پرش به محتوا

بیان واقع: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ اوت ۲۰۱۸
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
| شابک            =
| شابک            =
}}
}}
'''بیان واقع''' کتابی فارسی درباره زندگی و حکومت [[نادر شاه افشار]] حاوی سفرنامه حج، اثر [[عبدالکریم کشمیری]] (م. 1198ق.) می‌باشد.
'''بیان واقع''' کتابی فارسی درباره زندگی و حکومت [[نادر شاه افشار]] حاوی سفرنامه حج، اثر [[عبدالکریم کشمیری]] (م. 1198ق.)است. سفرنامه بیان واقع، نوشته خواجه عبدالکریم بن عاقبت محمود بن خواجه محمد بلاقی است که از‌ اندک سفرنامه‌های حج [[دوره افشاریه]] به شمار می‌رود و تنها بخشی از کتاب، گزارشی از سفر نویسند به [[حج]] را در بر می‌گیرد. این کتاب دارای پنج باب و یک مقدمه‌ انگلیسی است که باب سوم آن مختص به گزارشات سفر حج است و نویسند سعی کرده آنچه را که دیده به تصویر بکشد و گزارش کاملی از راه‌های حاجیان، شهرهای در مسیر [[مکه]]، آداب و رسوم حج‌گزاران و غیره ارائه دهد. این کتاب با تحقیقات و تصحیح در [[پاکستان]] و [[ایران]] چاپ شده است.
 
سفرنامه بیان واقع، نوشته خواجه عبدالکریم بن عاقبت محمود بن خواجه محمد بلاقی است که از‌ اندک سفرنامه‌های حج [[دوره افشاریه]] به شمار می‌رود و تنها بخشی از کتاب، گزارشی از سفر نویسند به [[حج]] می‌باشد. این کتاب دارای پنج باب و یک مقدمه‌ انگلیسی است که باب سوم آن مختص به گزارشات سفر حج می‌باشد و نویسند سعی کرده آنچه را که دیده به تصویر بکشد و گزارش کاملی از راه‌های حاجیان، شهرهای در مسیر [[مکه]]، آداب و رسوم حج‌گزاران و دیگر موارد را ارائه دهد.
 
این کتاب با تحقیقات و تصحیح در [[پاکستان]] و [[ایران]] چاپ شده است.


==نام و موضوع کتاب==
==نام و موضوع کتاب==
خط ۵۶: خط ۵۲:
حضور نویسنده در متن رویدادهای حمله نادر شاه به هند و ارائه تحلیل‌های ویژه مانند دلیل‌های شکست هند از نادر و نیز جزئیاتی که عبدالکریم درباره بازگشت نادر از هند و حمله به [[بخارا]] و [[خوارزم]] ارائه داده <ref>بیان واقع، ص28-30 و68.</ref> و در نوشته‌های معاصر وی یافت نمی‌شود، بر اهمیت کتاب از لحاظ تاریخی افزوده است.
حضور نویسنده در متن رویدادهای حمله نادر شاه به هند و ارائه تحلیل‌های ویژه مانند دلیل‌های شکست هند از نادر و نیز جزئیاتی که عبدالکریم درباره بازگشت نادر از هند و حمله به [[بخارا]] و [[خوارزم]] ارائه داده <ref>بیان واقع، ص28-30 و68.</ref> و در نوشته‌های معاصر وی یافت نمی‌شود، بر اهمیت کتاب از لحاظ تاریخی افزوده است.


مقایسه و تطبیق واحدهای‌ اندازه‌گیری مسافت که در آن عهد مرسوم بوده‌اند (ساعت، کروه، فرسخ) از ابتکارات مصنف است که میزان دقت آمار ارائه شده را افزوده است. <ref>بیان واقع، ص134.</ref> ارائه فاصله دقیق منازل 76‌ گانه مسیر [[بغداد]] به مکه که راه حاجیان ایرانی در دوران افشاریه بوده، با استفاده از روش یاد شده، از ویژگی‌های این کتاب است. <ref>بیان واقع، ص135-139.</ref>
این کتاب بر پایه دیده‌ها و شنیده‌های نویسنده نگارش یافته و از منبع مکتوب در نگارش آن استفاده نشده است.
==گزارش نامه نادر به سلطان عثمانی درباره راه حج==
نامه نادر در ایام اقامت در [[کابل]] به حکومت عثمانی که در آن از [[دولت عثمانی]] خواسته است [[راه زبیده]] (راهی از [[کوفه]] به [[مکه]] که به دستور [[زبیده]] همسر‌ [[هارون الرشید عباسی]] آباد شده بود) را برای تردد حاجیان ایرانی آماده سازد، از آگاهی‌هایی است که تنها در این اثر آمده است. این راه در روزگار نادر به دست اعراب بادیه‌نشین ویران و سخت ناامن شده بود. نادر در این نامه تاکید کرده است که اگر حکومت عثمانی قادر به تامین امنیت حاجیان ایران و توران نیست، وی لشکر قزلباش را مامور این کار سازد. از دیگر درخواست‌ها در این نامه آن است که امیر الحاج کاروان ایران به دست نادر انتخاب شود و چون امامان جماعت اهل سنت در چهار مقام به نام شاه سلیمان عثمانی خطبه می‌خوانند، از این پس در مقام شافعی به نام نادر خطبه خوانده شود. <ref>بیان واقع، ص49-50.</ref>
نامه نادر در ایام اقامت در [[کابل]] به حکومت عثمانی که در آن از [[دولت عثمانی]] خواسته است [[راه زبیده]] (راهی از [[کوفه]] به [[مکه]] که به دستور [[زبیده]] همسر‌ [[هارون الرشید عباسی]] آباد شده بود) را برای تردد حاجیان ایرانی آماده سازد، از آگاهی‌هایی است که تنها در این اثر آمده است. این راه در روزگار نادر به دست اعراب بادیه‌نشین ویران و سخت ناامن شده بود. نادر در این نامه تاکید کرده است که اگر حکومت عثمانی قادر به تامین امنیت حاجیان ایران و توران نیست، وی لشکر قزلباش را مامور این کار سازد. از دیگر درخواست‌ها در این نامه آن است که امیر الحاج کاروان ایران به دست نادر انتخاب شود و چون امامان جماعت اهل سنت در چهار مقام به نام شاه سلیمان عثمانی خطبه می‌خوانند، از این پس در مقام شافعی به نام نادر خطبه خوانده شود. <ref>بیان واقع، ص49-50.</ref>


