پرش به محتوا

زیارتگاه رأس الحسین(معرة النعمان): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
==وجه تسمیه معرة النعمان==
==وجه تسمیه معرة النعمان==


[[معرةالنعمان]]، از شهرهاي تاريخي سوريه است که امروزه تابع استان ادلب و ميان جاده اصلي دو شهر [[حماه]] و [[حلب]] قرار دارد. فاصله آن از حلب 68 کيلومتر، و از حماه 57 کيلومتر است. در وجه تسميه آن گفته‌اند که [[نعمان بن بشیر|نعمان بن بشير]] در صدر اسلام، در اين شهر زندگي مي‌کرده است.[1]
[[معرةالنعمان]]، از شهرهاي تاريخي سوريه است که امروزه تابع استان ادلب و ميان جاده اصلي دو شهر [[حماه]] و [[حلب]] قرار دارد. فاصله آن از حلب 68 کيلومتر، و از حماه 57 کيلومتر است. در وجه تسميه آن گفته‌اند که [[نعمان بن بشیر|نعمان بن بشير]] در صدر اسلام، در اين شهر زندگي مي‌کرده است.<ref>معجم البلدان، ج 5، ص 156.</ref>


==مسجدجامعه معرة النعمان==
==مسجدجامعه معرة النعمان==
خط ۱۱: خط ۱۱:
===تاریخچه===
===تاریخچه===


برخي، تاريخ بناي مسجد جامع معرةالنعمان را از دوره [[عمر بن خطاب]] دانسته‌اند و گفته‌اند که محل مسجد، پيش از اسلام، کليساي جامع شهر بوده است. اما پس از فتح آن به دست [[ابوعبیده جراح|ابوعبيدة بن جرّاح]]، او با اهالي اين شهر توافق کرد تا کليسا را به مسجد تبديل کند.[2] اين مسجد دو بار آتش‌ گرفته است: بار اول «نکفور فوکاس»، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه‍ .ق، و بار دوم [[صليبيان]] در سال 492 ه‍ .ق آن را آتش زده‌اند.[3] ساختمان کنوني مسجد از آثار [[دوره ايوبي]] است[4] و کتيبه‌هايي نيز در آن وجود دارد که بيانگر بازسازي بخش‌هاي مختلف آن در [[دوره مملوکي]] است.[5]
برخي، تاريخ بناي مسجد جامع معرةالنعمان را از دوره [[عمر بن خطاب]] دانسته‌اند و گفته‌اند که محل مسجد، پيش از اسلام، کليساي جامع شهر بوده است. اما پس از فتح آن به دست [[ابوعبیده جراح|ابوعبيدة بن جرّاح]]، او با اهالي اين شهر توافق کرد تا کليسا را به مسجد تبديل کند.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، صص 337 و 338.</ref>اين مسجد دو بار آتش‌ گرفته است: بار اول «نکفور فوکاس»، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه‍ .ق، و بار دوم [[صليبيان]] در سال 492 ه‍ .ق آن را آتش زده‌اند.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، ص 140.</ref>ساختمان کنوني مسجد از آثار [[دوره ايوبي]] است<ref>العمارة العربية الاسلامية: خصائصها وآثارها في سورية، ص 168.</ref> و کتيبه‌هايي نيز در آن وجود دارد که بيانگر بازسازي بخش‌هاي مختلف آن در [[دوره مملوکي]] است.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، صص 141 - 143.</ref>


===صحنها و شبستان===
===صحنها و شبستان===
خط ۱۹: خط ۱۹:
==جایگاه سر امام حسین==
==جایگاه سر امام حسین==


جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد.[6]  
جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.</ref>  


