در حال ویرایش آدم (پیامبر)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
'''آدم'''(ع) انسان نخست و نخستین [[پیامبر]]. بنابر برخی روایات اسلامی، آدم پس از اخراج از [[بهشت]] در [[مکه]]، ساکن شد. توبه او در مکه پذیرفته شد و همو بود که [[کعبه]] را ساخت و اولین کسی بود که مناسک حج‌ را از [[جبرئیل]] آموخت و بارها حج‌‌گزاری کرد.  
'''آدم'''(ع) انسان نخست، نخستین [[پیامبر]] و [[حاجی|حج‌گزار]].
 
برخی حضرت آدم را بنیان‌گذار [[کعبه]] می‌دانند و حج وی را شرح داده‌اند. روایاتی نیز شیوه حج‌گزاری او را به صورت کامل و تفصیلی شرح داده است. در مقابل برخی گفته‌اند آیه شریف {وَإِذ یرفَعُ إِبرَاهِیمُ القَوَاعِدَ مِنَ البَیتِ وَإِسمَاعِیلُ...} ([[سوره بقره]]، ۱۲۷) از تأسیس کعبه به دست [[حضرت ابراهیم(ع)]] و نبود آن پیش از وی حکایت دارد.


==واژه‌شناسی==
==واژه‌شناسی==
نام آدم در [[قرآن]] و [[عهدین]] برای نخستین انسان به کار رفته و با اندک تفاوتی، افزون بر عربی در دیگر زبان‌های سامی مانند فینیقیایی، عبری، سریانی و مندایی آمده و علاوه بر اسم خاص به صورت اسم جنس معادل واژه انسان کاربرد یافته است.<ref>واژه‌های دخیل، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref>
نام آدم در [[قرآن]] و [[عهدین]] برای نخستین انسان به کار رفته و با اندک تفاوتی، افزون بر عربی در دیگر زبان‌های سامی مانند فینیقیایی، عبری، سریانی و مندایی آمده و علاوه بر اسم خاص به صورت اسم جنس معادل واژه انسان کاربرد یافته است.<ref>واژه‌های دخیل، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref>


==آفرینش==
در مبدأ اشتقاق آدم و معنای آن، اختلاف است. گروهی از واژه‌پژوهان و مفسرانِ [[کتاب مقدس]]، اصلش را عبری یا سریانی و ریشه آن را واژه «اَدَم» ـ مؤنث: «اَدَمه» ـ به معنای زمین، خاک، یا خاک سرخ دانسته و به کاربرد این دو واژه در سِفْر پیدایش<ref>نک: کتاب مقدس، پیدایش، ۱ :۷.</ref> استناد کرده‌اند.<ref>تفسیر الکتاب المقدس، ج‌۱، ص‌۱۴۸؛ واژه‌های دخیل، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref>
ادیان ابراهیمی و نیز دیگر دین‌ها و آیین‌های اقوام سامی، سرگذشت نسبتاً مشابهی را در آفرینش و استقرار انسان نخستین در زمین روایت کرده‌اند. در [[قرآن کریم]] (برای نمونه: [[سوره بقره]]، آیه ۳۰-۳۸؛ [[سوره اعراف]]، آیه ۱۹-۲۵) و [[عهد عتیق]]<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، ۱: ۲۶ -۳۰؛ ۲: ۷.</ref> داستان حضرت آدم از چگونگی خلقت از خاک و شکل‌گیری بدن و دمیدن روح در او به تفصیل بیان شده که درباره هر یک از این مراحل و ابعاد مختلف آن به ویژه موضوع آفرینش یکباره یا تدریجی، آرای گوناگون در دست است.<ref>برای نمونه نک: المیزان، ج‌۴، ص‌۱۴۳؛ ج‌۱۶، ص‌۲۵۵.</ref> برخی به استناد یافته‌های علمی و برخی روایات برآنند که انسان‌ها پیش از آدم نیز وجود داشته‌اند.<ref>در این باره نک: «امکان سنجی دلائل اثبات نظریه ابوالبشر بودن ''حضرت'' ''آدم'' علیه السلام با تکیه بر آیه اول سوره نساء»، ص 164</ref>
 
اما برخی از لغویان [[مسلمان]] آن را از ریشه عربی مشتق دانسته و درباره مبدأ اشتقاق آن احتمال‌هایی را یاد کرده‌اند<ref>العین، ج۸، ص۸۸؛ الصحاح، ج‌۵، ص۱۸۵۸-‌۱۸۵۹؛ معجم مقاییس اللغه، ج‌۱، ص‌۷۱-۷۲، «آدم».</ref> که نزدیک به معنای عبری و سریانی است. ریشه‌های مشابه این واژه با معانی نزدیک به مفاهیم پیش‌گفته، در زبان‌های بین‌النهرینی کهن نیز گزارش شده‌اند<ref>Judaica, vol2, p235.</ref> که از پیشینه کهن این ریشه و اشتراک کاربرد آن در شماری فراوان از زبان‌های سامی حکایت دارد.


