پرش به محتوا

مسجد عمران بن شاهین: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۸۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ اکتبر ۲۰۱۹
خط ۲۶: خط ۲۶:
===بررسی گزارش «فرحة‌ الغری»===
===بررسی گزارش «فرحة‌ الغری»===


==== موافقان ====
====موافقان====
سید محسن امین نیز، مانند مؤلف فرحة الغری، این مسجد را ساخته عمران بن شاهین دانسته و تاریخ ساخت آن را پس از بنای عضدالدوله معرفی کرده است.<ref>اعيان الشيعة، ج۵، ص۵٣٨.</ref> برخی، این تاریخِ ساخت را رد کرده‌اند؛ زیرا عمران بن شاهین، سال ۳۶۹ق. درگذشته و بنای عضدالدوله در سال ۳۷۱ق. بوده است.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۶.</ref>
سید محسن امین نیز، مانند مؤلف فرحة الغری، این مسجد را ساخته عمران بن شاهین دانسته و تاریخ ساخت آن را پس از بنای عضدالدوله معرفی کرده است.<ref>اعيان الشيعة، ج۵، ص۵٣٨.</ref> برخی، این تاریخِ ساخت را رد کرده‌اند؛ زیرا عمران بن شاهین، سال ۳۶۹ق. درگذشته و بنای عضدالدوله در سال ۳۷۱ق. بوده است.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۶.</ref>


محمد جواد فخرالدين نیز، بناى اين مسجد و ايوان را به روايت «فرحة الغری» ارتباط داده و آن را تأييد مى‌كند؛ همچنان‌كه ديدار عمران با عضدالدوله را تأييد كرده است.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۷.</ref>
محمد جواد فخرالدين نیز، بناى اين مسجد و ايوان را به روايت «فرحة الغری» ارتباط داده و آن را تأييد مى‌كند؛ همچنان‌كه ديدار عمران با عضدالدوله را تأييد كرده است.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۷.</ref> او احتمال داده بنايى كه عمران بن شاهين آن را بنا کرده، رواقى بوده است كه هم‌رتبه با مسجد قرار گرفته باشد؛ پس از آنكه از حرم امام علی(ع) جدا شده است.<ref name=":2">ر.ك: تاريخ النجف حتى نهاية العصر العباسي، ص ٢۵۶.</ref>


محمدرضا شبيبى در «كتاب النجف»، رواق و مسجدی را به عمران بن شاهین منتسب کرده که تا امروزه وجود دارد و معروف است.<ref name=":1" />
محمدرضا شبيبى در «كتاب النجف»، رواق و مسجدی را به عمران بن شاهین منتسب کرده که تا امروزه وجود دارد و معروف است.<ref name=":1" />


==== مخالفان ====
فخرالدین همچنين اين گفته حسينى، مؤلف كتاب «لؤلؤة الصدف» را اين‌گونه منحصربه‌فرد مى‌داند:
محمد کوفی غروی، در کتاب نزهة الغری، انتساب این مسجد به عمران به شاهین را رد کرده است. وی این باور که مسجد مذکور، ابتدا رواقی بوده که عمران بنا کرده و بعدها تبدیل به مسجد شده است را نپذیرفته است. وی احتمال داده این مسجد را شماری از خاندان عمران بن شاهين، بنا كرده باشند و با گذشت ساليان دراز، به مسجد عمران شهرت یافته باشد.<ref>نزهة الغري، ج ٢، صص ١٨٠ و ١٨١.</ref>
 
به باور شيخ جعفر محبوبه، از كسى شنيده نشده كه مسجد عمران، پيش‌تر مسجد بوده باشد. بلکه بر پایه نظر مشهور، عمران، يكى از رواق‌هاى حرم را ساخت، که پس از مدتی از حرم جدا شد. دور از ذهن است كه بعد از جدا شدنش از حرم، هم‌رتبه با مسجد شده باشد.  
ابن شاهين يك رواق و يك مسجد را بنا نمود. با وجود اينكه دانشمندان سده‌هاى گذشته و نيز سده‌هاى اخير به اين نكته اشاره كرده‌اند كه او يك رواق يا مسجد ساخته است كه مسجدى است كه معروف به مسجد عمران بن شاهين مى‌باشد. اين مسجد نزديك قسمت شمالى حرم امام على(ع) است؛ به‌گونه‌اى كه از رواقى كه امروزه وجود دارد، جدا بوده است و چند قدم با آن فاصله دارد. با اين همه، بر اثر ساخت‌وسازهاى پى‌درپى، وارد صحن مطهر شده است و امروزه دو درِ دارد. يك درِ، نزد درِ طوسى و درِ ديگر، در صحن شريف است كه آثار آن از بين رفته است؛ به‌گونه‌اى كه محل دفن برخى از دانشمندان شده است.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۸؛ ر.ك: تاريخ النجف حتى نهاية العصر العباسي، ص ٢۵۶.</ref>
 
====مخالفان====
محمد کوفی غروی، در کتاب نزهة الغری، انتساب این مسجد به عمران به شاهین را رد کرده است. وی این باور که مسجد مذکور، ابتدا رواقی بوده که عمران بنا کرده و بعدها تبدیل به مسجد شده است را نپذیرفته است. وی احتمال داده این مسجد را شماری از خاندان عمران بن شاهين، بنا كرده باشند و با گذشت ساليان دراز، به مسجد عمران شهرت یافته باشد.<ref>نزهة الغري، ج ٢، صص ١٨٠ و ١٨١.</ref>  
 
به باور شيخ جعفر محبوبه، از كسى شنيده نشده كه مسجد عمران، پيش‌تر مسجد بوده باشد. بلکه بر پایه نظر مشهور، عمران بن شاهین، يكى از رواق‌هاى حرم را ساخت، که پس از مدتی از حرم جدا شد. دور از ذهن است كه پس از جدا شدنش از حرم، هم‌رتبه با مسجد شده باشد.آثار موجود در این مسجد و اشاره‌های قرآنی آن نیز، احتمال ندارد که جزء بنای عمران باشد. جعفر محبوبه، اطمینان دارد بنای عمران، باقی نمانده است.<ref name=":2" />




خط ۵۹: خط ۶۴:


*'''اعيان الشيعة'''، سيد محسن امين، دار المعارف للمطبوعات، بيروت، ١٩٨٣م.
*'''اعيان الشيعة'''، سيد محسن امين، دار المعارف للمطبوعات، بيروت، ١٩٨٣م.
*'''تاريخ النجف حتى نهاية العصر العباسي'''، محمد جواد فخر الدين، منشورات معهد المعلمين للدراسات العليا، نجف، بی‌تا.
*'''سیمای نجف اشرف'''، سعید بابایی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، ۱۳۷۶ش.
*'''سیمای نجف اشرف'''، سعید بابایی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، ۱۳۷۶ش.
*'''فرحة الغري'''، عبدالکریم بن احمد حلی، تحقيق السيد تحسين آل شبيب الموسوي، مركز الغدير للدراسات الإسلامية، بی‌جا، ١٩٩٨م.
*'''فرحة الغري'''، عبدالکریم بن احمد حلی، تحقيق السيد تحسين آل شبيب الموسوي، مركز الغدير للدراسات الإسلامية، بی‌جا، ١٩٩٨م.
۱۵٬۶۱۴

ویرایش