استان انبار: تفاوت میان نسخهها
←هیت
(←هیت) |
|||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
انبار، در مرز بین ایران و روم قرار داشت. | انبار، در مرز بین ایران و روم{{یادداشت|یعقوبی مینویسد: آخرين سرحد پارس از طرف فرات، انبار بود؛ سپس به مرزهاى روميان مىرسيد و از طرف دجله سپس به مرزهاى روم مىرسيد؛ مگر آن كه با دستاندازى و نيرنگ، ايرانيان بر خاك روميان و بسا كه روميان به خاك ايران قدم مىگذاردند.<ref>تاريخ يعقوبى، ج ١، ص ٢١٩.</ref>}} و حاشیه صحرای عربستان قرار داشت که از نظر استراتژى نظامى ايران در برخورد با روم اهميت بسيار داشته و منطقهاى گسترده را دربرمىگرفت. | ||
اهميت اقتصادى و نظامى انبار، گذشته از عمران و آبادى، به اين سبب بوده كه بر سر دو راه اصلى از راههاى بازرگانى و نظامى دنياى قديم قرار داشته است؛ يكى راه زمينى كه آن را از شرق به تيسفون و جاده خراسان و از غرب به شهرهاى روم و مغرب پيوند مىداد؛ ديگر راه آبى بود كه از طريق فرات به آبراه دجله و از آنجا به خليج فارس و درياى آزاد راه مىيافت.<ref name=":2" /> انبار، به منزله دروازهاى بود كه دنياى شرق را بر روى روم مىگشود و به سبب موقعيتى كه داشت، در ضبط و نظم امر آبيارى آبادیها بسيار مهم شمرده مىشد. از اين رو در كار لشكركشى نيز براى ايران و روم بسيار مهم بود.<ref name=":3">تاريخ ايران بعد از اسلام، ص ٣٠٣؛ تاريخ ايران زمين، ص ٨۵، ؛ جغرافياى تاريخى سرزمينهاى خلافت شرقى، ص ٧٢.</ref> | |||
== مردم == | |||
گذشته از ايرانيان كه در انبار به مرزدارى و نگهبانى مشغول بودند، اعراب نصارا هم در آنجا فراوان بودند. نسطورىها و یعقوبیها در اين ديار، كليسا و دستگاه داشتند؛ به علاوه از يهود هم افرادى در انبار مىزيستند.<ref name=":3" /> | |||
== انبار و حیره == | |||
برخی بر این گمانند كه شهر انبار و توابعش، در ارتباط با منطقه [[حیره|حيره]]، به حيات سياسى و اجتماعى ادامه مىداد. فرمانروايان ساسانى كارگزاران خود، اميران عرب از خاندان نصر را كه از آغاز سلطنت خويش آنها را به سرپرستى قلمرو عربى خود، در مرز عربستان برگزيده بودند، در حيره سكونت داده بودند و نيازهاى آنان از لحاظ آذوقه و مهمات از انبارهاى شهر انبار تأمين مىكردند. در واقع ايرانيان و اعراب در اين دو منطقه با يكديگر همزيستى مسالمتآميز داشتند و همين امر باعث تبادل فرهنگى بين آنان شده بود. مىگويند نخستین كسى كه به زبان عربى مطالبى مىنوشت «مُرامِر بن مُرّة» از مردم انبار بود و از اين ديار كتابت عربى به نقاط ديگر گسترش يافت. در روايتى از [[عبدالله بن عباس]] نقل شده است كه يكى از انباريان، خط را به عبدالله بن جدعان آموزش داد و خط [[حجاز|حجازى]] قريشيان، از اين راه پديد آمد. در شرح فتح انبار توسط رزمندگان مسلمان آمده است كه وقتی مسلمانان بر انبار غلبه یافته، مردم اين سرزمين از آنها ايمن گردیده و از مخفىگاههاى خود بيرون آمدند، فرماندهان مسلمان دريافتند كه مردم انبار به زبان عربى مطالبى مىنويسند.<ref>المحاسن و المساوى، ص ٣۶۶؛ فتوح البلدان، ص ۶۵۵؛ تاريخ طبرى، ج ١، ص ٢٠۶؛ الاعلاق النفسيه، ص ١٩١؛ مقدمه ابنخلدون، ص ٨٣٠؛ تاريخ و فرهنگ ايران، ج ١، ص ٢٠۵ و ٢٠۶.</ref> | |||
==اکنون== | ==اکنون== | ||