== هُبوط به مکه ==
==استقرار بر روی زمین==
آدم(ع) و همسرش [[حوا|حوّا]] پس از خوردن میوه ممنوع، همراه [[شیطان]] از [[بهشت]] به زمین [[هبوط]] کردند. درباره نوع بهشت آدم و شیوه هبوط و فلسفه خوردن از میوه ممنوع، آرای گوناگون مطرح شده است.<ref>برای آگاهی بیشتر نک: التفسیر الکبیر، ج۳، ص۲-۲۸؛ المیزان، ج۱، ص۱۲۶-۱۵۴.</ref>  
ادیان ابراهیمی و نیز دیگر دین‌ها و آیین‌های اقوام سامی، سرگذشت نسبتاً مشابهی را در آفرینش و استقرار انسان نخستین در زمین روایت کرده‌اند. در [[قرآن کریم]] (برای نمونه: [[سوره بقره]]، آیه ۳۰-۳۸؛ [[سوره اعراف]]، آیه ۱۹-۲۵) و [[عهد عتیق]]<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، ۱: ۲۶ -۳۰؛ ۲: ۷.</ref> داستان حضرت آدم از چگونگی خلقت از خاک و شکل‌گیری بدن و دمیدن روح در او به تفصیل بیان شده که درباره هر یک از این مراحل و ابعاد مختلف آن به ویژه موضوع آفرینش یکباره یا تدریجی، آرای گوناگون در دست است.<ref>برای نمونه نک: المیزان، ج‌۴، ص‌۱۴۳؛ ج‌۱۶، ص‌۲۵۵.</ref>


در [[قرآن]] و [[تورات]]، مکان هبوط مشخص نیست. در روایات اسلامی چندین دیدگاه در این باره ارائه شده‌ است. بر پایه روایتی منسوب به [[امام علی(ع)]] آدم در کوه سَراَندیب هندوستان و حوّا در [[جده]] هبوط کردند.<ref>علل الشرائع، ج۲، ص۵۹۵؛ کشف‌الاسرار، ج‌۱، ص‌۱۵۱؛ التفسیر الکبیر، ج‌۳، ص‌۲۷؛ بحار الانوار، ج۱۱، ص۱۱۱؛ ج۶۱، ص۲۷۴.</ref> در گزارشی دیگر آمده که آدم بر [[کوه صفا]] و حوّا بر [[کوه مروه]] فرود آمد و نام‌گذاری صفا به مناسبت لقب آدم «صفی الله» و نامگذاری مروه به مناسبت هبوط همین زن (مرأه) بر آن است.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۰؛ المیزان، ج‌۱، ص‌۱۳۹.</ref> مشهورترین گزارش در روایات آن است که آدم و حوا در سرزمین [[مکه]] هبوط کردند.<ref>تفسیر عیاشی، ج‌۱، ص‌۳۶-‌۳۹؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج۱، ص۸۸؛ الکافی، ج۴، ص۱۹۰.</ref> گروهی نیز برای جمع میان روایات، هبوط را دارای دو مرحله دانسته‌اند: نخست در سَراَندیب و سپس در مکه.<ref>المیزان، ج‌۱، ص‌۱۵۰.</ref>
== هبوط آدم ==
آدم(ع) و همسرش [[حوا|حوّا]] پس از خوردن میوه ممنوع، همراه [[شیطان]] از [[بهشت]] به زمین [[هبوط]] کردند. درباره نوع بهشت آدم و شیوه هبوط و فلسفه خوردن از میوه ممنوع، آرای گوناگون مطرح شده است.<ref>برای آگاهی بیشتر نک: التفسیر الکبیر، ج۳، ص۲-۲۸؛ المیزان، ج۱، ص۱۲۶-۱۵۴.</ref> در [[قرآن]] و [[تورات]]، مکان هبوط مشخص نیست. در روایات اسلامی چندین دیدگاه در این باره ارائه شده‌ است. بر پایه روایتی منسوب به [[امام علی(ع)]] آدم در کوه سراندیب هندوستان و حوّا در [[جده]] هبوط کردند.