مزار فرزندان امام موسی کاظم(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
M-mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
M-mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
از جمع‌بندی این اقوال، چنین نتیجه‌گیری می‌شود که یکی از این دو قبر، به [[ابراهیم بن موسی(ع)]] و قبر دوم، بنابر مشهور به [[اسماعیل بن موسی(ع)]] و بنابر اقوال دیگری، به یکی دیگر از فرزندان آن حضرت به نام، احمد یا جعفر یا عباس متعلق است. | از جمع‌بندی این اقوال، چنین نتیجه‌گیری می‌شود که یکی از این دو قبر، به [[ابراهیم بن موسی(ع)]] و قبر دوم، بنابر مشهور به [[اسماعیل بن موسی(ع)]] و بنابر اقوال دیگری، به یکی دیگر از فرزندان آن حضرت به نام، احمد یا جعفر یا عباس متعلق است. | ||
==انتساب یک یا دو فرزند به نام ابراهیم به امام کاظم== | |||
گفتنی است که مورخان و علمای انساب، درباره اینکه امام موسی کاظم(ع)، یک یا دو فرزند، به نام ابراهیم داشته است، اختلاف‌نظر دارند. در بیشتر کتب تاریخ و تراجم [[ائمه(ع)]]، برای آن حضرت(ع)، تنها از یک فرزند به نام ابراهیم، یاد شده است؛ <ref>الهدایة الکبری، ص263؛ الارشاد، ج2، ص244؛اعلام الوری، ج2، ص36؛المجدی، ص299؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص349؛تذکرة الخواص، ص315.</ref> در حالی‌که در تعدادی از منابع انساب، برای ایشان از دو فرزند به این نام، یعنی ابراهیم اکبر و ابراهیم اصغر، یاد شده است.<ref>سر السلسلة العلویة، ص54؛ الشجرة المبارکة، ص77 و 98 و 99؛ عمدة الطالب، ص245؛ مناهل الضرب، ص427.</ref> | |||
==معرفی ابراهیم بن موسی== | ==معرفی ابراهیم بن موسی== | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۶: | ||
اما [[ابن‌طقطقی]]، میان دو ابراهیم اکبر و اصغر، تفکیک قائل نشده است و برای امام هفتم(ع)، تنها از یک فرزندی به نام ابراهیم، یاد کرده است که ملقب به مرتضی بود و در روزگار مامون، در یمن خروج کرد و از فرزندان خود، به نام‌های جعفر، [[موسی ابوسبحه]] و اسماعیل، دارای نسل بود. همچنین او پس از اشاره به قول مشهور و مورد اجماع مورخان که ابراهیم مرتضی از سوی ابوالسرایا در یمن خروج کرد، نوشته است که به قول دیگری، او برای دعوت مردم به برادرش امام رضا(ع) خروج کرد و مامون نیز لشکری برای مقابله با وی فرستاد و او را شکست داد و به بغداد آورد. سپس امام رضا(ع) از وی نزد خلیفه شفاعت کرد و مامون، او را رها کرد. ابن‌طقطقی ادامه داده است که ابراهیم مرتضی، در بغداد از دنیا رفت و قبرش، نزدیک قبر پدرش، در مقابر قریش قرار دارد و دارای مقبره مستقل و شناخته شده‌ای است.<ref>الاصیلی، ص162.