سید اسماعیل صدر: تفاوت میان نسخه‌ها
←آثار
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←آثار) |
||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== آثار == | ==آثار== | ||
سید اسماعیل صدر را، مانند استادش [[میرازی شیرازی]]، کم اثر دانسته‌اند.<ref>بزرگ خاندان صدر در کاظمین، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۷۳.</ref> وی دارای رساله‌های عملیه مستقل، حاشیه | سید اسماعیل صدر را، مانند استادش [[میرازی شیرازی]]، کم اثر دانسته‌اند.<ref>بزرگ خاندان صدر در کاظمین، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۷۳.</ref> وی دارای رساله‌های عملیه مستقل، حاشیه و تقریظ بر پاره‌ای کتاب‌ها است. برخی از آثار او عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
مفتاح الهدایة، که رساله عملیه فارسی در اصول و احکام دین است و در بمبئی به چاپ | * انیس المقلدین، که رساله عملیه است و شماری از مجتهدان پس از وی بر آن حاشیه زدند؛ | ||
* مفتاح الهدایة، که رساله عملیه فارسی در اصول و احکام دین است و در بمبئی به چاپ رسیده است؛ | |||
* مختصر مفتاح الهدایة یا صراط المستقیم و ترجمه فارسی آن به نام راه راست، که چکیده مفتاح الهدایه و رساله عملیه به فارسی است؛ | |||
* حاشیه بر مناسک الحج به زبان فارسی، تألیف [[مرتضی انصاری]]؛ | |||
* حاشیه بر رساله صراط النجاة تألیف مرتضی انصاری؛ | |||
* حاشیه بر کتاب نجاة العباد فی یوم المعاد، اثر [[صاحب جواهر]]؛ | |||
* حاشیه بر ِ رساله احکام ایمان، تألیف [[محمدهاشم چهارسوقی]]؛ | |||
* حاشیه بر کتاب انیس التجار، تألیف [[احمد نراقی]]؛ | |||
* حاشیه بر رساله جامع عباسی، تألیف [[شیخ بهایی]]؛ | |||
* حاشیه بر متاجر [[سید باقر بهبهانی]]؛ | |||
* حاشیه بر الدرر المأثوره فی الاحکام المأثوره، اثر سید عبدالکریم موسوی جزایری؛ | |||
* حاشیه بر مفتاح اللباب فی شرح خالصة الحساب، اثر فتحعلی زنجانی نجفی؛ | |||
* تقریظی بر کتاب ذخیرة الفرائض، تألیف محمد زکی بهبهانی نجفی؛ | |||
* تقریظی بر کتاب نخبة الواعظین در علم اخلاق، تألیف سید اسماعیل موسوی.<ref>زندگانی آیت‌الله چهارسوقی، ص216؛ تاریخ علمی اجتماعی اصفهان، ج1، ص270؛ گلشن ابرار، ج3، ص223.</ref> | |||
{{پایان}} | |||
* برخى شاگردان دروس فقه و اصول سيد اسماعيل، تقریراتی را از درس وی نگاشته‌اند؛ که پاره‌ای از آن‌ها عبارتند از: | |||
* شرح سيد مهدى طباطبايى حكيم بر منظومه [[موسى شراره عاملى]] در اصول، كه تقريرات دروس سید اسماعیل صدر به تفصيل در آن طرح گرديده است.<ref>تاریخ علمی اجتماعی اصفهان، ج1 ،ص270؛ گلشن ابرار، ج3، ص223.</ref> | |||
اللقطات، كه كتابچه‌اى خطى است و در آن تقريرات درس وی توسط موسى حائرى كرمانشاهى تنظيم گرديده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج18، ص338.</ref> برخى از محققان، فتاوای سيد اسماعيل صدر را گردآورى و به شكل مستقل يا همراه فتاواى ديگر مراجع تقليد تدوين کرده‌اند؛ برخی از آن‌ها عبارتند از: | |||
* مختصر نجاة العباد، كه توسط سيد محمدمهدى صدر بر اساس فتاواى پدر تدوين شد؛ | |||
* رسالة فى الطهاره و الصلاة، كه رساله عمليه‌اى به فارسى است و در آن فتاواى وی توسط سيد محمود مرعشى تسترى نجفى گردآورى شده است؛ | |||
* مجمع الرسائل، كه در آن، فتاواى او و برخی از مراجع ديگر توسط محمدحسن اصفهانى گردآورى و به فارسى تدوين شده است؛ | |||