<ref>علل الشرائع، ج۲، ص۵۹۵؛ کشف‌الاسرار، ج‌۱، ص‌۱۵۱؛ التفسیر الکبیر، ج‌۳، ص‌۲۷؛ بحار الانوار، ج۱۱، ص۱۱۱؛ ج۶۱، ص۲۷۴.</ref> در گزارشی دیگر آمده که آدم بر [[کوه صفا]] و حوّا بر [[کوه مروه]] فرود آمد و نام‌گذاری صفا به مناسبت لقب آدم «صفی الله» و نامگذاری مروه به مناسبت هبوط همین زن (مرأه) بر آن است.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۰؛ المیزان، ج‌۱، ص‌۱۳۹.</ref> مشهورترین گزارش در روایات آن است که آدم و حوا در سرزمین [[مکه]] هبوط کردند.<ref>تفسیر عیاشی، ج‌۱، ص‌۳۶-‌۳۹؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج۱، ص۸۸؛ الکافی، ج۴، ص۱۹۰.</ref> گروهی نیز برای جمع میان روایات، هبوط را دارای دو مرحله دانسته‌اند: نخست در سراندیب و سپس در مکه.<ref>المیزان، ج‌۱، ص‌۱۵۰.</ref>


=== هبوط حجر‌الاسود ===
نیز در برخی روایات، از هبوط [[حجرالاسود]] از بهشت همراه هبوط آدم(ع) یاد شده است.<ref>کمال الدین، ص۲۹۴، ۲۹۸؛ تفسیر العز بن عبدالسلام، ج۳، ص۲۸۹.</ref> دیگر روایات به صورت مطلق از هبوط حجرالاسود برای آدم(ع) یاد می‌کنند.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۵.علل الشرایع، ج۲، ص۳۱۸.</ref> درباره پذیرش توبه آدم نیز از نزول [[جبرئیل]] در [[کعبه|خانه خدا]] سخن رفته که نورش سراسر حرم را فراگرفت و سپس از آدم خواسته شد که [[روز ترویه]] غسل کند و [[احرام]] بندد و در [[منا]] بیتوته کند. سرانجام در [[عرفات]]، کلماتی را از جبرئیل دریافت که با گفتن آن‌ها توبه‌اش پذیرفته شد و آن‌گاه دیگر اعمال [[حج]] را به جا آورد.<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۴۴-۴۵.</ref>
در برخی روایات، از هبوط [[حجر الاسود|سنگ حجرالاسود]] از بهشت همراه هبوط آدم(ع) یاد شده است.<ref>کمال الدین، ص۲۹۴، ۲۹۸؛ تفسیر العز بن عبدالسلام، ج۳، ص۲۸۹.</ref> دیگر روایات از هبوط حجرالاسود برای آدم(ع) یاد می‌کنند.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۵.علل الشرایع، ج۲، ص۳۱۸.</ref>


=== توبه آدم در مکه ===
== بنای کعبه ==
درباره پذیرش توبه آدم نیز از نزول [[جبرئیل]] در [[کعبه|خانه خدا]] سخن رفته که نورش سراسر حرم را فرا گرفت و سپس از آدم خواسته شد که [[روز ترویه]] غسل کند و [[احرام]] بندد و در [[منا]] بیتوته کند. سرانجام در [[عرفات]]، کلماتی را از جبرئیل دریافت که با گفتن آن‌ها توبه‌اش پذیرفته شد و آن‌گاه دیگر اعمال [[حج]] را به جا آورد.<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۴۴-۴۵.</ref>
{{اصلی|کعبه}}