</ref> | اما [[ابن‌طقطقی]]، میان دو ابراهیم اکبر و اصغر، تفکیک قائل نشده است و برای امام هفتم(ع)، تنها از یک فرزندی به نام ابراهیم، یاد کرده است که ملقب به مرتضی بود و در روزگار مامون، در یمن خروج کرد و از فرزندان خود، به نام‌های جعفر، [[موسی ابوسبحه]] و اسماعیل، دارای نسل بود. همچنین او پس از اشاره به قول مشهور و مورد اجماع مورخان که ابراهیم مرتضی از سوی ابوالسرایا در یمن خروج کرد، نوشته است که به قول دیگری، او برای دعوت مردم به برادرش امام رضا(ع) خروج کرد و مامون نیز لشکری برای مقابله با وی فرستاد و او را شکست داد و به بغداد آورد. سپس امام رضا(ع) از وی نزد خلیفه شفاعت کرد و مامون، او را رها کرد. ابن‌طقطقی ادامه داده است که ابراهیم مرتضی، در بغداد از دنیا رفت و قبرش، نزدیک قبر پدرش، در مقابر قریش قرار دارد و دارای مقبره مستقل و شناخته شده‌ای است.<ref>الاصیلی، ص162.</ref> | ||
== | ==دیدگاه‌ها درباره قبر ابراهیم مرتضی و فرزندش== | ||
[[سیدجعفر اعرجی]] (متوفای 1332 ه. ق) و [[محمدحسن آل‌یاسین]] معتقدند قبری که امروزه مردم، به عنوان قبر [[سیدمرتضی علم‌الهدی]]، بیرون آستان کاظمین زیارت می‌کنند، در واقع، قبر ابراهیم مرتضی، فرزند امام موسی کاظم(ع) است. مستند این دو نویسنده آن است که به گفته برخی مورخان و مؤلفان [[شیعه]]، از جمله [[ابن‌عنبه]]، تابوت قبر سیدمرتضی، به [[کربلا]] انتقال یافت و کنار پدر و برادرش [[سیدرضی]]، به خاک سپرده شد.<ref>مناهل الضرب، ص427؛ تاریخ المشهد الکاظمی، ص212.</ref> | [[سیدجعفر اعرجی]] (متوفای 1332 ه. ق) و [[محمدحسن آل‌یاسین]] معتقدند قبری که امروزه مردم، به عنوان قبر [[سیدمرتضی علم‌الهدی]]، بیرون آستان کاظمین زیارت می‌کنند، در واقع، قبر ابراهیم مرتضی، فرزند امام موسی کاظم(ع) است. مستند این دو نویسنده آن است که به گفته برخی مورخان و مؤلفان [[شیعه]]، از جمله [[ابن‌عنبه]]، تابوت قبر سیدمرتضی، به [[کربلا]] انتقال یافت و کنار پدر و برادرش [[سیدرضی]]، به خاک سپرده شد.<ref>مناهل الضرب، ص427؛ تاریخ المشهد الکاظمی، ص212.</ref> | ||
گفتنی است به نوشته ابن‌طقطقی، موسی ابوسبحه، (ابن‌طقطقی درباره وی می‌نویسد: «کان صالحاً متعبّداً ورعاً فاضلًا، یروی الحدیث. رایت له کتاباً فیه سلسلة الذهب، یروی عنه المؤالف والمخالف». <ref>ر. ک: الاصیلی، ص162.</ref> گفتنی است سیدرضی و سیدمرتضی، دو عالم بزرگ شیعه، از احفاد موسی ابوسبحه بوده‌اند.) فرزند ابراهیم مرتضی نیز در مقابر قریش بغداد، نزدیک پدر و جدش امام کاظم(ع)، دفن شده است و ابن‌طقطقی، محل قبر وی را جست‌وجو کرده و آن را در راهروی حجره کوچکی از املاک «مبارک جوهری هندی»، (امین‌الدین مبارک جوهری هندی، نقیب آستان کاظمین(ع) در نیمه قرن هفتم هجری بود که در سال 674 ه. ق از این منصب عزل شد و نجم‌الدین علی موسوی به جای وی تعیین گردید. <ref>ر. ک: الحوادث الجامعة، ص272.</ref>) یافته است.(<ref>الاصیلی، ص163.</ref> نام مبارک جوهری هندی در تصحیح سید مهدی رجائی، تحریف شده و به صورت «منازل الجوهر الهندی» آمده است که مرحوم [[مصطفی جواد]] به نقل از غایة الاختصار، صورت صحیح آن را نقل کرده است. <ref>ر. ک: «السلک الناظم لدفناء مشهد الکاظم (علیه‌السّلام)»، ص20.