* منتخب المسائل، كه در آن برخى فتاواى وی توسط سيد محمود مرعشى تسترى گردآورى شده است | |||
* رساله الربائيه، كه توسط هاشم خراسانى بر پایه فتاواى سيد اسماعيل صدر و [[آخوند خراسانى]]، در باب احكام ربا تدوين شده است.<ref>السیرة و المسیرة فی حقائق و وثائق، ج1، ص63-66.</ref> | |||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
==== مقام معنوی ==== | |||
او را در معنویت، قوی و تأثیرگزار و دارای مقام بسیار بالا دانسته‌اند.<ref>یادنامه امام موسی صدر، ص109، (سخنان آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی) و رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر، ص۱۸۰.</ref> محمدرضا حکیمی او را اهل سیر و سلوک روحی و شرعی خوانده است. به گفته او، میرزا مهدی شاگرد سید اسماعیل صدر، مراحلی از سیر و سلوک را به توصیه [[رحیم ارباب]]، عارف [[شیعه|شیعی]]، با راهنمایی سید اسماعیل گذراند.<ref name=":3">يادنامه امام موسى صدر، ص١٠٩ (سخنان آيت‌الله العظمى سيد موسى شبيرى زنجانى) و رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر، ص١٨٠؛ اعيان‌الشيعه، ج۵، ص٢١٩.</ref> معروف بود، گفتار، سکوت، حرکت و سکونش، همه برای رضای خداست.<ref>بغيةالراغبين، ج٧، ص٢١١.</ref> سید اسماعیل صدر، به اخلاص، فروتنی، خوش‌خلقی، زهد، گریز از ریاست، توکل و ثبات قدم شهرت داشت.<ref name=":3" /> | |||
==== اخلاص ==== | |||
وی وجوهات را مخفیانه به نیازمندان و اهل علم می‌رساند؛ از این رو، بیشتر افراد درنمى‌يافتند از چه طريق وجوه را دريافت مى‌كنند.<ref>بغيةالراغبين، ج٧، ص٢١١ و ٢١٢؛ تكملة امل الآمال، ص١٠۵؛ نقباء البشر، ج١، ص١۶٠.</ref> بسيارى، پس از درگذشت سيد اسماعيل فهميده بودند برخی از وجوه و خدماتى كه دريافت مى‌كردند، از طرف وی بوده است. سید اسماعیل صدر، وجوهات را به برخی افراد و تاجران مورد اعتماد مى‌سپرد تا ميان نیازمندان و اهل علم تقسيم كنند.<ref>بغيةالراغبين، ج٧، ص٢١٠ -٢١٢.</ref> یكى از افرادى كه به واسطه او برخى وجوه فرستاده مى‌شد، [[سيد عبدالحسين شرف‌الدين]] بود. به گفته وی، روزى که فردى به سيد اسماعيل صدر به شدت اعتراض مى‌كند، به ناچار او را آگاه می‌کند که پولى كه به او داده است، از سوى سید اسماعیل صدر است. وقتی سید اسماعیل، از جريان آگاه می‌شود، بسيار ناراحت شده، او را به سبب آشکار کردن موضوع، مورد مؤاخذه قرار می‌دهد.<ref>يادنامه امام موسى صدر، ص١١٠ (سخنان آيت‌الله العظمى سيد موسى شبيرى زنجانى) .</ref> | |||
به گفته [[عبدالكريم حائرى]]، سيد اسماعيل با وجود جایگاه علمی، گاهى در سفرهاى خود به [[نجف]]، عبا بر سر کشیده و به طور ناشناس در درس [[آخوند خراسانى]] شرکت می‌کرد، تا طلبه‌هاى فاضل را شناسايى و سهم امام(ع) را مخفیانه به آن‌ها بدهد. سید اسماعیل، به مقلدانش، به طور عمومی اجازه داده بود تا خود، وجوه و حتى سهم امام(ع) را ميان نيازمندان شهر تقسيم كنند، بى‌آن‌كه لازم باشد به وى مراجعه کنند.<ref name=":4">بغیة الراغبین، ج۷، ص۲۱۲.</ref> | |||
==== ساده‌‌زیستی ==== | |||
وضع ظاهری زندگی او را ، پیش و پس از مرجعیت، یکی دانسته‌اند. وی از خدمتکار و محافظ استفاده نمی‌کرد. در کوچه و خیابان به تنهایی راه می‌رفت؛ به تنهایی مسافرت می‌کرد و نامه‌هایی که به دستش می‌رسید، با وجود شمار زیاد آن، شخصاً با دستخط خود جواب می‌داد. سید اسماعیل، برای خود و خانواده‌اش از سهم امام(ع) استفاده نمی‌کرد.<ref name=":4" /> | |||
====احتیاط در فتوا==== | ====احتیاط در فتوا==== | ||