==اختلاف آرای مورخان در جایگاه سر==
==اختلاف آرای مورخان در جایگاه سر==


«محمد سليم جندي» (متوفاي 1375 ه‍ .ق)، صاحب تاريخ معرةالنعمان، در انتساب اين جايگاه به امام حسين(ع) ترديد کرده و نوشته است که گروهي از ايرانيان را ديده بود که اين طاقچه را لمس مي‌کردند و به آب آن تبرک مي‌جستند؛ زيرا يکي از اهالي به آنها گفته بود که اينجا محل گذاشتن سر امام حسين(ع) در مسير آن به شام بوده است. جندي در ادامه مي‌گويد که بي‌شک، آن مرد ‌خواسته آنها را فريب دهد و به اين شيوه، از آنها پول بگيرد. اما برخي از مردم، اين موضوع را پذيرفته‌اند؛ به طوري‌که به يک اعتقاد تبديل شده است.[7]
«محمد سليم جندي» (متوفاي 1375 ه‍ .ق)، صاحب تاريخ معرةالنعمان، در انتساب اين جايگاه به امام حسين(ع) ترديد کرده و نوشته است که گروهي از ايرانيان را ديده بود که اين طاقچه را لمس مي‌کردند و به آب آن تبرک مي‌جستند؛ زيرا يکي از اهالي به آنها گفته بود که اينجا محل گذاشتن سر امام حسين(ع) در مسير آن به شام بوده است. جندي در ادامه مي‌گويد که بي‌شک، آن مرد ‌خواسته آنها را فريب دهد و به اين شيوه، از آنها پول بگيرد. اما برخي از مردم، اين موضوع را پذيرفته‌اند؛ به طوري‌که به يک اعتقاد تبديل شده است.<ref>تاريخ معرة‌النعمان، ج 1، ص 342.</ref>


اما در برخي از سفرنامه‌هاي حج ايرانيان در دوره قاجار، که نويسندگانش حتي حدود يک قرن پيش از تأليف کتاب جندي، از معرةالنعمان عبور کرده‌اند، اين جايگاه را مقام رأس الحسين(ع) دانسته و آن را زيارت کرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به محمدولي ميرزاي قاجار (متوفاي 1281ه‍ .ق)، که تاريخ سفر [[حج]] وي سال 1260ه‍ .ق بوده، و حاج علي‌خان اعتماد السلطنه (متوفاي 1285 ه‍.ق)، که تاريخ سفر وي سال 1263ه‍ .ق بوده، اشاره کرد.[8]
اما در برخي از سفرنامه‌هاي حج ايرانيان در دوره قاجار، که نويسندگانش حتي حدود يک قرن پيش از تأليف کتاب جندي، از معرةالنعمان عبور کرده‌اند، اين جايگاه را مقام رأس الحسين(ع) دانسته و آن را زيارت کرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به محمدولي ميرزاي قاجار (متوفاي 1281ه‍ .ق)، که تاريخ سفر [[حج]] وي سال 1260ه‍ .ق بوده، و حاج علي‌خان اعتماد السلطنه (متوفاي 1285 ه‍.ق)، که تاريخ سفر وي سال 1263ه‍ .ق بوده، اشاره کرد.<ref>به سوي ام‌القري، سفرنامه حج محمدولي ميرزا قاجار، ص 265؛ سفرنامه حاج علي‌خان اعتمادالسلطنه، ص 82.</ref>


البته در منابع تاريخي کهن، به اين جايگاه اشاره‌اي نشده است و صحت و انتساب قطعي اين جايگاه به سر امام حسين، نيازمند شواهد تاريخي محکم‌تري است. با اين حال، معرةالنعمان از شهرهايي است که در مسير کاروان اسراي [[اهل بیت|اهل‌بيت]]، و سرهاي شهداي [[کربلا]] قرار داشته است.
البته در منابع تاريخي کهن، به اين جايگاه اشاره‌اي نشده است و صحت و انتساب قطعي اين جايگاه به سر امام حسين، نيازمند شواهد تاريخي محکم‌تري است. با اين حال، معرةالنعمان از شهرهايي است که در مسير کاروان اسراي [[اهل بیت|اهل‌بيت]]، و سرهاي شهداي [[کربلا]] قرار داشته است.
----[1]. معجم البلدان، ج 5، ص 156.
[2]. تاريخ معرةالنعمان، محمد سليم الجندي، ج 1، صص 337 و 338.
[3]. التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، فايز قوصرة، ص 140.
[4]. العمارة العربية الاسلامية: خصائصها وآثارها في سورية، ص 168.
[5]. ر.ک: التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، صص 141 - 143.
[6]. تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.
[7]. تاريخ معرة‌النعمان، ج 1، ص 342.
[8]. ر.ک: به سوي ام‌القري، «سفرنامه حج»، محمدولي ميرزا قاجار، ص 265؛ سفرنامه حاج علي‌خان اعتمادالسلطنه، ميرزا علي‌خان مقدم مراغه‌اي (اعتماد السلطنه)، ص 82.