نقش حضرت آدم(ع) در بنای [[کعبه]]، به اظهار نظر درباره زمان پیدایش کعبه بستگی دارد و درباره آن اختلاف ورزیده‌اند. در برخی روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، از وجود کعبه پیش از حضرت آدم(ع) یاد شده<ref>مسند الشافعی، ص۱۱۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۰.</ref> و گزارش حج [[فرشته|فرشتگان]] پیش از آدم که در برخی روایات آمده، همین سخن را تأیید می‌کند.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۴؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۳۰؛ الدر المنثور، ج۱، ص۱۳۰.</ref> در بعضی از گزارش‌ها، سابقه وجود کعبه به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش از [[دحو الارض|دَحْو الارض]] بازمی‌گردد.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۸؛ السنن الکبری، ج۵، ص۱۷۷.</ref> مفسران معمولاً ذیل آیه {إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکةَ مُبَارَکا...} ([[سوره آل عمران|سوره آل‌عمران]]، آیه ۹۶) به ذکر این دسته روایات پرداخته و این آیه را مؤید آن‌ها گرفته‌اند.<ref>نک: جامع البیان، ج۱، ص۷۶۲.</ref> تصور این که کعبه پیش از گسترانیدن زمین (دحو الارض) بنا شده باشد، دشوار است و همین سبب تضعیف روایات اخیر می‌شود یا دست کم برداشت تأویلی از آن‌ها را الزامی می‌سازد. در دسته دیگری از روایات، آدم(ع) نخستین بنیان‌گذار کعبه و نیز [[بیت المقدس]] شمرده شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۸؛ عمدة القاری، ج۱۵، ص۲۶۲؛ شرح سنن النسائی، ج۲، ص۳۳.</ref> در روایتی از [[وهب بن منبه]]، [[شیث]] فرزند آدم سازنده کعبه معرفی شده است.<ref>الاستذکار، ج۴، ص۱۸۵؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۱۲۲؛ فتح الباری، ج۶، ص۲۸۵.</ref>


== آدم و بنای کعبه ==
در برابر، شماری فراوان از محدثان و مفسران به استناد روایاتی، [[حضرت ابراهیم(ع)]] را نخستین بنیان‌گذار کعبه شمرده<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۱۱۶؛ جامع البیان، ج۱، ص۷۶۳؛ تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۲۲۶.</ref>، هیچ نقشی برای آدم در این زمینه برنمی‌شمرند و اساسا وجود کعبه را در آن زمان نمی‌پذیرند. آلوسی برای جمع میان این دیدگاه‌ها، بر این باور است که نخستین بار فرشتگان پیش از هبوط آدم کعبه را بنا کردند. سپس آدم و پس از او شیث و سرانجام ابراهیم آن را احیا و بازسازی نمودند.<ref>روح المعانی، ج۴، ص۵.</ref> شیوه راهیابی آدم به مکان کعبه نیز در برخی روایات مورد توجه قرار گرفته است. گفته‌اند پرنده‌ای به نام «صَرد» که کمی بزرگ‌تر از گنجشک و صیاد آن است<ref>العین، ج۷، ص۹۷، «صرد».</ref> به همراه آدم از بهشت هبوط و او را در رسیدن به مکه و یافتن مکان دقیق کعبه راهنمایی کرد<ref>علل الشرایع، ج۲، ص۵۹۴؛ وسائل الشیعه، ج۲۴، ص۱۴۸؛ بحار الانوار، ج۱۰، ص۷۸.</ref> و نیز رهنمون او در بنای آن بود. به همین سبب از شکار این پرنده نهی شده است.<ref>مستدرک الوسائل، ج۱۶، ص۱۲۱.</ref>  