</ref>) | گفتنی است به نوشته ابن‌طقطقی، موسی ابوسبحه، (ابن‌طقطقی درباره وی می‌نویسد: «کان صالحاً متعبّداً ورعاً فاضلًا، یروی الحدیث. رایت له کتاباً فیه سلسلة الذهب، یروی عنه المؤالف والمخالف». <ref>ر. ک: الاصیلی، ص162.</ref> گفتنی است سیدرضی و سیدمرتضی، دو عالم بزرگ شیعه، از احفاد موسی ابوسبحه بوده‌اند.) فرزند ابراهیم مرتضی نیز در مقابر قریش بغداد، نزدیک پدر و جدش امام کاظم(ع)، دفن شده است و ابن‌طقطقی، محل قبر وی را جست‌وجو کرده و آن را در راهروی حجره کوچکی از املاک «مبارک جوهری هندی»، (امین‌الدین مبارک جوهری هندی، نقیب آستان کاظمین(ع) در نیمه قرن هفتم هجری بود که در سال 674 ه. ق از این منصب عزل شد و نجم‌الدین علی موسوی به جای وی تعیین گردید. <ref>ر. ک: الحوادث الجامعة، ص272.</ref>) یافته است.(<ref>الاصیلی، ص163.</ref> نام مبارک جوهری هندی در تصحیح سید مهدی رجائی، تحریف شده و به صورت «منازل الجوهر الهندی» آمده است که مرحوم [[مصطفی جواد]] به نقل از غایة الاختصار، صورت صحیح آن را نقل کرده است. <ref>ر. ک: «السلک الناظم لدفناء مشهد الکاظم (علیه‌السّلام)»، ص20.</ref>) | ||
به‌جز ابراهیم مرتضی، مورخان و نویسندگان، از دفن فرزند دیگری از فرزندان امام موسی کاظم(ع) در [[مقابر قریش]]، سخن نگفته‌اند. درباره مدفن فرزندان دیگر امام کاظم(ع)، یعنی اسماعیل، احمد، جعفر و عباس که اسامی آنان به عنوان مدفون دوم در زیارتگاه فرزندان امام کاظم(ع) در صحن آستان کاظمین(ع) ذکر شده است، مدرک معتبری وجود ندارد. بلکه اقوال مشهورتر دیگری، درباره مدفن آنها وجود دارد که پذیرش دفن آنها را در کاظمین، دشوار می‌کند؛ برای مثال، اسماعیل بن موسی(ع) که فقیه و محدث جلیل‌القدری نیز بوده و [[شیخ طوسی]] و [[نجاشی]]، تالیفاتی را برای او برشمرده‌اند، در [[مصر]] سکونت داشت و فرزندانش نیز در همان‌جا بودند.<ref>الفهرست، ص10؛ رجال النجاشی، ص26.</ref> بنابراین او به احتمال زیاد در همان‌جا، از دنیا رفته است. | به‌جز ابراهیم مرتضی، مورخان و نویسندگان، از دفن فرزند دیگری از فرزندان امام موسی کاظم(ع) در [[مقابر قریش]]، سخن نگفته‌اند. درباره مدفن فرزندان دیگر امام کاظم(ع)، یعنی اسماعیل، احمد، جعفر و عباس که اسامی آنان به عنوان مدفون دوم در زیارتگاه فرزندان امام کاظم(ع) در صحن آستان کاظمین(ع) ذکر شده است، مدرک معتبری وجود ندارد. بلکه اقوال مشهورتر دیگری، درباره مدفن آنها وجود دارد که پذیرش دفن آنها را در کاظمین، دشوار می‌کند؛ برای مثال، اسماعیل بن موسی(ع) که فقیه و محدث جلیل‌القدری نیز بوده و [[شیخ طوسی]] و [[نجاشی]]، تالیفاتی را برای او برشمرده‌اند، در [[مصر]] سکونت داشت و فرزندانش نیز در همان‌جا بودند.<ref>الفهرست، ص10؛ رجال النجاشی، ص26.</ref> بنابراین او به احتمال زیاد در همان‌جا، از دنیا رفته است. | ||