| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''آتش‌سوزی آستان عسکریین(ع)'''، چندین بار در طول تاریخ گزارش شده، که برخی از آنها سال‌های ۶۴۰ و ۱۱۰۶ق. بوده است. علت آتش‌سوزی در سال ۱۱۰۶ق. بی‌مبالاتی برخی از خادمان [[آستان مقدس امامین عسکریین(ع)|آن حرم]]، که از رومی‌ها و گروهی از اعراب بودند، گزارش شده است. این آتش‌سوزی، باعث ایجاد سستی در باور برخی از [[شیعه|شیعیان]] نسبت به کرامت امامان و سرزنش مخالفان شیعه، شده است. [[محمدباقر مجلسی]]، در بحارالانوار به اشکالاتی که به این مناسبت به باورهای شیعه مطرح شده، پاسخ گفته است.
| |
|
| |
|
| ==سال ۶۴۰ق.== | | {{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۷]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} |
|
| |
|
| ===رویداد===
| | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] |
| به نوشته مورخان، ساختمانی که ارسلان بساسیری (م.۴۵۱ق) در حدود سال ۴۵۰ق. روی [[آستان مقدس امامین عسکریین(ع)|قبر امامین عسکریین(ع)]] بنا کرده بود، در سال ۶۴۰ق. در آتش سوخت و نام وی که روی بنا ثبت شده بود، در این آتش‌سوزی از بین رفت.<ref name=":1" />
| |
|
| |
|
| ===بازسازی=== | | ==رویداد== |
| پس از آتش‌سوزی، به دستور مستنصر عباسی، مطابق وضعیت قبل، بازسازی شده<ref name=":1">الحوادث الجامعة، ص79؛ البدایة والنهایة، ج13، ص186.</ref> و صندوق‌هایی بر قبر آن دو نصب گردید.<ref>مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، ج1، ص374.</ref>
| | در سال ۱۱۰۶ق. حادثه‌ای، منجر به آتش‌سوزی در [[آستان مقدس امامین عسکریین(ع)]] شد. در این رویداد، فرش‌های [[روضه]]، [[ضریح]]، چوب‌ها و درهای حرم سوخت.<ref name=":0">بحارالأنوار ( ج۵٠، ص٣٣٧) </ref> |
|
| |
|
| ==سال ۱۱۰۶ق.== | | ==علت== |
| | بی‌مبالاتی رومی‌ها و گروهی از اعراب، که سامرا را در اختیار داشته و به روضه آستان عسکریین کمتر اعتنا می‌کردند دلیل این آتش‌سوزی دانسته شده است. سادات و بزرگان، به واسطه ستم‌گری از سامرا کوچ کرده و آستان آن دو امام(ع)، به دست این افراد افتاده بود. از جمله بی‌اعتنایی آنها موردی بود که باعث آتش‌سوزی شد؛ یک شب، چراغی را در محل نامناسب در داخل روضه قرار داده بودند؛ از فتیله آتش به فرش اثر گذاشته، کم‌کم به چوب‌ها رسیده و سرانجام آتش سوزی ادامه یافت. کسی حضور نداشت تا آتش را خاموش کند. فرش‌ها و ضریح و چوب‌ها و درهای حرم در آتش سوخت.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| ===رویداد=== | | ==حاشیه== |
| درآتش‌سوزی سال ۱۱۰۶ق، در [[آستان مقدس امامین عسکریین(ع)]] فرش‌های [[روضه]]، [[ضریح]]، چوب‌ها و درهای حرم در آتش سوخت.<ref name=":0">بحارالأنوار، ج۵٠، ص٣٣٧. </ref>
| | این رویداد، حاشيه هايى را در جامعه وقت به وجود آورد كه شعاع آن، به باورها نیز رسید. [[محمدباقر مجلسی]]، اين آتش‌سوزى را موجب سستى عقيده برخی از [[شيعه|شيعيانِ]] ضعيف الاعتقاد و مستمسكى براى دشمنان امامان(ع) دانسته،{{یادداشت|آنان توقع داشتند، آتش‌سوزی با معجزه یا کرامت، خاموش شود. این توقع، باعث ایجاد سستی در برخی موافقان، و سرزنش در برخی مخالفان شده بود.}} و در کتاب معروف خود، بحارالانوار، به این حاشیه پاسخ گفته است. وی این چنین پيش‌آمدها را موجب زيان به مقام امامان(ع) ندانسته و «خشم خدا بر مردم» معرفی کرده است. به باور او، ضرورتى ندارد كه خدا پيوسته معجزه بکند؛ زيرا اعجاز تابع مصالح كلّى و اسرار بسيار ريز و مهمى است كه ما نمي‌توانيم پى به موقعيت و يا عدم موقعيت ظهور معجزه ببريم. وی، اين را خود، نوعى امتحان و آزمايش براى مردم دانسته است. سپس رویدادهایی شبیه آتش‌سوزی سامرا را در بارگاه حضرت محمد(ع) و کعبه برشمرده که عبارتند از: |