نقش حضرت آدم(ع) در بنای [[کعبه]]، به اظهار نظر درباره زمان پیدایش کعبه بستگی دارد و درباره آن اختلاف است. در برخی روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، از وجود کعبه پیش از آدم(ع) یاد شده<ref>مسند الشافعی، ص۱۱۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۰.</ref> و گزارش حج [[فرشته|فرشتگان]] پیش از آدم که در برخی روایات آمده، همین سخن را تأیید می‌کند.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۴؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۳۰؛ الدر المنثور، ج۱، ص۱۳۰.</ref> در بعضی از گزارش‌ها، سابقه وجود کعبه به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش از [[دحو الارض|دَحْو الارض]] بازمی‌گردد.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۸؛ السنن الکبری، ج۵، ص۱۷۷.</ref> مفسران معمولاً ذیل آیه {إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکةَ مُبَارَکا...} ([[آیه ۹۶ سوره آل‌عمران|سوره آل‌عمران، آیه ۹۶]]) به ذکر این دسته روایات پرداخته و این آیه را مؤید آن‌ها گرفته‌اند.<ref>نک: جامع البیان، ج۱، ص۷۶۲.</ref> در دسته دیگری از روایات، آدم(ع) نخستین بنیان‌گذار کعبه و نیز [[بیت المقدس]] شمرده شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۸؛ عمدة القاری، ج۱۵، ص۲۶۲؛ شرح سنن النسائی، ج۲، ص۳۳.</ref> در روایتی از [[وهب بن منبه]]، [[شیث]] فرزند آدم سازنده کعبه معرفی شده است.<ref>الاستذکار، ج۴، ص۱۸۵؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۱۲۲؛ فتح الباری، ج۶، ص۲۸۵.</ref>


شماری فراوان از محدثان و مفسران به استناد روایاتی، [[حضرت ابراهیم(ع)]] را نخستین بنیان‌گذار کعبه شمرده<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۱۱۶؛ جامع البیان، ج۱، ص۷۶۳؛ تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۲۲۶.</ref>، هیچ نقشی برای آدم در این زمینه برنمی‌شمرند و اساسا وجود کعبه را در آن زمان نمی‌پذیرند. برخی، با توجه به تصریح قرآن درباره نقش ابراهیم در ساخت کعبه، روایات مربوط به نقش آدم در ساخت کعبه و روایات مربوط به حج‌گزاری او را معتبر نمی‌دانند.<ref>المنار، ج۱، ص۳۸۳.</ref>برخی نیز روایات درباره ساخت کعبه را جمع کرده و برآنند که نخستین بار فرشتگان پیش از هبوط آدم کعبه را بنا کردند، سپس آدم و پس از او شیث و سرانجام ابراهیم آن را احیا و بازسازی نمودند.<ref>روح المعانی، ج۴، ص۵.</ref>
این روایات با احادیث دیگر که [[جبرئیل]] را راهنمای آدم در یافتن خانه کعبه می‌شمرند<ref>ر.ک به همین مقاله: حج آدم</ref> ناسازگارند. با توجه به پیامبری حضرت آدم(ع) و امکان نزول جبرئیل بر او، موضوع این پرنده بعید به نظر می‌رسد.