در تقسيمات كشورى عراق كنونى، دهمين استان اين كشور استان الانبار نام دارد كه بيشتر سكنه آن سنى مذهباند. اين ايالت در غرب عراق قرار دارد. <sup>١</sup>از شمال شرقى به ايالت صلاحالدين، از شمال به نينوا، از شرق به مركز حكومت (بغداد) و كاظمين، از جنوب شرقى به ايالت بابل و از جنوب به كربلا محدود است. انبار در شمال غربى با سوريه، در غرب با اردن و در جنوب شرقى با عريستان سعودى هممرز است. مركز اين استان شهر رمادى است كه در شرق آن و در حوالى انبار كهن قرار گرفته است. منطقهاى كه قبلاً به جزيره معروف بود و در حد فاصل رودخانههاى دجله و فرات قرار داشت، در نيمه شمالى اين ايالت و نيمه غربى ايالت نينوا واقع است.<ref>با استفاده از نقشه سياسى عراق مندرج در اطلس جامع گيتاشناسى، چاپ ١٣٨٨، ١٣٨۶ش.</ref> | در تقسيمات كشورى عراق كنونى، دهمين استان اين كشور استان الانبار نام دارد كه بيشتر سكنه آن سنى مذهباند. اين ايالت در غرب عراق قرار دارد. <sup>١</sup>از شمال شرقى به ايالت صلاحالدين، از شمال به نينوا، از شرق به مركز حكومت (بغداد) و كاظمين، از جنوب شرقى به ايالت بابل و از جنوب به كربلا محدود است. انبار در شمال غربى با سوريه، در غرب با اردن و در جنوب شرقى با عريستان سعودى هممرز است. مركز اين استان شهر رمادى است كه در شرق آن و در حوالى انبار كهن قرار گرفته است. منطقهاى كه قبلاً به جزيره معروف بود و در حد فاصل رودخانههاى دجله و فرات قرار داشت، در نيمه شمالى اين ايالت و نيمه غربى ايالت نينوا واقع است.<ref>با استفاده از نقشه سياسى عراق مندرج در اطلس جامع گيتاشناسى، چاپ ١٣٨٨، ١٣٨۶ش.</ref> | ||
خط ۵۴: | خط ۶۳: | ||
*'''اشکال العالم'''، ابوالقاسم بن احمد جيهانى، | *'''اشکال العالم'''، ابوالقاسم بن احمد جيهانى، | ||
*'''اطلس جامع گيتاشناسى'''، نقشه سياسى عراق، چاپ ١٣٨٨، ١٣٨۶ش. | *'''اطلس جامع گيتاشناسى'''، نقشه سياسى عراق، چاپ ١٣٨٨، ١٣٨۶ش. | ||
*'''الاعلاق النفسيه'''، | |||
*'''برگزيده مشترك ياقوت حموى'''، محمد پروين گنابادى، | *'''برگزيده مشترك ياقوت حموى'''، محمد پروين گنابادى، | ||
*'''البلدان'''، احمد بن ابىيعقوب، | *'''البلدان'''، احمد بن ابىيعقوب، | ||
*'''تاريخ ايران زمين'''، محمدجواد مشكور، | |||
*'''تاريخ ايران بعد از اسلام'''، عبدالحسين زرينكوب، | *'''تاريخ ايران بعد از اسلام'''، عبدالحسين زرينكوب، | ||
*'''تاريخ طبرى'''، | |||
*'''تاريخ و فرهنگ ايران، در دوران انتقال از عصر ساسانى به عصر اسلامى'''، محمدمحمدى ملايرى، | *'''تاريخ و فرهنگ ايران، در دوران انتقال از عصر ساسانى به عصر اسلامى'''، محمدمحمدى ملايرى، | ||
*'''جغرافياى تاريخى سرزمينهاى خلافت شرقى'''، گاى لسترنج، ترجمه محمود عرفان، | |||
*'''سفرنامه'''، ناصر خسرو قباديانى، به كوشش نادر وزينپور، | *'''سفرنامه'''، ناصر خسرو قباديانى، به كوشش نادر وزينپور، | ||
*'''صورة الارض'''، ابنحوقل، ترجمه جعفر شعار، | *'''صورة الارض'''، ابنحوقل، ترجمه جعفر شعار، | ||
*فتوح البلدان، | |||
*'''لغتنامه دهخدا'''، چاپ جديد، | *'''لغتنامه دهخدا'''، چاپ جديد، | ||
*'''المحاسن و المساوى'''، ابراهيم بن محمد بيهقى، | |||
*'''مسالك و ممالك'''، | *'''مسالك و ممالك'''، | ||
*'''معجم البلدان'''، ياقوت حموى، | |||
*'''مفاتيح العلوم'''، | *'''مفاتيح العلوم'''، | ||
*''' | *'''مقدمه ابنخلدون'''، | ||
{{پایان}} | {{پایان}} |