مرقد حر بن یزید ریاحی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
برخی حر را اولین شهید واقعه کربلا می‌دانند<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام، ج۲، ص۱۳؛ الفتوح، ج۵، ص۱۰۱.</ref> اما به نظر سید بن طاووس، حر نخستین شهید در آن ساعات بود و پیش از او افرادی به شهادت رسیده بودند.<ref>الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۰.</ref> در [[زیارت رجبیه]]، دو بار و در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نیز یک بار به حر سلام داده شده است: «السلام علی الحرّ بن یزید الریاحی».<ref>شهیدان جاوید، ص334.</ref> | برخی حر را اولین شهید واقعه کربلا می‌دانند<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام، ج۲، ص۱۳؛ الفتوح، ج۵، ص۱۰۱.</ref> اما به نظر سید بن طاووس، حر نخستین شهید در آن ساعات بود و پیش از او افرادی به شهادت رسیده بودند.<ref>الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۰.</ref> در [[زیارت رجبیه]]، دو بار و در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نیز یک بار به حر سلام داده شده است: «السلام علی الحرّ بن یزید الریاحی».<ref>شهیدان جاوید، ص334.</ref> | ||
== | ==مرقد حر== | ||
[[پرونده:159.jpg|بندانگشتی|ضریح حر بن یزید ریاحی]] | [[پرونده:159.jpg|بندانگشتی|ضریح حر بن یزید ریاحی]] | ||
مرقد | مرقد حرّ، حدود ۶ کیلومتر از حرم امام حسین(ع)، فاصله دارد و نزدیک منطقه‌ای قرار دارد که به کمالیه معروف است.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> | ||
به گفته [[سید محسن امین]]، نویسنده کتاب اعیان الشیعه، هنگام دفن شهدای کربلا توسط افراد [[قبیله بنی‌اسد]]، گروهی از قبیله حر، مانع دفن جسد او همراه با دیگر شهدای کربلا شدند و جسد حر را در مکانی دورتر از سایر شهدا، به خاک سپردند<ref>اعیان الشیعة، ج١، ص6١٣.</ref> که در قدیم به آن «نواویس» می‌گفتند.<ref>ابن کلبی، جَمْهَرة النسب، ج۱، ص۲۱۶.</ref> | به گفته [[سید محسن امین]]، نویسنده کتاب اعیان الشیعه، هنگام دفن شهدای کربلا توسط افراد [[قبیله بنی‌اسد]]، گروهی از قبیله حر، مانع دفن جسد او همراه با دیگر شهدای کربلا شدند و جسد حر را در مکانی دورتر از سایر شهدا، به خاک سپردند<ref>اعیان الشیعة، ج١، ص6١٣.</ref> که در قدیم به آن «نواویس» می‌گفتند.<ref>ابن کلبی، جَمْهَرة النسب، ج۱، ص۲۱۶.</ref> | ||
==تاریخچه مرقد== | ===تاریخچه مرقد=== | ||
مرقد حر در ۳۷۰ق به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم هجری، مزار حُرّ شناخته شده بوده و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref> | مرقد حر در ۳۷۰ق به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم هجری، مزار حُرّ شناخته شده بوده و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref> | ||
==معماری ساختمان== | ===معماری ساختمان=== | ||
[[پرونده:تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد کاشی‌کاری شده .jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد کاشی‌کاری شده]] | [[پرونده:تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد کاشی‌کاری شده .jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد کاشی‌کاری شده]] | ||
مساحت مرقد حرّ حدود ۵۸۰ مترمربع و مساحت زمین آن، حدود ۷٬۵۰۰ مترمربع است. ضریحی که صندوقی مشبک از جنس نقره است در وسط این عمارت واقع است. گنبدی که بر فراز ضریح قرار دارد، با ۷ متر قطر، دارای ارتفاعی ۱۰ متری از سطح زمین حرم است. نمای خارجی این گنبد کاشی کاری شده است. | مساحت مرقد حرّ حدود ۵۸۰ مترمربع و مساحت زمین آن، حدود ۷٬۵۰۰ مترمربع است. ضریحی که صندوقی مشبک از جنس نقره است در وسط این عمارت واقع است. گنبدی که بر فراز ضریح قرار دارد، با ۷ متر قطر، دارای ارتفاعی ۱۰ متری از سطح زمین حرم است. نمای خارجی این گنبد کاشی کاری شده است. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