== حج آدم ==
== حج آدم ==
در کتاب [[الکافی|کافی]] (از منابع اصلی حدیثی شیعه) بابی مستقل به موضوع حج آدم اختصاص یافته و در روایاتی چند به شرح کامل و تفصیلی شیوه حج‌گزاری او اشاره شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۰-۱۹۷.</ref> بر اساس این روایات جبرئیل [[مناسک حج]] را گام به گام و بدین شرح به آدم آموخت:<blockquote>جبرئیل نخست آدم را به [[عرفات]] برد و از وی خواست که غروب‌گاهان [[استغفار]] کند. سپس او را به [[بطحا]] برد و در آن‌جا نیز استغفار هنگام طلوع را توصیه کرد. آن‌گاه رفتن به [[منا]] و انجام [[قربانی]] و [[رمی جمرات]] و نیز [[حلق]] و [[تقصیر]] و سرانجام هفت شوط [[طواف]] و [[طواف نساء]] را آموزش داد. نیز جبرئیل(ع) در انجام حلق و قربانی و دیگر مناسک حج به یاری آدم برخاست.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref></blockquote>
در کتاب [[الکافی|کافی]] بابی مستقل به موضوع حج آدم اختصاص یافته و در روایاتی چند به شرح کامل و تفصیلی شیوه حج‌گزاری او اشاره شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۰-۱۹۷.</ref> در آغاز، [[جبرئیل]] از جانب خدا، مکان کعبه را به آدم نشان داد و از وی خواست که مکانی مشخص را که زیر ابری قرار داشت و دقیقا مقابل [[بیت المعمور|بیت‌المعمور]] در آسمان بود، با پایش خط‌کشی کند و آن‌گاه کعبه از درون بلوری شفاف از همین مکان بیرون آمد. سپس وی [[مناسک حج]] را گام به گام و بدین شرح به آدم آموخت. نخست او را به [[عرفات]] برد و از وی خواست که غروب‌گاهان [[استغفار]] کند. سپس او را به [[بطحا]] برد و در آن‌جا نیز استغفار هنگام طلوع را توصیه کرد. آن‌گاه رفتن به [[منا]] و انجام [[قربانی]] و [[رمی جمرات]] و نیز [[حلق]] و [[تقصیر]] و سرانجام هفت شوط [[طواف]] و [[طواف نساء]] را آموزش داد. نیز جبرئیل(ع) در انجام حلق و قربانی و دیگر مناسک حج به یاری آدم برخاست.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> همچنین از تعداد حج‌های آدم یاد شده و اختلاف‌هایی در این باره وجود دارد: ۳۰<ref>علل الشرایع، ج۲، ص۵۹۴.</ref>،۴۰<ref>تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۷۴؛ تفسیر بغوی، ج۱، ص۱۱۵؛ الکامل، ج۱، ص۳۸.</ref>، ۷۰<ref>عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۲۲۰؛ وسائل الشیعه، ج۲۴، ص۱۴۸؛ بحار الانوار، ج۱۰، ص۷۸.</ref> یا ۷۰۰<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۲۹؛ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۲۸.</ref> و ۱۰۰۰<ref>صحیح ابن خزیمه، ج۴، ص۲۴۵؛ عوالی اللئالی، ج۲، ص۹۷؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۴۶۰.</ref>. این شماره‌ها معمولاً در روایاتی از غیر [[چهارده معصوم|معصومان]] یا احادیث مرسل آمده است. در برخی از این روایات، آمده که آدم ۱۰۰۰بار پیاده از [[هندوستان]] حج گزارد<ref>صحیح ابن خزیمه، ج۴، ص۲۴۵؛ فقه القرآن، ج۱، ص۲۹۲.</ref>؛ اما با توجه به درازای این مسافت، چنین روایاتی نقدپذیر به نظر می‌رسند.


