّ شناخته شده بوده و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref>
مرقد حرّ، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه،<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> در سمت شمال غربی [[کربلا|شهر کربلا]] واقع شده است و حدود ۷ کیلومتر از [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref> این مرقد اولین بار در [[سال ۳۷۰ هجری قمری|سال ۳۷۰ قمری]] به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم قمری، مزار حُرّ شناخته شده بود و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref>


=== معرفی حر ===
=== معرفی حر ===
[[حر بن یزید ریاحی|حُرّ بْن یَزید ریاحی]]، از [[قبیله بنی‌تمیم]]،<ref>جمهرة انساب العرب، ابن حزم الاندلسی، ص٢٢٧.</ref> یکی از فرماندهان [[کوفه]] بود<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۶.</ref> که از طرف ابن زیاد مأمور شد تا مانع حرکت [[امام حسین(ع)]] به سوی [[کوفه]] شود؛<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۶.</ref> ولی در جنگ با [[امام حسین (ع)|حسین بن علی]] مردّد شد<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۱.</ref> و صبح [[روز عاشورا|عاشورا]] به سپاه امام حسین(ع) پیوست.<ref>الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۹.</ref> برخی حر را اولین شهید [[واقعه کربلا]] می‌دانند؛<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام، ج۲، ص۱۳؛ الفتوح، ج۵، ص۱۰۱.</ref> اما به نظر [[سید بن طاووس]]، حر نخستین [[شهید]] در آن ساعات بود و پیش از او افرادی به [[شهادت]] رسیده بودند.<ref>الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۰.</ref>  
[[حر بن یزید ریاحی|حُرّ بْن یَزید ریاحی]]، از [[قبیله بنی‌تمیم]]،<ref>جمهرة انساب العرب، ابن حزم الاندلسی، ص٢٢٧.</ref> یکی از فرماندهان [[کوفه]] بود<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۶.</ref> که از طرف ابن زیاد مأمور شد تا مانع حرکت [[امام حسین(ع)]] به سوی [[کوفه]] شود؛<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۶.</ref> ولی در جنگ با [[امام حسین (ع)|حسین بن علی]] مردّد شد<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۱.</ref> و صبح [[روز عاشورا|عاشورا]] به سپاه امام حسین(ع) پیوست.<ref>الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۹.</ref> برخی حر را اولین شهید [[واقعه کربلا]] می‌دانند؛<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام، ج۲، ص۱۳؛ الفتوح، ج۵، ص۱۰۱.</ref> اما به نظر [[سید بن طاووس]]، پیش از او افرادی به [[شهادت]] رسیده بودند.<ref>الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۰.</ref>  


=== چگونگی و محل دفن ===
=== چگونگی و محل دفن ===


ازنظر بسیاری از مورخان، همه [[شهدای کربلا]] به غیر از [[حضرت عباس(ع)]] در حائر و اطراف امام حسین(ع) به خاک سپرده شدند و بحثی از انتقال بدن مطرح نشد.<ref>ابومخنف، مقتل الحسین،۱۳۶۴ش، ص۲۰۲؛ ابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۲۶۰؛ دینوری، الأخبار الطوال، ۱۹۶۰م، ص۲۶۰؛ طبری، تاریخ طبری، موسسۀ الاعلمی، ج۴، ص۳۴۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۶۳؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۱۴ و ۱۲۶؛ طبرسی، إعلام الوری، دار الکتب الاسلامیۀ، ص۲۵۱ و ۲۵۵؛ طبرسی، تاج الموالید،۱۴۰۶ق، ص۳۳؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب، انتشارات علامه، ج۴، ص۱۱۲؛خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۴؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۸۰؛ ابن نما، مثیرالأحزان، ۱۳۶۹ق، ص۶۵؛ ابن طاووس، الملهوف، ۱۴۲۵ق، ص۱۹۰؛ ابن حاتم، الدر النظیم، النشر الاسلامی، ص۵۵۹؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۰۵؛ ابن قولویه، کامل الزیارات،۱۴۱۷ق، ص۴۴۰؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد،۱۴۱۱ق، ص۷۲۴؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام،۱۳۶۵ش، ج۶، ص۶۵؛ مشهدی، المزار الکبیر،۱۴۱۹ق، ص۳۸۸؛ ابن طاووس، الاقبال، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۶؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۱۳۱ و ۱۷۷؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۳ق، ص۵۰۴؛ ابونصر بخاری، سر السلسلة، ۱۳۸۱ق، ‌ص۸۹.</ref> شاهد بر این قول نیز فرازی از [[زیارت ناحیه مقدسه]] است که درباره حر این‌طور یاد شده است: (اَلسَّلامُ عَلی الحُرِّ بْنِ الرِّیاحِی).<ref>اقبال، ج۳، ص۷۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۷۱.</ref>
ازنظر بسیاری از مورخان، همه [[شهدای کربلا]] به غیر از [[حضرت عباس(ع)]] در حائر و اطراف امام حسین(ع) به خاک سپرده شدند.<ref>ابومخنف، مقتل الحسین،۱۳۶۴ش، ص۲۰۲؛ ابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۲۶۰؛ دینوری، الأخبار الطوال، ۱۹۶۰م، ص۲۶۰؛ طبری، تاریخ طبری، موسسۀ الاعلمی، ج۴، ص۳۴۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۶۳؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۱۴ و ۱۲۶؛ طبرسی، إعلام الوری، دار الکتب الاسلامیۀ، ص۲۵۱ و ۲۵۵؛ طبرسی، تاج الموالید،۱۴۰۶ق، ص۳۳؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب، انتشارات علامه، ج۴، ص۱۱۲؛خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۴؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۸۰؛ ابن نما، مثیرالأحزان، ۱۳۶۹ق، ص۶۵؛ ابن طاووس، الملهوف، ۱۴۲۵ق، ص۱۹۰؛ ابن حاتم، الدر النظیم، النشر الاسلامی، ص۵۵۹؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۰۵؛ ابن قولویه، کامل الزیارات،۱۴۱۷ق، ص۴۴۰؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد،۱۴۱۱ق، ص۷۲۴؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام،۱۳۶۵ش، ج۶، ص۶۵؛ مشهدی، المزار الکبیر،۱۴۱۹ق، ص۳۸۸؛ ابن طاووس، الاقبال، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۶؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۱۳۱ و ۱۷۷؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۳ق، ص۵۰۴؛ ابونصر بخاری، سر السلسلة، ۱۳۸۱ق، ‌ص۸۹.</ref> شاهد بر این قول نیز فرازی از [[زیارت ناحیه مقدسه]] است که درباره حر این‌طور یاد شده است: (اَلسَّلامُ عَلی الحُرِّ بْنِ الرِّیاحِی).<ref>اقبال، ج۳، ص۷۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۷۱.</ref>


