جنبش خلافت: تفاوت میان نسخه‌ها
←پانویس
(←پانویس) |
(←پانویس) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== معرفی جنبش == | == معرفی جنبش == | ||
جنبش خلافـت پــس از جنــگ جهانــی اول در سال ۱۹۱۸میلادی به پشتیبانی از خلافت عثمانی در هندوستان پدید آمد. این جنبش بر اساس جایگاه محترم خلیفه مسلمانان نزد مسلمانان هندوستان<ref>یــاد رفتــگان، سلیمان ندوی؛ </ref> - که در آن زمان در خلیفه عثمانی به عنوان خلیفةالمسلمین متبلور بود- تشکیل شد تا با فشار افکار | جنبش خلافـت پــس از جنــگ جهانــی اول در سال ۱۹۱۸میلادی به پشتیبانی از خلافت عثمانی در هندوستان پدید آمد.<ref>واکنش مسلمانان هندوستان به تخریب بقیع، ج1.</ref> این جنبش بر اساس جایگاه محترم خلیفه مسلمانان نزد مسلمانان هندوستان<ref>یــاد رفتــگان، سلیمان ندوی؛ ص100-137 </ref> - که در آن زمان در خلیفه عثمانی به عنوان خلیفةالمسلمین متبلور بود- تشکیل شد تا با فشار افکار عمومی، انگلیس را در جنگ با عثمانیان وادار کند که حرمت خلیفه مسلمانان و پادشاه عثمانی را نگهدارد و از حمله به مقامات مسلمانان در قلمرو عثمانی خودداری کند.<ref>نقش جنبش «خلافت» هندوستان در تحولات حجاز و تخریب دوم بقیع (سال های 1344-1345 ق)، پژوهشنامه حج و زیارت، زمستان1402، شماره23، ص85.</ref> | ||
در سالهای پس از پایان جنگ جهانی و سقوط خلافت عثمانی، این جنبش تلاش کرد تا برای حفظ حرمت | در سالهای پس از پایان جنگ جهانی و سقوط خلافت عثمانی، این جنبش در جریان درگیری شرفای مکه و آل سعود نجد، تلاش کرد تا برای حفظ حرمت بقیع، حرمین شریفین و حج، نقش میانجی را ایفا کند.<ref>نقش جنبش «خلافت» هندوستان در تحولات حجاز و تخریب دوم بقیع، ص85.</ref> | ||
== فعالیت های جنبش در قبال اماکن مقدسه == | |||
در پی انحلال خلافــت عثمانی در 1920میلادی (که البته تأسف بسیار جنبش خلافت را به دنبال داشت) حکومتهای محلــی از جمله ســعودیان نجــد به فکر گســترش قلمــرو افتادند و میــان عبدالعزیز آل ســعود پادشاه نجد و شــریف حســین بــن علــی الهاشــمی در حجــاز جنــگ درگرفت که حدود یک سال از 1924 تا 1925میلادی طول کشید. درگیری دو مسلمان در بلد امین، برای جنبش خلافت امری بسیار ناگوار بود. ازاینرو آنها سمت و سوی فعالیتهای خود را به جزیرةالعرب و حفظ مقامات مقدسه جهان اسلام پیش بردند.<ref>نقش جنبش «خلافت» هندوستان در تحولات حجاز و تخریب دوم بقیع، ص87.</ref> | |||
=== اعزام هیئت های مذاکره === | |||
این جنبش در بازه زمانی 1924تا 1926میلادی گروه های متعددی را برای دیدار با صاحب نفوذان مختلف از جمله سلطان عبدالعزیز و استاندار مکه برگزار کرد<ref>)خان-عرفان-قرش، ،1926 ص34(</ref> و به ارائه پیشنهاد جهت بهبود اوضاع، استدلال کلامی جهت منع تخریب بقاع، استناد به سنت پیامبر(ص) و مسلمانان در حفظ و زیارت بقاع، پرداخت.<ref>جوهر، ،1943 حصه اول، ص96-94(</ref> | |||
=== شرکت در همایش مؤتمر اسلامی در پی تخریب دوم بقیع === | |||
این همایش در مکه به دعوت سلطان عبد العزیز، یک ماه پس از تخریب دوم بقیع (که در ماه آوریل1926میلادی رخ داده بود) برگزار شد، هیئت اعزامی جنبش خلافت، اموری را پیگیری نمود که از جمله میتوان به این موارد اشاره نمود «پیگیری بازسازی بقاع تخریب شده»، «حفاظت از قبرهایی که هنوز تخریب نشده است»، «تشکیل کمیته ای از علمای شیعه و سنی برای بررسی بازسازی ها» و «تلاش برای آزادی مذاهب در حجاز در مسئله زیارت قبور».<ref>)مسئله حجاز، ،1926 ص64(</ref> | |||
== فروپاشی تدریجی جنبش خلافت == | == فروپاشی تدریجی جنبش خلافت == | ||
به مرور زمان بین اعضای جنبش درباره حکومت پادشاهی و دیگر امروز حجاز اختلاف افتاد و تلاش های آنها در حفظ اماکن مقدسه کاهش پیدا کرد<ref>یــاد رفتــگان، سلیمان ندوی، ص137.</ref> چون برخی، تخریب ها را مشروع دانستند و از فعالیت های سلطان عبدالعزیز پشتیبانی کردند.<ref>بهارستان، ص353.</ref> | به مرور زمان بین اعضای جنبش درباره حکومت پادشاهی و دیگر امروز حجاز اختلاف افتاد و تلاش های آنها در حفظ اماکن مقدسه کاهش پیدا کرد<ref>یــاد رفتــگان، سلیمان ندوی، ص137.</ref> چون برخی، تخریب ها را مشروع دانستند و از فعالیت های سلطان عبدالعزیز پشتیبانی کردند.<ref>بهارستان، ص353.</ref> | ||
جنبش خلافت در مکاتبات و اعزام نمایندگانش همیشه خود را نمایندۀ مسلمانان هنــد معرفــی میکــرد. از سال 1926 میلادی، گروههای مخالفی پیدا شدند که این جایــگاه رســمی را رد کرده و در قالب جلسات و بیانیه‌هایی به چالش کشیدند.<ref>)رضــوى، ،2000 ص196-190(.</ref> | |||
از جهت مالی نیز با توجه به بی‌نتیجه بودن فعالیت هیئت های اعزامی، زمینه شبهه افکنی مخالفان، بدبینی مردم و کاهش حمایت های مردمی محیا شد. به این دلایل، محبوبیت و اعتبار داخلی جنبش خلافت کاهش یافت و باعث شد تا سلطان عبدالعزیز، نجدیها و دیگران با جرأت بیشتری با پیشنهادات جنبش مخالفت کنند.<ref>شبیر 1347 ق، ص12(</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||