پرش به محتوا

مرقد حر بن یزید ریاحی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
[[پرونده:نمایی از ضریح حر بن یزید ریاحی.jpg|بندانگشتی|ضریح جدید حر بن یزید ریاحی]]
[[پرونده:نمایی از ضریح حر بن یزید ریاحی.jpg|بندانگشتی|ضریح جدید حر بن یزید ریاحی]]
== موقعیت و تاریخچه مرقد==
== موقعیت و تاریخچه مرقد==
مرقد حرّ، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه،<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> در سمت شمال غربی [[کربلا|شهر کربلا]] واقع شده است و حدود ۷ کیلومتر از [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref> این مرقد اولین بار در [[سال ۳۷۰ هجری قمری|سال ۳۷۰ قمری]] به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم قمری، مزار حُرّ شناخته شده بود و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref>
مرقد حرّ، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه،<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> در سمت شمال غربی [[کربلا|شهر کربلا]] واقع شده است و حدود ۷ کیلومتر از [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref>


=== معرفی حر ===
=== معرفی حر ===
خط ۴۰: خط ۴۰:


==بازسازی بنا و معماری ==
==بازسازی بنا و معماری ==
مرقد حر بن یزید ریاحی، اولین‌بار در [[سال ۹۱۴ هجری قمری|سال ۹۱۴ق]] به دستور [[شاه اسماعیل صفوی]]، زمانی که برای زیارت [[کربلا]] آمده بود، تجدید بنا شد.<ref>جزائری، الانوار النعمانیة، ج٣، ص۲۶۵-۲۶۶؛ قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶</ref>{{یادداشت|به گفته سید نعمت‌الله جزائری، عالم شیعه در قرن یازدهم و دوازدهم قمری، زمانی که شاه اسماعیل صفوی به کربلا آمد، پس از زیارت امام حسین(ع)، به زیارت حر رفت و دستور داد تا قبر وی را باز کنند. پس از شکافتن قبر حر، جنازه تازه وی را در قبر دید که بر سر او دستمالی، بسته شده بود.(الانوار النعمانیة، ج٣، ص۲۶۵-۲۶۶.)}} این بنا دارای [[گنبد|گنبدی]] از گچ و آجر و [[صحن|صحنی]] با ایوان‌هایی که طاق نوک‌تیز داشت، ساخته شد.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref>
مرقد حر بن یزید ریاحی اولین بار در [[سال ۳۷۰ هجری قمری|سال ۳۷۰ قمری]] به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم قمری، مزار حُرّ شناخته شده بود و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref>


در دوره [[قاجار]]، مادر آقاخان محلاتی اقدام به تعمیر [[بقعه]] نمود و صحنی قلعه مانند برای مقابله با راهزنان بنا نهاد.<ref>سفرنامه ادیب الملک به عتبات (دلیل الزایرین)، ص۲۱۳.</ref> کتیبه‌های موجود در مرقد حُرّ در دوره اخیر نشان می‌دهد که این مرقد در سال ۱۳۳۰ق، توسط سید عبدالحسین کلیدار بازسازی<ref>تراث کربلاء، ص١١5.</ref> و همچنین آقا حسین‌خان شجاع السلطان همدانی گنبد مقبره را تعمیر و نمای خارجی آن را کاشی‌کاری کرد.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> براساس قدیمی‌ترین عکس موجود از بارگاه حرّ، این زیارتگاه دارای گنبد مُضَرَّس (پله‌ای) کوچک و کم‌ارتفاعی بوده است<ref>خامه‌یار، [https://ganjineh.kateban.com/print/2955 «درباره عکسی که در فضای مجازی به عنوان قدیمی‌ترین عکس حرم امام حسین (ع) معرفی شده»]، سایت گنجینه.</ref> که پس از مدتی جای خود را به گنبد پیازی - شَلْجَمی کاشی‌کاری شده‌ای، داده است.<ref>زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه‌های مشهور در کشور عراق)، ج۱، ص۲۴۰.</ref>
این بنا در [[سال ۹۱۴ هجری قمری|سال ۹۱۴ق]] به دستور [[شاه اسماعیل صفوی]]، زمانی که برای زیارت [[کربلا]] آمده بود، تجدید بنا شد.<ref>جزائری، الانوار النعمانیة، ج٣، ص۲۶۵-۲۶۶؛ قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶</ref>{{یادداشت|به گفته سید نعمت‌الله جزائری، عالم شیعه در قرن یازدهم و دوازدهم قمری، زمانی که شاه اسماعیل صفوی به کربلا آمد، پس از زیارت امام حسین(ع)، به زیارت حر رفت و دستور داد تا قبر وی را باز کنند. پس از شکافتن قبر حر، جنازه تازه وی را در قبر دید که بر سر او دستمالی، بسته شده بود.(الانوار النعمانیة، ج٣، ص۲۶۵-۲۶۶.)}} این بنا دارای [[گنبد|گنبدی]] از گچ و آجر و [[صحن|صحنی]] با ایوان‌هایی با طاق نوک‌تیز بود.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref>
 
در دوره [[قاجار]]، مادر آقاخان محلاتی اقدام به تعمیر [[بقعه]] نمود و صحنی قلعه مانند برای مقابله با راهزنان بنا نهاد.<ref>سفرنامه ادیب الملک به عتبات (دلیل الزایرین)، ص۲۱۳.</ref> کتیبه‌های موجود در مرقد حُرّ در دوره اخیر نشان می‌دهد که این مرقد در سال ۱۳۳۰ق، توسط سید عبدالحسین کلیدار بازسازی شد<ref>تراث کربلاء، ص١١5.</ref> و همچنین آقا حسین‌خان شجاع السلطان همدانی گنبد مقبره را تعمیر و نمای خارجی آن را کاشی‌کاری کرد.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref>  
 
براساس قدیمی‌ترین عکس موجود از بارگاه حرّ، پیش از بازسازی مرقد در سال 1330، این زیارتگاه دارای گنبد مُضَرَّس (پله‌ای) کوچک و کم‌ارتفاعی بود<ref>خامه‌یار، [https://ganjineh.kateban.com/print/2955 «درباره عکسی که در فضای مجازی به عنوان قدیمی‌ترین عکس حرم امام حسین (ع) معرفی شده»]، سایت گنجینه.</ref> که پس از مدتی جای خود را به گنبد پیازی - شَلْجَمی کاشی‌کاری شده‌ای داد.<ref>زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه‌های مشهور در کشور عراق)، ج۱، ص۲۴۰.</ref>


در سال ۱۳۸۹ق، تعدادی از تاجران عراقی، [[رواق|رواق‌ها]] و [[ایوان]] جلوی مرقد را بازسازی و در سال ۱۳۹۰ق، ورودی اصلی مرقد، کاشی‌کاری شد. در این زمان، [[ضریح]] به‌صورت صندوقِ مُشَبَّک نقره‌ای در وسط عمارت و گنبدی کاشی‌کاری شده بر فراز ضریح با ۷ متر قطر و ۱۰ متر ارتفاع از سطح زمین قرار داشت.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۷.</ref>  
در سال ۱۳۸۹ق، تعدادی از تاجران عراقی، [[رواق|رواق‌ها]] و [[ایوان]] جلوی مرقد را بازسازی و در سال ۱۳۹۰ق، ورودی اصلی مرقد، کاشی‌کاری شد. در این زمان، [[ضریح]] به‌صورت صندوقِ مُشَبَّک نقره‌ای در وسط عمارت و گنبدی کاشی‌کاری شده بر فراز ضریح با ۷ متر قطر و ۱۰ متر ارتفاع از سطح زمین قرار داشت.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۷.</ref>  
خط ۵۳: خط ۵۷:


== روزهای زیارت ==
== روزهای زیارت ==
تعداد [[زائر|زائران]] در روزهای عادی به بیش از چهار هزار نفر، در روزهای [[زیارت]] به بیش از ده هزار نفر و در [[ایام اربعین]] به ۴۰-۵۰ هزار نفر می‌رسد. زیارت ویژه حر، چهارشنبه آخر [[ماه صفر]] است که [[عزاداری]] و [[تعزیه]] در این محل برگزار می‌شود. زیارت‌های منظم این مرقد در روزهای جمعه و شنبه است.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref>
تعداد [[زائر|زائران]] در روزهای عادی به بیش از چهار هزار نفر، در روزهای [[زیارت]] به بیش از ده هزار نفر و در [[ایام اربعین]] به ۴۰-۵۰ هزار نفر می‌رسد. زمان زیارت ویژه حر، چهارشنبه آخر [[ماه صفر]] است که [[عزاداری]] و [[تعزیه]] در این محل برگزار می‌شود. زیارت‌های منظم این مرقد در روزهای جمعه و شنبه است.<ref>«نصيرُ الإمام الحسين(ع) الحرُّ الرياحی.. شهيدُ اللطف»، عامر جلیل ابراهیم، جریدة الصباح، ۲۹ آگوست ۲۰۲۳م، ص۹.</ref>


===زیارت‌نامه حر===
===زیارت‌نامه حر===