=== تعداد حج‌های آدم ===
در نقد مجموعه روایات مربوط به نقش آدم در بنای کعبه و [[حج|حج‌گزاری‌های]] او گفته شده که ظاهر آیه شریف {وَإِذ یرفَعُ إِبرَاهِیمُ القَوَاعِدَ مِنَ البَیتِ وَإِسمَاعِیلُ...} ([[سوره بقره]]، ۱۲۷) از تأسیس کعبه به دست ابراهیم و نبود آن پیش از وی حکایت دارد. بدین ترتیب، روایات نقل شده در این موضوعات، ساخته و پرداخته قصاص‌ها و از جمله [[اسرائیلیات]] خرافی به شمار می‌روند. نیز شکل و شمایل اسطوره‌گونه خانه خدا و [[حجرالاسود]] که در این‌گونه روایات آمده، هیچ نقشی در بزرگی و تقدس خانه خدا ندارد. این روایات از تناقض درونی و نیز تعارض با قرآن رنج برده، فاقد اعتبارند.<ref>المنار، ج۱، ص۳۸۳.</ref> [[علامه طباطبایی]] پس از نقل کامل این نقدها، آن روایات را فی‌الجمله می‌پذیرد، لیکن اندکی مبالغه‌آمیز می‌شمرد. به عقیده وی، به رغم برخی ناسازگاری‌های جزئی هریک با دیگری، حد جامع و مشترکی میان همه این روایات وجود دارد و این حد مشترک دارای تعارض با [[قرآن]] و استحاله عقلی نیست. البته این توجیه در خصوص روایات معصومان پذیرفتنی است؛ اما روایات [[صحابه]] و [[تابعین]] حجیت شرعی ندارند و سخن اینان به‌سان دیگر مردم است. بنابر این تنها روایات صریح در مخالفت با قرآن یا سنت قطعی را باید کنار گذاشت و دیگر روایات به مجرد استبعاد نباید نادیده گرفته شوند. تنها در اصول اعتقادی و معارف دینی است که قرآن و سنت قطعی حجیت دارد؛ اما در غیر آن می‌توان به ادله ظن‌آور نیز در حد خود اعتماد کرد.<ref>المیزان، ج۱، ص۲۹۲-۲۹۳.</ref>
اختلاف‌هایی درباره تعداد حج‌های آدم وجود دارد: ۳۰<ref>علل الشرایع، ج۲، ص۵۹۴.</ref>،۴۰<ref>تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۷۴؛ تفسیر بغوی، ج۱، ص۱۱۵؛ الکامل، ج۱، ص۳۸.</ref>، ۷۰<ref>عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۲۲۰؛ وسائل الشیعه، ج۲۴، ص۱۴۸؛ بحار الانوار، ج۱۰، ص۷۸.</ref> یا ۷۰۰<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۲۹؛ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۲۸.</ref> و ۱۰۰۰<ref>صحیح ابن خزیمه، ج۴، ص۲۴۵؛ عوالی اللئالی، ج۲، ص۹۷؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۴۶۰.</ref>. این شماره‌ها معمولاً در روایاتی از غیر [[چهارده معصوم|معصومان]] یا احادیث مرسل آمده است.  


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۷: خط ۳۹:
  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9563/%d8%a2%d8%af%d9%85-%d8%b9
  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9563/%d8%a2%d8%af%d9%85-%d8%b9
  | عنوان = آدم(ع)
  | عنوان = آدم(ع)
  | نویسنده = علی شیخ
  | نویسنده =محمد قدیریان
}}
}}
* '''الاستذکار''': ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش سالم محمد و محمد علی،‌ دار الکتب العلمیه، ۲۰۰م
* '''الاستذکار''': ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش سالم محمد و محمد علی،‌ دار الکتب العلمیه، ۲۰۰م
* «امکان سنجی دلائل اثبات نظریه ابوالبشر بودن حضرت آدم علیه السلام با تکیه بر آیه اول سوره نساء»، محمد شریعتی کمال‌آبادی و دیگران، مجله مطالعات تفسیری، شماره 48، زمستان 1400ش.