بنابه اعتقاد افرادی چون حسن بن علی طبری و سید محسن امین، بدن حر توسط قبیله‌اش به مکانی دورتر از سایر شهدای کربلا منتقل و در مکان فعلی دفن شد<ref>اعیان الشیعة، ج١، ص6١٣؛ کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص۶۳۱.</ref> که در قدیم به آن «نواویس» می‌گفتند.<ref>ابن کلبی، جَمْهَرة النسب، ج۱، ص۲۱۶.</ref>
بنابه اعتقاد افرادی چون حسن بن علی طبری و سید محسن امین، بدن حر توسط قبیله‌اش به مکانی دورتر از سایر شهدای کربلا منتقل و در مکان فعلی دفن شد<ref>اعیان الشیعة، ج١، ص6١٣؛ کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص۶۳۱.</ref> که در قدیم به آن «نواویس» می‌گفتند.<ref>ابن کلبی، جَمْهَرة النسب، ج۱، ص۲۱۶.</ref>
خط ۴۸: خط ۴۸:


=== بنای مرقد فعلی ===
=== بنای مرقد فعلی ===
پس از سقوط حکومت صدام (۲۰۰۳م)، دیوان وقف شیعی عراق در سال ۲۰۰۶م، بنای قدیمی [[مرقد]] را تخریب<ref>مرقدها و مکان‌های زیارتی کربلا، ص٩٨.</ref> و مرحله بازسازی شروع شد؛ اما به دلیل اشتباه در طراحی‌، کار را متوقف شد. پس از تأسیس دبیرخانه عتبات عالیات شیعیان، این دبیرخانه در سال ۲۰۰۷م عهده‌دار ساخت این حرم شد و کار بازسازی از ۲۰۰۹م آغاز گشت که هنوز درحال تکمیل است.
پس از سقوط حکومت صدام (۲۰۰۳م)، دیوان وقف شیعی عراق در سال ۲۰۰۶م، بنای قدیمی [[مرقد]] را تخریب<ref>مرقدها و مکان‌های زیارتی کربلا، ص٩٨.</ref> و مرحله بازسازی شروع شد؛ اما به دلیل اشتباه در طراحی‌، کار متوقف شد. پس از تأسیس دبیرخانه عتبات عالیات شیعیان، این دبیرخانه در سال ۲۰۰۷م عهده‌دار ساخت این حرم شد و کار بازسازی از ۲۰۰۹م آغاز گشت که هنوز درحال تکمیل است.
 
مرقد جدید حر از یک گنبد و یک صحن مربع تشکیل شده و دارای چهار دَر است که حرم از در بزرگ چوبی (فولاد) قابل دیدن است. قبر حر در داخل ضریح با پنجره‌ای احاطه شده و بالای آن قطعه‌ای با عبارت (السلام علیک یا حر بن یزید الریاحی) نوشته شده است. [[ضریح]] از چهار در شمالی، جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است. در صحن بیرونی نیز درخت نخلی با قدمت بیش از صد سال روبروی در ورودی، وجود دارد. مساحت کل حرم ۲۶۰۰، مساحت بنای مرقد 1369، ارتفاع [[گلدسته|مناره]] 33.8، ارتفاع گنبد 12.8، عرض پنجره حرم 4، طول آن 5 و ارتفاع پنجره 2/4 متر است.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref>
مرقد جدید حر از یک گنبد و یک صحن مربع تشکیل شده و دارای چهار دَر است که حرم از در بزرگ چوبی (فولاد) قابل دیدن است. قبر حر در داخل ضریح با پنجره‌ای احاطه شده و بالای آن قطعه‌ای با عبارت (السلام علیک یا حر بن یزید الریاحی) نوشته شده است. [[ضریح]] از چهار در شمالی، جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است. در صحن بیرونی نیز درخت نخلی با قدمت بیش از صد سال روبروی در ورودی، وجود دارد. مساحت کل حرم ۲۶۰۰، مساحت بنای مرقد 1369، ارتفاع [[گلدسته|مناره]] 33.8، ارتفاع گنبد 12.8، عرض پنجره حرم 4، طول آن 5 و ارتفاع پنجره 2/4 متر است.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref>