چاووشی: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی چاووشان تا [[رباط|منزلگاه]] بیرون شهر یا روستا، که مسافران برای حرکت در آن گرد می‌آمدند، با زائران و حج‌گزاران می‌رفتند و چاووشی می‌خواندند و سپس بازمی‌گشتند.<ref>در قلمرو مازندران، ص 313؛ دانشنامه جهان اسلام، ج11، ص686-688، «مدخل چاووش خوانی».</ref> برخی دیگر، مسافران را در طول سفر همراهی و چون خود بارها به این سفر رفته بودند،<ref>رک: سفرنامه گوهر مقصود، ص119.</ref> اعضای کاروان را در انتخاب مسیر و [[رباط|منازل]] میان راه و آداب رفتن به [[حرمین]] یا زیارت در حرم [[امامان(ع)]] راهنمایی می‌کردند.<ref>کلک، ش 14ـ 15، ص 6، «چاووش»؛ رک: سفرنامه عضد الملک به عتبات، ص138؛ سفرنامه گوهر مقصود، متن، 119.</ref> این گروه، وقتی زائران و حج‌گزاران بازمی‌گشتند، در نزدیکی‌های وطن پیش می‌افتادند و به آشنایان آنان خبر می‌دادند تا برای [[استقبال حاجی|استقبال]] آماده شوند.<ref name=":0">رک: تاریخ مذهبی قم، ص397.</ref> چاووشی‌خوانی در میان راه به لحاظ روانی کارکرد مثبتی داشت و به مسافران دلگرمی و نشاط می‌بخشید.<ref>نک: بیرجندنامه، ص147.</ref>

به ظاهر، هدف نخستین چاووشی خوانی با خبر کردن مردم از حرکت کاروان‌های زیارتی بوده و فلسفه چاووشی خوانی به ضرورت سفرهای مخاطره‌آمیز و طولانی روزگاران قدیم بازمی‌گردد، که ایجاب می‌کرد مسافران با هم و در ایام خاصی سفر را آغاز کنند و در وقت معین به [[رباط|منزل]] مناسب برسند.<ref>کلک، ش 14ـ 15، ص8، «چاووش».</ref>

سنت چاووشی‌خوانی برای سفر به [[حرمین]] و دیگر مکان‌های زیارتی مانند [[عتبات عالیات]] و [[مشهد (شهر)|مشهد الرضا (ع)]] یکسان و تفاوت آنها تنها در درونمایه سروده‌ها بود. البته چون در بسیاری از سفرهای [[حج]]ِّ سده‌های گذشته، زیارت عتبات نیز مقصد حج‌گزاران [[ایران|ایرانی]] بود، در اشعار چاووشی، از عتبات [[عراق]] نیز سخن رفته است؛ مانند<ref>سفرهای زیارتی در فرهنگ مردم، ص58.</ref>

{{شعر|حاجیان از حرم امن خدا آمده‌اند|شادمان در وطن از [[سعی]] و [[صفا و مروه|صفا]] آمده‌اند|رفته بودند سوی [[مشعر]] و [[میقات]] و حریم|خرم از رکن و منی سوی وطن آمده‌اند|روز عید [[عرفه]] خوانده دعا در [[عرفات]]|شاد و مسرور همه سوی وطن آمده‌اند|بار الها بکن این [[حج]] و زیارات قبول|سعی مشکور که با حج بجا آمده‌اند|شکر بسیار خدا را که به [[ایران]] عزیز|حاجیان از حرم امن خدا آمده‌اند}}