|
| |
|
| ===علت===
| | *يحيى بن سعيد، در كتاب خود جامع الشرائع، در رمضان ۶۵۴ق، از آتش گرفتن سقف‌های [[مسجدالنبی(ص)]] و منبر [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] خبر داده است.نویسنده کتاب عيون التواريخ، كه از عالمان اهل سنت است، دلیل این آتش‌سوزی را شمعدانی دانسته که یکی از خادمان در خزانه آویزان کرده است؛ شعله آن به سقف رسیده و تلاش مردم برای خاموش کردن آن سودی نداشته است؛ در نتیجه، تمام سقف‌هاى مسجد سوخته، برخی از پايه‌ها خراب شده و گچ‌‌هاى ديوار ريخته است. سقف حجرۀ پيامبر نيز سوخته و هرچه باقيمانده بود روى زمين ريخت. فردا صبح كه جمعه بود، مردم محل نماز را تغيير دادند. |
| بی توجهی خدام رومی و عرب حرم که به روضه آستان عسکریین(ع) کم اعتنایی می‌کردند، دلیل این آتش‌سوزی دانسته شده است. سادات و بزرگان، به واسطه ناسازگاری اهالی بومی از سامرا کوچ کرده و آستان آن دو امام(ع)، به دست این افراد افتاده بود. گفته شده که عامل آتش‌سوزی، انتقال آتش از چراغ روشنایی داخل [[روضه]]، به فرش ها صورت گرفته و از فرش ها به در و دیوار چوبی گسترش یافته است و از آنجا که کسی برای مراقبت و نگهبانی در حرم حضور نداشته تا آتش را خاموش کند،فرش‌ها، ضریح، چوب‌ها و درهای حرم در آتش سوخت.<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| ===حاشیه===
| | *قرامطه، كعبه را ويران كردند و حجر الأسود را از آنجا برداشته، در مسجد كوفه نصب كردند. |
| این رویداد، حاشیه‌هایی را در جامعه به وجود آورد که شعاع آن، به باورها نیز رسید. [[محمدباقر مجلسی]]، این آتش‌سوزی را موجب سستی عقیده برخی از [[شیعه|شیعیانِ]] ضعیف الاعتقاد و مستمسکی برای دشمنان امامان(ع) دانسته،{{یادداشت|آنان توقع داشتند، آتش‌سوزی با معجزه یا کرامت، خاموش شود. این توقع، باعث ایجاد سستی در برخی موافقان، و سرزنش در برخی مخالفان شده بود.}} و در کتاب بحارالانوار، به این شبهه پاسخ گفته است.
| |
|
| |
|
| وی این پیش‌آمدها را موجب زیان به مقام امامان(ع) ندانسته و آنها را «خشم خدا بر مردم» معرفی کرده است. به باور او، ضرورتی ندارد که خدا پیوسته معجزه کند؛ زیرا اعجاز، تابع مصالح کلّی و اسرار بسیار ریز و مهمی است که ما نمی‌توانیم پی به موقعیت یا عدم موقعیت آن ببریم. وی، خود این را، نوعی امتحان و آزمایش برای مردم دانسته است. سپس رویدادهایی شبیه آتش‌سوزی سامرا را در دیگر اماکن مقدس مانند بارگاه حضرت محمد(ع) و کعبه برشمرده و به آن پرداخته است:
| | مجلسی، پس از برشمردن این موارد، تاکید کرده معجزه‌اى که با قدرت غير عادى از این رویدادها پيش‌گيرى کند دیده نشده است؛ اگر چه وی معتقد است معمولاً در چنين رخدادهایی، آثار خشم خدا بر مخالفين در آن نواحى، با فاصلۀ زمانی کمی آشكار شده است؛ چنانچه در آتش‌سوزى سامرا نیز خشم خدا بر اين گروه، آشكارا ديده شده است.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| *یحیی بن سعید، در کتاب خود جامع الشرائع، در رمضان ۶۵۴ق، از آتش گرفتن سقف‌های [[مسجدالنبی(ص)]] و منبر [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] خبر داده است. نویسنده کتاب عیون التواریخ، که از عالمان اهل سنت است، دلیل این آتش‌سوزی را شمعدانی دانسته، که یکی از خادمان در خزانه آویزان کرده و شعله آن به سقف رسیده است. تلاش مردم برای خاموش کردن آن سودی نداشته؛ در نتیجه، تمام سقف‌های مسجد سوخته، برخی از پایه‌ها خراب شده و گچ‌های دیوار ریخته است. سقف حجره پیامبر(ص) نیز سوخته و هرچه باقی بوده روی زمین ریخته است.
