چاه تفله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''چاه تَفله'''، چاهی [[تبرک|متبرک]] در عُسفان [[مکه]] است، که در مسیر [[حج]] قرار گرفته و یکی از توقف‌گاه‌های حاجیان بوده است.

== مکان ==

چاه تفله در منطقه عُسْفَان در سه راهی مکه، مدینه وجده، و در ۸۰ کیلومتری مکه قرار دارد.<ref>معجم المعالم الجغرافیه، ص 208؛ اتحاف الوری، ج4، ص 34، «پاورقی».</ref> این چاه که گویا به سبب متبرک شدن به آب دهان پیامبر(ص) بدین نام خوانده شده است، در مسیر حج واقع است و به عنوان یکی از منازل و توقفگاه‌های حاجیان بوده است،<ref>حسن المحاضره، ج2، ص267؛ التاریخ القویم، ج2، ص332؛ سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، ص215.</ref> از این رو گاه نام این چاه بر این توفقگاه نیز اطلاق می‌شد.<ref>موسوعه مرآة الحرمین، ج5، ص155.</ref>

== نام ==

از این چاه گاه با نام بئر عسفان نیز یاد شده است،<ref>حسن المحاضره، ج2، ص267؛ التاریخ القویم، ج2، ص317؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج2، ص200.</ref> به گزارش فراهانی (-۱۳۳۱ق) عجم‌ها آن را بئر اصفهان نیز خوانده‌اند<ref>سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، ص215.</ref> که می‌تواند ناشی از تلفظ فارسی‌زبانان باشد. از پیشینه این چاه و حفرکننده آن اطلاعی در دست نیست.

== ماجرای تبرک ==

از چاه تفله در حوادث عصر نبوی سخنی به میان نیامده است، تنها برخی از نویسندگان معاصر<ref>التاریخ القویم ج2، ص333؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج5، ص155.</ref> و نیز سفرنامه‌نویسان<ref>سفرنامه فرهاد میرزا، ص194؛ مرآة الحرمین، ج2، ص200؛ سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، ص215.</ref> از توقف پیامبر در سفری جنگی در کنار این چاه سخن گفته‌اند. در این سفر که با نام غزوه بنی‌لحیان در سال ششم<ref>الطبقات، ج2، ص78؛ التنبیه و الاشراف، ص218</ref> و به نقلی پنجم هجری<ref>تاریخ خلیفه، ص45؛ معجم البلدان، ج4، ص121</ref> و برای انتقام شهدای رجیع انجام شد پیامبر به سوی عسفان سکونت‌گاه قبیله بنی‌لحیان حرکت کرد<ref>تاریخ خلیفه، ص45.</ref> و پس از حضور در عسفان در کنار این چاه توقف کرد. در این گزارش از شیرین شدن آب چاه پس از آنکه حضرت از آن نوشید و آن را با آب دهان خود متبرک کرد، سخن گفته شده است. از این رو تفله مورد توجه مسلمانان و به خصوص حاجیانی که از این مسیر به حج می‌رفتند، قرار گرفت و برای تبرک از آب آن می‌نوشیدند. ویژگی‌های این چاه سبب گردید تا مورد توجه بسیاری از سفرنامه‌نویسان قرار گیرد.<ref>الرحله الورثیلانیه، ج1، ص425؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص194.</ref> برخی سفرنامه نویسان از حضور علی(ع) در کنار چاه و شیرین شدن آب آن در اثر متبرک شدن توسط آن حضرت گزارش داده‌اند.<ref>سفرنامه سیف الدوله ص136.</ref>

 

بلادی از نویسندگان معاصر در بازدید خود از این چاه دهانه آن را بزرگ و آب آن را پاکیزه و گوارا خوانده است. به گفته وی آب این چاه زیاد است و با آنکه از آب آن به عنوان هدیه به مکه و جدّه برده می‌شود هرگز دچار کمبود نمی‌گردد.<ref>فرهنگ اعلام جغرافیایی، ص64.</ref>