ام جمیل: تفاوت میان نسخه‌ها

| آثار            =  

}}

==زندگینامه==

===فرزندان===

==دشمنی با پیامبر و نزول آیات==

درباره شان نزول آیه بعد: در گردنش طنابی از لیف خرما است: {{قلم رنگ|سبز|فِی جِیدِهَا حَبلٌ مِن مَسَدٍ}} (سوره مسد، آیه5) آورده‌اند که دشمنی را به آن‌جا رساند که از هیچ گونه بذل مال دریغ نداشت و گردن‌بند گرانبهای خود را فروخت تا هزینه این دشمنی کند. <ref>مجمع البیان، ج10، ص477؛ بحار الانوار، ج18، ص176.</ref> همچنین برخی گردن‌بندی از لیف خرما را کنایه از زنجیر <ref>تفسیر ابن ابی حاتم، ج10، ص3473؛ بحارالانوار، ج8، ص279.</ref> و عذابی می‌دانند که گردن‌گیر وی خواهد شد. <ref>مجمع البیان، ج10، ص477.</ref>

نزول این آیات، دشمنی او را دو چندان کرد. در حالی‌که در یک دست سنگ و در دست دیگر احشای گوسفند داشت، <ref>تفسیر مقاتل، ج3، ص532؛ اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص251.</ref> با خواندن سروده‌هایی به قصد جسارت وارد [[مسجدالحرام]] شد؛ سروده‌هایی هم‌چون: «مُذمَّماً ابینا و دینَه قَلینا و امره عَصینا» <ref>مسند الحمیدی، ج1، ص154؛ مجمع البیان، ج10، ص477.</ref> (پیامبر(ص) نکوهش شده‌ای است که از پذیرفتن سخنانش سر باززدیم و دینش را دشمن شمردیم و از فرمانش سر پیچیدیم). با این‌که پیامبر(ص) در [[حجر اسماعیل]] حضور داشت، وی نتوانست ایشان را ببیند و در سخنانی که با یکی از همنشینان پیامبر(ص) داشت، به تهدید و پرخاش پرداخت. <ref>السیرة النبویه، ج1، ص238؛ اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص251.</ref> آورده‌اند که علت این ندیدن، اموری از این دست بوده است: حایل شدن [[جبرئیل(ع)]] میان او و رسول خدا(ص)، <ref>الدر المنثور، ج4، ص186.</ref> پدید آمدن حجابی زرد رنگ، <ref>بحار الانوار، ج18، ص59.</ref> تصرف در بینایی‌ ام ‌جمیل <ref>انساب الاشراف، ج1، ص139.</ref>یا تلاوت آیه {{قلم رنگ|سبز|وَاِذَا قَرَاْتَ القُرآنَ جَعَلنَا بَینَکَ وَبَینَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ حِجَابًا مَستُورًا}} ([[سوره اسراء]]، آیه45) از جانب پیامبر(ص). <ref>تفسیر ابن ابی حاتم، ج10، ص3472؛ مجمع البیان، ج10، ص477.</ref>برخی این رخداد را در خانه‌ای نزدیک کوه صفا <ref>تفسیر مقاتل، ج3، ص532.</ref>دانسته‌اند. این رویداد مورد توجه دلایل‌نگاران نیز قرار دارد. <ref>دلائل النبوه، ج2، ص195.</ref>نه تنها‌ ام جمیل، بلکه [[مشرکان]] قریش، پیامبر(ص) را مُذَمَّم خطاب می‌کردند. رسول خدا(ص) در این زمینه فرمود: [[خداوند]] نام مرا از ذهن آن‌ها پاک کرده است. از این‌رو، آن‌ها مرا چنین می‌نامند؛ در حالی که نام من محمّد است. <ref>بحار الانوار، ج18، ص59.</ref>

وی پیامبر(ص) را ترک شده به دست خداوند دانست. نزول آیه 3 [[سوره ضحی]] که می‌گوید: پروردگارت [[وحی]] را از تو قطع نکرده و به خشم او گرفتار نشده‌ای: {{قلم رنگ|سبز|ما وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَ ما قَلی}} (سوره ضحی، آیه3) پاسخی به سخن وی دانسته شده است. <ref>جامع البیان، ج30، ص443.</ref>دشمنی‌ ام جمیل و همسرش برای پیامبر ناگوارتر جلوه می‌کرد، به عللی هم‌چون: خویشاوندی خانوادگی، همسایگی با پیامبر(ص) <ref>اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص316؛ شرح نهج البلاغه، ج13، ص250.</ref>و نیز تندروی آن‌ها در این دشمنی، خواه از جهت زبانی و خواه از جنبه عملی، مانند ریختن خار و خاشاک <ref>تفسیر ثعلبی، ج10، ص327؛ مجمع البیان، ج10، ص476.</ref>و شکمبه گوسفند <ref>الطبقات، ج1، ص201.</ref>در برابر منزل پیامبر و مسیر ایشان. خود پیامبر درباره همسایگی او و نیز عُقبة بن ابی ‌مُعیط می‌فرمود: دو همسایه من بد‌ترین همسایگان بودند. <ref>الطبقات، ج1، ص201؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص508.</ref>نیز ایشان(ص) از آزارهای این دو به فرزندان [[بنی عبد مناف|بنی‌عبد مَناف]] شکایت برد. <ref>الطبقات، ج1، ص201.</ref>در تایید تاریخی آزارهای این دو همسایه به پیامبر(ص)، از قطعه سنگی با عنوان «[[مختبی|مُخْتَبی]]» به معنای پناهگاه در خانه پیامبر یاد کرده‌اند که در ابعاد یک ذراع در یک ذراع و یک وجب و ارتفاع آن از زمین به گونه‌ای بوده که یک انسان می‌توانسته زیر آن پناه بگیرد. <ref>تاریخ طبری، ج2، ص36؛ بحار الانوار، ج19، ص17.</ref>کاربرد این سنگ، محافظت در برابر سنگ‌پرانی‌های این همسایگان بوده است <ref>تاریخ طبری، ج2، ص36؛ بحار الانوار، ج19، ص17.</ref>؛ هر چند برخی چنین کاربردی را مردود دانسته‌اند. <ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص192.</ref>

==درگذشت==

==ام جمیل مثلی برای زیانکاری==

‌ام جمیل در عرب مَثَلی برای زیانکاری است: «اخسَر مِن حَمَّالَة الْحَطَب: زیانکارتر از‌ ام جمیل» <ref>مجمع الامثال، ج1، ص256.</ref>در ستیزها و احتجاج‌های سیاسی و خانوادگی شخصیت‌هایی چون [[عقیل بن ابی‌طالب]] <ref>الغارات، ج2، ص553؛ الامالی، ج1، ص200.</ref>و عبدالله بن زبیر، <ref>العقد الفرید، ج4، ص101.</ref> اطلاق عنوان {{قلم رنگ|سبز|حَمَّالَةَ الْحَطَب}} بر‌ ام جمیل که عمه [[معاویه]] بود، از سرزنش‌هایی بود که نثار معاویه می‌شد. <ref>تفسیر قمی، ج2، ص448؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج8، ص3473.</ref>

==برای مطالعه بیشتر==

==پیوند به بیرون==

==پانویس==

{{پانویس}}

  | ویرایش = شد

  | لینک‌دهی = شد

  | پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->

  | مطالعه بیشتر = شد <!--شد، - -->