الرحلة العراقیة (محمد هارون): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:برگی از نسخه خطی الرحلة العراقیة (محمد هارون).PNG|200px|thumb|left|برگی از نسخه خطی: قصیده‌ای در مدح امام علی(ع) که نویسنده آن را به فارسی سروده و با خط نستعلیق نگاشته است.]]

<blockquote>

...إذ كنتُ ممتلئ الصَّدر مِنَ الهَمِّ و شرقاً بالغُصص، متململاً على الفراش كالطائر المحبوس في القفص، مبتلعاً بالجريض، مكتحلاً بالمَضِيْض، مفؤداً مكروباً، وجِلاً مرعوباً، تعِباً مكدوداً، لهفاناً مجهوداً، أضِجُّ إلى اللّه و أبكي، و أبثّ إليه حزني و أشتكي، فإنّه ليس المشتكى إلاّ إليه، ولا المعوّل لدى المِحنَة إلاّ عليه.<ref>الرحلة العراقیة وصف أدبی و تاریخی للعتبات المشرقة، ص۳۲.</ref>

...فإنّه كلّما مضى ثلثا اللّيل ارتقى المحيعل على المنارة، ونزعَ عنه شعار (ثياب) اللّيل و دِثاره، أخذَ ينشِدُ أبياتاً تُحيي ميتَ القلوب، و تُشفي الفؤاد المكروب، تبعث النفس على خلع الدَّعة، و تحدوها إلى ذكر مَن بيده ناصِيةُ الضّيق والسَّعة، توقِظ الرّقودَ على مِهاد الغفلة، و تُذكِّرهم أيّام المُهلة، وربّما يصرف عنانه إلى المناجاة، و يَعطف لسانه إلى المناداة، و كثيراً ما ينشد هذه الأبيات، التي هي أرقّ من ماء الحياة، و ألطف من نسيم الغداة{{یادداشت|مطلع شعر، «لَكَ الحَمْدُ يا ذا الجودِ والمَجد و العُلى/تباركتَ تُعطي مَن تشاء وتمنع» است. <ref>الرحلة العراقیة، ص۱۰۲.</ref>}}

</blockquote>

نویسنده، در آغاز و بین سفر، به مناسبت برخی مکان‌ها یا رویدادها، شعر سروده و در سفرنامه درج کرده است.<ref>الرحلة العراقیة وصف أدبی و تاریخی للعتبات المشرقة، ص۳۹، ۴۱، ۷۳، ۸۷، ۱۰۳.</ref> دو شعر او، به زبان فارسی سروده شده است؛ یکی مدح امام علی(ع){{یادداشت|با این مطلع: شاهنشه و امام امم یا علی توئی/فخر مقام و بیت و حرم یا علی توئی<ref>تصویر نسخه خطی رحلة عراقیة، مجلة الموسم، شماره 14، ص۲۵۸.</ref>}} و دیگری در مدح امام کاظم(ع) و امام جواد(ع).{{یادداشت|با این مطلع: ولاى آل نبى فرضِ عين ميدانم/كه با عبادتِ حق تو امين ميدانم<ref>تصویر نسخه خطی رحلة عراقیة، مجلة الموسم، شماره 14، ص۲۶۳.</ref>}}<ref name=":0">تصویر نسخه خطی رحلة عراقیة، مجلة الموسم، شماره 14، ص۲۵۸-۲۶۴.</ref>

==چاپ==

تصویر نسخه خطی این کتاب، در مجله الموسم، شماره 14، در 156 صفحه، در سال 1413ق. (1993م) منتشر شد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/516793/%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A9-%D8%B3%D9%86%D8%A9-1328-%D9%87-%D8%AA%D9%86%D8%B4%D8%B1-%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%AE%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%A9-%D8%A8%D8%AE%D8%B7-%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81%D9%87%D8%A7 الموسم، شماره ۱۴، ص231–387.]</ref> پس از آن، با تصحیح احمد محمدرضا الحائری الاسدی، توسط مکتبة العلامة ابن‌ فهد الحلی‌، مؤسسة الفکر الاسلامی‌، در بیروت، در سال ۱۴۳۳ق. (۱۳۹۱ش/۲۰۱۲م) به چاپ رسید.<ref>[http://www.lib.ir/book/86649312/%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%B5%D9%81-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C/ کتاب‌شناسی الرحلة العراقیة، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> در این چاپ، شعرهای فارسی نویسنده (نزدیک به ۷ صفحه)<ref name=":0" /> که در نسخه‌ خطی موجود است، بدون اطلاع‌رسانی به خواننده، حذف شده‌‌اند.{{یادداشت|صفحه ۴۴ این چاپ، پس از مصرع «یفوح منه شذی الریحان و الأس»، شعرهای فارسی که در نسخه خطی موجودند،<ref>تصویر نسخه خطی رحلة عراقیة، مجلة الموسم، شماره 14، ص۲۵۴.</ref> ذکر نشده‌ و حذف شده‌اند.}}  برخی واژه‌های عربی نیز، در این نسخه جا افتاده‌اند؛ مانند عبارت «سلام الله الاکبر» که در نسخه خطی پس از عبارت «مولای السبط الاصغر» قرار گرفته،<ref>تصویر نسخه خطی رحلة عراقیة، مجلة الموسم، شماره 14، ص۲۵۴.</ref> ولی در این چاپ نیامده است.<ref>الرحلة العراقیة، ص۳۹.</ref>