* '''بحار الانوار''': المجلسی (م.۱۱۱۰ق.)، بیروت، ‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق
* '''بحار الانوار''': المجلسی (م.۱۱۱۰ق.)، بیروت، ‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق
* '''تفسیر ابن ابی‌حاتم (تفسیر القرآن العظیم)''': ابن ابی‌حاتم (م.۳۲۷ق.)، به کوشش اسعد محمد، بیروت، المکتبة العصریه، ۱۴۱۹ق
* '''تفسیر ابن ابی‌حاتم (تفسیر القرآن العظیم)''': ابن ابی‌حاتم (م.۳۲۷ق.)، به کوشش اسعد محمد، بیروت، المکتبة العصریه، ۱۴۱۹ق
خط ۴۷: خط ۴۸:
* '''تفسیر العیاشی''': العیاشی (م.۳۲۰ق.)، به کوشش رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه
* '''تفسیر العیاشی''': العیاشی (م.۳۲۰ق.)، به کوشش رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه
* '''تفسیر القمی''': القمی (م.۳۰۷ق.)، به کوشش الجزائری، قم،‌دار الکتاب، ۱۴۰۴ق
* '''تفسیر القمی''': القمی (م.۳۰۷ق.)، به کوشش الجزائری، قم،‌دار الکتاب، ۱۴۰۴ق
* '''تفسیر الکتاب المقدس (شرح الانجیل)''': العهد القدیم و العهد الجدید، کنیسة الأنبا تکلا هیمانوت، مصر، الاسکندریه
* '''التفسیر الکبیر''': الفخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۱۳ق
* '''التفسیر الکبیر''': الفخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۱۳ق
* '''تفسیر بغوی (معالم التنزیل)''': البغوی (م.۵۱۰ق.)، به کوشش خالد عبدالرحمن، بیروت،‌دار المعرفه
* '''تفسیر بغوی (معالم التنزیل)''': البغوی (م.۵۱۰ق.)، به کوشش خالد عبدالرحمن، بیروت،‌دار المعرفه
خط ۷۲: خط ۷۴:
* '''کشف الاسرار''': میبدی (م.۵۲۰ق.)، به کوشش حکمت، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ش
* '''کشف الاسرار''': میبدی (م.۵۲۰ق.)، به کوشش حکمت، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ش
* '''کمال الدین''': الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۵ق
* '''کمال الدین''': الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۵ق
* '''مستدرک الوسائل''': النوری (م.۱۳۲۰ق.)، بیروت، آل البیت:، ۱۴۰۸ق
* '''مسند الشافعی''': الشافعی (م.۲۰۴ق.)، بیروت،‌دار الکتب العلمیه
* '''مسند الشافعی''': الشافعی (م.۲۰۴ق.)، بیروت،‌دار الکتب العلمیه
* '''معجم مقاییس اللغه''': ابن فارس (م.۳۹۵ق.)، به کوشش عبدالسلام محمد، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴ق
* '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق
* '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق
* '''المنار''': رشید رضا (م.۱۳۵۴ق.)، قاهره،‌دار المنار، ۱۳۷۳ق
* '''المنار''': رشید رضا (م.۱۳۵۴ق.)، قاهره،‌دار المنار، ۱۳۷۳ق
* '''المیزان''': الطباطبایی (م.۱۴۰۲ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق
* '''المیزان''': الطباطبایی (م.۱۴۰۲ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق
* '''نور الثقلین''': العروسی الحویزی (م.۱۱۱۲ق.)، به کوشش رسولی محلاتی، اسماعیلیان، ۱۳۷۳ش
* '''واژه‌های دخیل در قرآن مجید''': آرتور جفری، ترجمه: بدره‌ای، تهران، توس، ۱۳۷۲ش
* '''واژه‌های دخیل در قرآن مجید''': آرتور جفری، ترجمه: بدره‌ای، تهران، توس، ۱۳۷۲ش
* '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۲ق.
* '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۲ق.
خط ۱۰۰: خط ۱۰۵:
[[رده:پیامبران]]
[[رده:پیامبران]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:حج پیامبران]]
[[رده:اشخاص حج‌گزار]]
[[en: Adam (Prophet)]]
[[رده:حضرت آدم(ع)]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)