===گزارشات کتاب===
===گزارش کنگره نجف===
 
گزارش کتاب درباره کنگره نجف به سال 1156ق. که به گزارش بیشتر تاریخ‌نگاران در مسیر وحدت مذاهب و نیز تعیین تکلیف حاجیان ایرانی و با همراهی دانشوران فرقه‌های گوناگون به دست نادر برقرار شد، <ref>نک: جهانگشای نادری، ص389-394؛ ایران در زمان نادرشاه، ص367.</ref>‌ اندکی متفاوت با منابع دیگر در این اثر آمده و انگیزه آن، مناظره دانشوران [[شیعه]] و [[سنی]] شمرده شده است. <ref>بیان واقع، ص111-112.</ref>
گزارش کتاب درباره کنگره نجف به سال 1156ق. که به گزارش بیشتر تاریخ‌نگاران در مسیر وحدت مذاهب و نیز تعیین تکلیف حاجیان ایرانی و با همراهی دانشوران فرقه‌های گوناگون به دست نادر برقرار شد، <ref>نک: جهانگشای نادری، ص389-394؛ ایران در زمان نادرشاه، ص367.</ref>‌ اندکی متفاوت با منابع دیگر در این اثر آمده و انگیزه آن، مناظره دانشوران [[شیعه]] و [[سنی]] شمرده شده است. <ref>بیان واقع، ص111-112.</ref>
مقایسه و تطبیق واحدهای‌ اندازه‌گیری مسافت که در آن عهد مرسوم بوده‌اند (ساعت، کروه، فرسخ) از ابتکارات مصنف است که میزان دقت آمار ارائه شده را افزوده است. <ref>بیان واقع، ص134.</ref> ارائه فاصله دقیق منازل 76‌ گانه مسیر [[بغداد]] به مکه که راه حاجیان ایرانی در دوران افشاریه بوده، با استفاده از روش یاد شده، از ویژگی‌های این کتاب است. <ref>بیان واقع، ص135-139.</ref>
این کتاب بر پایه دیده‌ها و شنیده‌های نویسنده نگارش یافته و از منبع مکتوب در نگارش آن استفاده نشده است.


==محتوا==
==محتوا==
خط ۱۰۸: خط ۱۰۴:
ترجمه دیگر این اثر به دست لئوتنانت اچ. جی پریچیرد به زبان فرانسه صورت گرفت. این ترجمه به صورت دست‌نویس و کامل‌تر از ترجمه پیشین برای شخصی انگلیسی به نام اچ. ‌ام. ایلیوت فراهم شد؛ ولی تاکنون تنها بخش‌هایی کوچک از آن چاپ شده است. <ref>بیان واقع، مقدمه انگلیسی: صxi</ref>
ترجمه دیگر این اثر به دست لئوتنانت اچ. جی پریچیرد به زبان فرانسه صورت گرفت. این ترجمه به صورت دست‌نویس و کامل‌تر از ترجمه پیشین برای شخصی انگلیسی به نام اچ. ‌ام. ایلیوت فراهم شد؛ ولی تاکنون تنها بخش‌هایی کوچک از آن چاپ شده است. <ref>بیان واقع، مقدمه انگلیسی: صxi</ref>


===ترجمه به فارسی===
===ترجمه فارسی===


از آن جا که در ایران نویسنده را نمی‌شناخته و نمی‌دانسته‌اند که اصل کتاب به فارسی است، قسمت‌هایی از کتاب در ایران به سال 1314ش. به قلم محمود هدایت از فرانسه به فارسی ترجمه و با نام «در رکاب نادر شاه یا سفرنامه عبدالکریم» در 57 صفحه به همت اداره مطبوعاتی پروین در سال 1322ش. به چاپ رسید.<ref>نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص135.</ref> [[رسول جعفریان]] در مجموعه پنجاه سفرنامه حج قاجاری که به سال 1389ش. انتشار یافت، متن این سفرنامه را به چاپ رسانده است.<ref>نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص133-167.</ref>
از آن جا که در ایران نویسنده را نمی‌شناخته و نمی‌دانسته‌اند که اصل کتاب به فارسی است، قسمت‌هایی از کتاب در ایران به سال 1314ش. به قلم محمود هدایت از فرانسه به فارسی ترجمه و با نام «در رکاب نادر شاه یا سفرنامه عبدالکریم» در 57 صفحه به همت اداره مطبوعاتی پروین در سال 1322ش. به چاپ رسید.<ref>نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص135.</ref> [[رسول جعفریان]] در مجموعه پنجاه سفرنامه حج قاجاری که به سال 1389ش. انتشار یافت، متن این سفرنامه را به چاپ رسانده است.<ref>نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص133-167.</ref>