[[پرونده:تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی .jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی منسوب به مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد مضرّس کوچک]] | [[پرونده:تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی .jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی منسوب به مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد مضرّس کوچک]] | ||
براساس قدیمی‌ترین تصویر موجود از مرقد حُرّ، ساختمان بقعه، دارای گنبد مضرّس کوچک و کم‌ارتفاعی بوده است. اما براساس تصویر قدیمی دیگری، این گنبد، جای خود را به گنبد پیازی - شلجمی کاشی‌کاری شده‌ای، داده است. | براساس قدیمی‌ترین تصویر موجود از مرقد حُرّ، ساختمان بقعه، دارای گنبد مضرّس کوچک و کم‌ارتفاعی بوده است. اما براساس تصویر قدیمی دیگری، این گنبد، جای خود را به گنبد پیازی - شلجمی کاشی‌کاری شده‌ای، داده است. | ||
===بازسازی بنا=== | |||
== | |||
= | |||
پس از بازسازی مرقد در سال ۹۱۴ق به دست [[شاه اسماعیل صفوی]]،<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶</ref> در دوره [[قاجار]]، مادر آقاخان محلاتی اقدام به تعمیر بقعه نمود و نیز صحنی قلعه مانند برای آن بنا نهاد تا در مقابل خطر راهزنان، مأمنی برای زائران باشد. | پس از بازسازی مرقد در سال ۹۱۴ق به دست [[شاه اسماعیل صفوی]]،<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶</ref> در دوره [[قاجار]]، مادر آقاخان محلاتی اقدام به تعمیر بقعه نمود و نیز صحنی قلعه مانند برای آن بنا نهاد تا در مقابل خطر راهزنان، مأمنی برای زائران باشد. | ||
کتیبه‌های موجود در مرقد حُرّ در دوره اخیر نشان می‌دهد که این مرقد در سال ۱۳۳۰ه. ق، به اهتمام آقا حسین‌خان شجاع السلطنه همدانی و سید عبدالحسین کلیدار بازسازی شده است.<ref>تراث کربلاء، ص١١5.</ref> | کتیبه‌های موجود در مرقد حُرّ در دوره اخیر نشان می‌دهد که این مرقد در سال ۱۳۳۰ه. ق، به اهتمام آقا حسین‌خان شجاع السلطنه همدانی و سید عبدالحسین کلیدار بازسازی شده است.<ref>تراث کربلاء، ص١١5.</ref> | ||
| خط ۸۳: | خط ۷۹: | ||
اما از دیدگاه [[شیخ عباس قمی]] کتب مزاریه و کتاب‌های دیگر به محل دفن حرّ متعرض نشده‌اند. وی با ذکر عبارتی از کتاب الدروس که در آن به زیارت [[حضرت عباس(ع)]] و حرّ سفارش شده است، آورده است که قبر حرّ در عصر [[شهید اول]]، در مکان فعلی معروف بوده و همین مقدار برای اعتبار این مرقد کافی است.<ref>قمی، هدیة الزائرین و بهجة الناظرین، ص۱۳۷ـ۱۳۶؛ نوری، لؤلؤ و مرجان، ص۱۵۴؛ قمی، منتهی الامال، ج۱، ص۷۴۸.</ref> همچنین از دیدگاه [[سید محسن امین]] شهرت این مزار و تقید مردم به زیارت آن، غیرمستند نیست.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۲، ص۴۴۰ـ۴۳۹.</ref> | اما از دیدگاه [[شیخ عباس قمی]] کتب مزاریه و کتاب‌های دیگر به محل دفن حرّ متعرض نشده‌اند. وی با ذکر عبارتی از کتاب الدروس که در آن به زیارت [[حضرت عباس(ع)]] و حرّ سفارش شده است، آورده است که قبر حرّ در عصر [[شهید اول]]، در مکان فعلی معروف بوده و همین مقدار برای اعتبار این مرقد کافی است.<ref>قمی، هدیة الزائرین و بهجة الناظرین، ص۱۳۷ـ۱۳۶؛ نوری، لؤلؤ و مرجان، ص۱۵۴؛ قمی، منتهی الامال، ج۱، ص۷۴۸.</ref> همچنین از دیدگاه [[سید محسن امین]] شهرت این مزار و تقید مردم به زیارت آن، غیرمستند نیست.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۲، ص۴۴۰ـ۴۳۹.</ref> | ||
==پیکر سالم در قبر== | |||
گفته شده است زمانی که شاه اسماعیل صفوی به کربلا آمد، پس از زیارت امام حسین(ع)، به زیارت حُرّ رفت و دستور داد تا قبر وی را باز کنند. پس از شکافتن قبر حُرّ، جنازه تازه وی را در قبر دید که بر سر او دستمالی، بسته شده بود. دستور داد دستمال را باز کنند تا آن را برای تبرک بردارد. اما خون از زخم پیشانی حُرّ، سرازیر شد. زخم را با دستمال دیگری، بستند. ولی نتوانستند جلوی خونریزی آن را بگیرند. به ناچار، دوباره همان دستمال را بر سر حُرّ بستند. ازاین‌رو شاه اسماعیل، دستور داد تا مرقد وی را بازسازی نمایند و برای آن نیز موقوفات و خادمی، تعیین کرد.<ref>الانوار النعمانیة، السید نعمةالله الجزائری، ج٣، صص٢65 و ٢66.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||