|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| ابجَد: از حاکمان افسانه‌ای مکه
| |
|
| |
| روایت‌های تاریخی، ریشه‌یابی‌های اسطوره‌ای مختلفی از ابجد داشته‌اند، به ویژه در شش شکل نخست. بر اساس معروف‌ترین آن‌ها ترکیب ابجد (اباجاد<ref>البدء و التاریخ، ج۳، ص۷۷.</ref>) تا قَرَشَت را نام پادشاهانی دانسته‌اند که با شعیب۷ هم‌نسب و از فرزندان مَحْض/مَحْضَر/ محصن بن جَنْدل بن یعْصُب بن مَدینْ بن ابراهیم۷ بوده‌اند.<ref> تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۳.</ref>
| |
|
| |
| برخی منابع، بدون پرداختن به جزئیات، ابجد را حاکم مکه یا جایی اطراف حجاز<ref>تاریخ طبری، ج۱، ص۱۳۴؛ مروج الذهب، ج۲، ص۱۲۸؛ البدء و التاریخ، ج۳، ص۷۷.</ref>؛ هَوَّز و حُطّی را پادشاهان دیار «وج»، مکانی با فاصله ۱۲فرسخی مکه در حومه طائف<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۹.</ref>؛ و کَلِمَن و سَعْفَص و قَرَشَت را از حاکمان مَدْین، شمال غربی حجاز، دانسته‌اند.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۱۲۸؛ الفهرست، ص۷؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۶۴۱-۶۴۲.</ref>
| |
|
| |
| در نقلی دیگر، اینان پادشاهان مصر بودند و کلمن بر مدین یا بر سراسر این منطقه پادشاهی داشته و بر اثر تکذیب شعیب۷ عذاب بر منطقه حکومت او نازل گشت و همه نابود شدند.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۱۲۸؛ البدء و التاریخ، ج۳، ص۷۶.</ref> ابن خلدون با اشاره به گزارش مسعودی، در این که ابجد از حاکمان مکه بوده باشد، تردید کرده است.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۳.</ref> در برخی منابع تفسیری نیز ذیل آیه نخست سوره بقره/۲ و سخن از حرف مقطّعه، ابجد از حاکمان مکه معرفی شده است.<ref>التحریر و التنویر، ج۱، ص۲۱۲-۲۱۴.</ref>
| |
|
| |
| ابجد نخستین صورت از صور هشت‌گانه دستگاه ابجدی است. ترتیب این صور بر اساس ترتیب الفبای مردم فنیقیه است که از اقوام متمدن آسیای غربی بوده‌اند.<ref>لغت نامه، ج۱، ص۲۲۴، «ابجد».</ref> مردم فنیقیه ۲۲ حرف خود را در شش گروه گنجانده بودند: «اَبْجَد» «هَوَّز» «حُطِّی» «کَلِمَن» «سَعْفَص» و «قَرَشَت». با ورود این دستگاه به زبان عربی، اَعراب «ثَخِّذ» و «ضَظَغ» را نیز بر آن افزودند تا ۲۸ حرف عربی را در ا ین دستگاه بگنجانند و به این دو قسم اخیر «روادف» گفتند<ref>تاج العروس، ج۴، ص۳۴۲، «ابجد»؛ الفهرست، ص۷.</ref>.
| |
|
| |
| دستگاه ابجدی دارای ارزش عددی ویژه است و در برابر هر حرف یک عدد قرار می‌گیرد. ارتباط اعداد و حروف در این دستگاه و استفاده پیشگویان و ساحران از آن، این حروف را مرموز و اسرارآمیز جلوه داده است.<ref>نک: مروج الذهب، ج۲، ص۱۲۸؛تاریخ ابن خلدون، ج۱، ص۱۱۴-۱۱۵.</ref> بر پایه برخی روایت‌های ابجد، صورت‌های شش‌گانه نام روزهای هفته‌اند<ref>تاریخ طبری، ج۱، ص۲۸؛ البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۶.</ref>.
| |
|
| |
| منابع
| |
|
| |
| البدء و التاریخ: المطهر المقدسی (م.۵۰۷ق.)، مکتبة الثقافة الدینیه، بورسعید؛ البدایة و النهایه: ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق؛ تاج العروس: الزبیدی (م.۱۲۰۵ق.)، بیروت،دار الفکر؛ تاریخ ابن خلدون: ابن خلدون (م.۸۰۸ق.)، بیروت،دار احیاء التراث العربی؛ تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک): الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۳ق؛ التحریر و التنویر: ابن عاشور (م.۱۳۹۳ق.)، تونس، الدار التونسیه؛ شفاء الغرام: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش مصطفی محمد، مکه، مکتبة و مطبعة النهضة الحدیثه، ۱۹۹۹م؛ الفهرست: ابن ندیم (م.۴۳۸ق.)، به کوشش رضا تجدد، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۶ش؛ لغت نامه: علی اکبر دهخدا، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲ش؛ مروج الذهب: المسعودی (م.۳۴۶ق.)، به کوشش اسعد داغر، قم،دار الهجره، ۱۴۰۹ق؛ معجم البلدان: یاقوت الحموی (م.۶۲۶ق.)، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۹ق.
| |
|
| |
| محمد وحیدی
| |
|
| |
| ابراهیم۷: از پیامبران اولوالعزم، پدر ادیان ابراهیمی، سازنده کعبه و بنیان‌گذار آیین حج | | ابراهیم۷: از پیامبران اولوالعزم، پدر ادیان ابراهیمی، سازنده کعبه و بنیان‌گذار آیین حج |
|
| |
|