| | ==بازسازی== |
| | | هنگامی که خبر آتش‌سوزى سامرا به سلطان حسين صفوى رسيد، دستور داد ویرانی‌ها را با هزینه آن دولت، بسيار عالى بازسازی کنند. چهار [[صندوق]] مجلّل و [[ضریح|ضريحى]] مشبك که آن را چون آسمان زيبا و درخشان توصیف کرده‌اند، ساخته شد.<ref name=":0" /> این موارد، در [[ايران|ایران]] ساخته شده، به دست چند تن از عالمان و مشاهیر، به سامرا ارسال شده و در مراسم باشکوهی بر قبور دو امام(ع)، نصب گردید.<ref>مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، ج1، ص374 و 380.</ref> |
| *قرامطه، [[کعبه]] را ویران کردند و [[حجر الأسود]] را از آنجا برداشته و در [[مسجد کوفه]] نصب کردند.
| |
| | |
| مجلسی، پس از برشمردن این موارد، تاکید کرده معجزه‌ای که با قدرت غیر عادی از رویدادهای پیش‌گفته، پیش‌گیری کند دیده نشده است؛ البته او معتقد است معمولاً در چنین رخدادهایی، آثار خشم خدا بر مخالفین در آن نواحی، با فاصله زمانی کمی آشکار شده است؛ چنانچه در آتش‌سوزی سامرا نیز خشم خدا بر این گروه، آشکارا دیده شده است.<ref name=":0" />
| |
| | |
| ===بازسازی===
| |
| وقتی خبر آتش‌سوزی سامرا به سلطان حسین صفوی رسید، دستور داد ویرانی‌ها را با هزینه آن دولت، بازسازی کنند. چهار [[صندوق]] مجلّل و [[ضریح|ضریحی]] مشبک که آن را چون آسمان زیبا و درخشان توصیف کرده‌اند،<ref name=":0" /> در [[ایران|ایران]] ساخته شد و به دست چند تن از عالمان و مشاهیر، به سامرا ارسال شده و در مراسم باشکوهی بر قبور دو امام(ع)، نصب گردید.<ref>مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، ج1، ص374 و 380.</ref>
| |
|
| |
|
| ==پانوشت== | | ==پانوشت== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}}
| | |
| {{برگرفتگی | | {{برگرفتگی |
| | پیش از لینک = مقاله | | | پیش از لینک = مقاله |
| | منبع = حاشیه‌های «آتش سوزی سامرا» | | | منبع = حاشيه هاى «آتش سوزى سامرا» |
| | پس از لینک = محمد باقر پور امینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره اول، زمستان ۸۸، ص۵۷ | | | پس از لینک = محمد باقر پور امينى، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره اول، زمستان 88، ص57 |
| | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/929/1/51 | | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/929/1/51 |
| }} | | }} |
|
| |
|
| *'''بحار الأنوار'''، تحقیق و تصحیح جمعی از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق. | | * نام كتاب: بحار الأنوارتحقیق و تصحیح جمعى از محققان، دار إحياء التراث العربي، بيروت، 1403ق. |
| *'''البدایة والنهایة'''، ابوالفداء اسماعیل بن کثیر الدمشقی (ابن کثیر)، تحقیق علی شیری، دار احیاء التراث العربی، یروت، ۱۴۰۸ق. (۱۹۸۸م). | | * '''مآثر الكبراء في تاريخ سامرا'''، ذبيح الله المحلاتي، ط ١، المكتبة الحيدرية، ١۴٢۶ه. ق - ١٣٨۴ه. ش. |
| *'''الحوادث الجامعة والتجارب النافعة فی المائة السابعة'''، عبدالرزاق بن احمد (ابن الفوطی البغدادی)، دار الفکر الحدیث، بیروت، ۱۴۰۷ق.
| | |
| *'''مآثر الکبراء فی تاریخ سامرا'''، ذبیح الله المحلاتی، المکتبة الحیدریة، ۱۴۲۶ق.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
| [[رده:حرم عسکریین(ع)]]
| |
