نقاره: تفاوت میان نسخه‌ها
←واژه‌شناسی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۴]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}}<br /> | {{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۴]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}}<br /> | ||
<br /> | |||
==واژه‌شناسی== | |||
نقاره در واژه‌نامه‌های فارسی به دو معنای نوبت و نوعی طبل کوچک<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه نقاره.</ref> که با دو چوب باریک نواخته می‌شود، آمده است.<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه نقاره.</ref> به باور برخی، اصل معنای نقاره یعنی نوبت، و چون این طبل و شیپور در نوبت‌های خاصی زده می‌شود، به آن نقاره گفته می‌شود.<ref name=":1" /> واژه‌های مترادف این واژه را دهل، طبل و کوس دانسته‌اند.<ref>فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی، ذیل واژه نقاره.</ref> | |||
== | ==چیستی== | ||
دو طبل کوچک متصل به هم بوده، که يکی از آنها بزرگتر با صداي بم‌تر و يکی، کوچکتر با صدای زيرتر است. آلت نواختن نقاره، دو عدد چوب است به نام چوب نقاره و با دو دست نواخته می‌شود. گاهی يک دست در بم و دست دیگر در زیر، کار می‌کند؛ گاه هر دو چوب به بم یا به زیر می‌خورد. کاسه نقاره از مس و پوست آن از گاو تهیه می‌شود که کلفت‌تر است.<ref>''سرگذشت موسیقی ایران، ج۱، ص۲۰۸.''</ref> به این کار، نقاره‌زنی<ref name=":1" /> و به کسی که بر این طبل‌ها می‌کوبد، نقاره‌چی یا نقاره‌زن می‌گویند.<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه نقاره‌چی.</ref> | |||
==پیشینه== | |||
== پیشینه == | |||
آیین نقاره‌نوازی یا نوبت‌نوازی، در سده نهم و دهم قمری رواج داشته و تا زمان [[دوره قاجاریه|قاجار]] ادامه داشته است. این سنّت قدیمی در جهان [[اسلام]]، برای نخستین بار از سوی خاندان شیعه [[آل بویه|آل‌بویه]] رواج یافت.<ref name=":1">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۴۶.</ref> | آیین نقاره‌نوازی یا نوبت‌نوازی، در سده نهم و دهم قمری رواج داشته و تا زمان [[دوره قاجاریه|قاجار]] ادامه داشته است. این سنّت قدیمی در جهان [[اسلام]]، برای نخستین بار از سوی خاندان شیعه [[آل بویه|آل‌بویه]] رواج یافت.<ref name=":1">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۴۶.</ref> | ||
== در حرم امام رضا(ع) == | ==در حرم امام رضا(ع)== | ||
در بعضی حرم‌ها مثل [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] روزی دو نوبت در صبح و شام، تعدادی از خادمان در جایگاه ویژه‌ای که نقاره‌خانه نام دارد، طبل و شیپور می‌زنند و این نشان شوکت و عظمت بارگاه رضوی است.<ref name=":0" /> | در بعضی حرم‌ها مثل [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] روزی دو نوبت در صبح و شام، تعدادی از خادمان در جایگاه ویژه‌ای که نقاره‌خانه نام دارد، طبل و شیپور می‌زنند و این نشان شوکت و عظمت بارگاه رضوی است.<ref name=":0">حرم در واژه‌ها، ص۵۸.</ref> | ||
نقاره‌زنی در آستان امام رضا(ع)، شاید به دلیل عنوان ولایت‌عهدی او بوده که او را سلطان میخوانده‌اند. نقاره زدن و نواختن شیپور برای احترام و بزرگداشت بارگاه [[امام رضا(ع)]] جنبه تشریفاتی دارد. غروب‌ها پیش از اذان نقاره نواخته می‌شود. همچنین وقتی حادثه خاصی رخ می‌دهد که مردم شاد می‌شوند، مثل شفا یافتن یک بیمار، از جمله در شب‌های میلاد [[امامان(ع)]]، [[عید فطر]]، [[عید قربان]] و زمان تحویل سال نو نقاره حرم نواخته می‌شود.<ref name=":1" /> | نقاره‌زنی در آستان امام رضا(ع)، شاید به دلیل عنوان ولایت‌عهدی او بوده که او را سلطان میخوانده‌اند. نقاره زدن و نواختن شیپور برای احترام و بزرگداشت بارگاه [[امام رضا(ع)]] جنبه تشریفاتی دارد. غروب‌ها پیش از اذان نقاره نواخته می‌شود. همچنین وقتی حادثه خاصی رخ می‌دهد که مردم شاد می‌شوند، مثل شفا یافتن یک بیمار، از جمله در شب‌های میلاد [[امامان(ع)]]، [[عید فطر]]، [[عید قربان]] و زمان تحویل سال نو نقاره حرم نواخته می‌شود.<ref name=":1" /> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/93 | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/93 | ||
}}حرم در واژه‌ها، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسوی‌پناه، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۱ش. | }}حرم در واژه‌ها، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسوی‌پناه، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۱ش. | ||
فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی، فرج‌الله خداپرستی، دانشنامه فارسی، ۱۳۷۶ش، برگرفته از نسخه [http://pldb.ihcs.ac.ir/ پایگاه دادگان]. | |||
سرگذشت موسیقی ایران، روح‌الله خا‌لقی، فردوسی، ۱۳۳۳ش. | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | ||