التحلیق الی البیت العتیق (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

[[عبدالهادی تازی]] زبان‌شناس و تاریخ‌دان مراکشی است که در کشورهای [[ایران]]، [[عراق]] و [[لیبی]] نیز مدتی بعنوان سفیر فعالیت داشته است. از وی دست‌کم یکصد اثر چاپ شده. از مهم‌ترین آثار او، تاریخ معاصر ایران، روابط ایران و [[مغرب]] و تصحیحی بر سفرنامه [[ابن‌بطوطه]] و التحلیق الی البیت العتیق است. وی در کتاب التحلیق الی البیت العتیق گزارشی از سفر چهل سال قبل خود به سرزمین وحی و دیدارهایش با مسئولین عربستانی و چهره‌های مهم فرهنگی برخی کشورها و ثبت رفتار حج‌‌گزاران و زائران کشورهای گوناگون داده است. همچنین وی در این کتاب به تببین زندگی‌نامه و آثار مکتوب خود پرداخته است. ویژگی مهم کتاب عبدالهادی تازی بیان آداب و رسوم مردم مغرب و حج‌گزاران دیگر کشورهای زمانه‌اش می‌باشد.

این کتاب گزارش [[سفر حج]] ''عبدالهادی تازی''، نویسنده و دیپلمات مغربی، به سال 1378ق./1959م. همراه با هیئت سیاسی و فرهنگی کشور [[مغرب]] به حج است. گزارش‌های نویسنده از دیدارهایش با چهره‌های فرهنگی و برخی مسؤولان [[حجاز]] و نیز شرح گروه‌های حج‌‌گزار، بخشی از تاریخ اجتماعی [[مکه]] در دوران معاصر را بازتاب می‌دهد.

عبدالهادی تازی به سال 1339ق./1921م. در شهر فاس کشور مغرب زاده شد. دوره ابتدایی و دبیرستان را در آن شهر به پایان برد و تحصیلات خود را در دانشگاه‌های قرویین، محمد الخامس و اسکندریه تا درجه دکتری در رشته ادبیات به سال 1399ق./1971م. ادامه داد. او عضو بسیاری از گروه‌ها و انجمن‌های بین المللی علمی و فرهنگی مانند انجمن ادبیات عرب در [[قاهره]] و شورای مؤسسان آکادمی کشور مغرب بود. وی به سیاست دلبستگی داشت و سال‌های بسیار به عنوان سفیر کشورش در کشورهایی چون [[عراق]] و [[لیبی]] و [[ایران]] خدمت کرد.

از او آثاری پرشمار در تاریخ، تصحیح متون و علوم سیاسی، از جمله دو کتاب در باره تاریخ معاصر ایران و روابط ایران و مغرب، بر جای مانده است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص125-132</ref> از آثار او در موضوع حج می‌توان به کتاب [[رحلة الرحلات]] (ریاض، 2005م.)  اشاره کرد که گزارشی مشروح از صد سفرنامه حج نویسندگان سرزمین‌های مغرب تمدن اسلامی، خواه نسخه خطی و خواه کتاب‌های چاپی، است. وی همچنین تصحیحی از سفرنامه ابن‌بطوطه در چهار جلد (فاس، 1995م.)  به دست داده است.

عبدالهادی تازی به سال 1378ق./1959م. در سمت رئیس بخش فرهنگی وزارت تربیت مغرب همراه با هیئتی رسمی روانه حج شد. این هیئت هر سال از این کشور همراه با صره مغربی شامل هدایایی برای [[حرمین]] و نامه‌ای خطاب به [[پادشاه عربستان]] بود، به [[حج]] می‌رفت. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص9-14</ref>

التحلیق الی البیت العتیق (پرواز به سوی بیت عتیق) بر پایه یادداشت‌های سفر، چهل سال پس از سفر حج نگاشته شده است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص11</ref> او افزون بر ارائه گزارشی از زیارت مکه و گزاردن [[مناسک حج]] <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص58، 72، 78-89</ref> ،  زیارت [[مدینه]] <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص35-49</ref> ،  و بیان گوشه‌ای از احوال روحانی خود <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص50-51</ref> به شرح دیدارهایش با چهره‌های مهم فرهنگی برخی کشورها و ثبت رفتار حج‌‌گزاران و زائران کشورهای گوناگون پرداخته است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص38</ref> تازی در [[جده]] و مدینه و مکه، با چهره‌های فرهنگی و مذهبی و علمی مانند [[شیخ عبدالقدوس انصاری]] رئیس مجله منهل <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص30</ref> ،  محمد صفوت رئیس دانشگاه مصر <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص45</ref> ، احمد حسن نماینده‌ اندونزیایی‌های مقیم مکه <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص60</ref> ، و محمود حریری از کارمندان وزارت کشور [[عربستان]] و عضو [[هیئت گسترش حرم]] <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص98</ref> دیدار کرده است. موضوع گفت‌وگو در این دیدارها بیشتر رویدادهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورهای گوناگون و مسائل مربوط به حج بوده است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص31-32</ref> او در [[جده]] به دیدار ولیعهد <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص28</ref> و امیر فهد [[وزیر معارف عربستان]] <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص34</ref> و در مکه همراه بزرگان دیگر کشورها به دیدار [[ملک سعود]] پادشاه عربستان رفته و سخنرانی او را به طور کامل در کتاب خود آورده است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص63-70</ref>

تازی در گزارش سفر به مکه، در شرح اعمال و [[مناسک]] به یادکرد اعمال بسنده کرده <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص57-60</ref> و در میان آن‌ها از رفتار مردم و امکانات رفاهی مانند آمبولانس‌ها و خدمات درمانی و بهداشتی سخن گفته است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص78-81</ref> آداب و رسم‌های مردم مغرب و دیگر کشورها در سفر حج، از دیگر موضوعات کتاب او است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص21، 24</ref>

اختلاف ساعت و تقویم کشور عربستان با دیگر کشورها در آن هنگام برای تازی گیرا و در همان حال، گیج کننده بوده؛ زیرا ساعت کشور عربستان تابع ساعت جهانی گرینویچ نبوده و به همین سبب، او تاریخ و وقت کشور مغرب را ملاک یادداشت‌های خود قرار داده است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص28</ref>

به دلیل جایگاه سیاسی و موقعیت ویژه هیئت مغربی، تازی در مدینه توانسته است درون روضه پیامبر (ص) را زیارت کند و در آن جا نماز گزارد <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص49-51</ref> و در مکه نیز در مراسم شست‌وشوی کعبه شرکت کند. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص72-74</ref> او در مدینه و مکه به عنوان یکی از اعضای این هیئت، به تقسیم هدایا میان خانواده‌هایی که هر سال از [[پادشاه مغرب]] صله دریافت می‌کردند، پرداخته است. <ref>تازی، عبدالهادی، التحلیق الی البیت العتیق، ص38، 75</ref>