در حال ویرایش آیه قبله

قبله در لغت به معنای سمت و جهت است<ref>الصحاح، ج۵، ص۱۷۹۵؛ لسان العرب، ج11، ص537-545، «قبل».</ref> و در اصطلاح به جهتی گفته می‌شود که کعبه در آن قرار دارد.<ref>مفردات، ص۳۹۲، «قبل»؛ جواهر الکلام، ج۷، ص۳۲۰.</ref>  

این آیه به جهت در برداشتن حکم [[تغییر قبله]] به «آیه قبله»<ref>بحار الانوار، ج۸۱، ص۳۳؛ المیزان، ج۱، ص۳۲۵.</ref> معروف شده است. از آیات ۱۴۲،<ref>التبیان، ج۲، ص۳-۴؛ مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۴.</ref> ،۱۴۳<ref>التفسیر الکبیر، ج۴، ص۱۰۷.</ref> و ۱۵۰<ref>المیزان، ج۱، ص۳۲۹.</ref> سوره بقره نیز به‌عنوان آیه تغییر قبله یاد کرده‌اند. بعضی از [[مفسران]] هم آیات ۱۴۲ تا ۱۴۴ سوره بقره را آیات تغییر قبله دانسته‌اند.<ref>الوسیط، ج۱، ص۲۹۴.</ref>  

[[مفسران]] درباره زمان و مکان نزول آیه قبله و تغییر آن اتفاق‌نظر ندارند و زمان آن را بین ۶<ref>جامع البیان، ج۲، ص۲۸؛ مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۴.</ref> تا ۱۹<ref>وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۷۸؛ المیزان، ج۱، ص۳۳۳.</ref> ماه پس از [[هجرت]] یاد کرده‌اند. گروهی از مفسران با توجه به تاریخ تغییر قبله که در ماه رجب سال دوم [[هجرت]] بوده است، صحیح‌تر دانسته‌اند که قبله ۱۷ ماه پس از هجرت تغییر یافته است.<ref>المیزان، ج۱، ص۳۳۱.</ref> همچنین در اینکه آیه تغییر قبله بین نماز صبح، ظهر یا عصر نازل شده، اختلاف ‌نظر هست.<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۸۶، ۱۸۷؛ تفسیر بغوی، ج۱، ص۱۲۵.</ref> درباره مکان نزول این آیه در محله [[بنی‌‌سلمه]]<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۸۶؛ تفسیر ثعلبی، ج۲، ص۱۲.</ref> ، مکانی که مسجد القبلتین نام گرفته است<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۲؛ تفسیر بغوی، ج۱، ص۱۲۵.</ref> یا [[مسجد النبی]]<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۸۶.</ref> نیز اختلاف نظر وجود دارد.

در سبب نزول آیه قبله گفته‌اند که هنگام [[هجرت]] پیامبر اسلام(ص) به [[مدینه]] بسیاری از ساکنان آن شهر [[یهودی]] بودند. به پیامبر فرمان داده شد که به سوی [[بیت‌ المقدس]] نماز بگزارد تا یهودیان را به اسلام جذب کند.<ref>جامع البیان، ج۲، ص۴؛ تفسیر ثعلبی، ج۲، ص۲۸؛ تفسیر بغوی، ج۱، ص۱۲۴.</ref> از همین رو، یهودیان [[مدینه]] در آغاز خوشحال شدند؛ اما پس از مدتی مسلمانان را سرزنش کردند و گفتند: اگر [[حضرت محمد(ص)|محمد]] به دین و گذشتگان ما خرده می‌گیرد و شریعتی مستقل آورده، چرا به سوی قبله ما نماز می‌گزارد و خود قبله‌ای مستقل ندارد؛ حال آنکه [[کعبه]] و [[مسجدالحرام]] قبله پدرش [[ابراهیم]] بوده و وی هم در دل آرزوی نماز گزاردن به سوی کعبه را دارد.<ref>جامع البیان، ج۲، ص۲۹؛ روض الجنان، ج۲، ص۲۰۸؛ تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۱۹۸.</ref> <br />

از این رو، رسول خدا خواست قلبی خود برای تغییر قبله و نمازگزاردن به سوی کعبه را با [[جبرئیل]] در میان گذاشت. جبرئیل به او گفت تا خود، [[تغییر قبله]] را از خداوند بخواهد.<ref>تفسیر ثعلبی، ج۲، ص۱۱؛ مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۹.</ref> پیامبر برای رعایت ادب در پیشگاه الهی خواسته‌اش را به زبان نیاورد؛<ref>روض الجنان، ج۲، ص۲۰۸.</ref> اما چنانکه در آیه قبله آمده است، به آسمان می‌نگریست و در انتظار تغییر قبله به سر می‌برد تا هنگامی که این آیه نازل شد.<ref>جامع البیان، ج۲، ص۲۸؛ اسباب النزول، ص۲۷.</ref> انتظار تغییر قبله نه از روی ناخشنودی پیامبر به قبله‌بودن بیت‌ المقدس، بلکه از آن‌ رو بود که می‌خواست خداوند به او و امتش قبله‌ای اختصاص دهد؛ چنانکه از تعبیر «تَرضَاهَا» (راضی شوی)در آیه برمی‌آید.<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۶۳؛ بحار الانوار، ج۱۹، ص۱۹۸؛ المیزان، ج۱، ص۳۵.</ref>  

بر پایه روایات‌، به سوی دو [[قبله]] نماز گزاردن [[پیامبر اسلام]] و [[تغییر قبله]]، از نشانه‌های پیامبر خاتم بودو این مطلب را [[انبیاء]] پیشین بیان کرده و علمای [[یهود|یهودی]] و [[مسیحیت|مسیحی]] از آن آگاه بودند.<ref>تفسیر ثعلبی، ج۲، ص۱۰؛ روض الجنان، ج۲، ص۱۹۵.</ref> طبق روایتی از [[امام صادق(ع)]]، پیامبر(ص) در [[مکه]] به گونه‌ای به سمت [[بیت‌ المقدس]] نماز می‌گزارد که [[کعبه]] پشت سرش قرار نگیرد.<ref>الکافی، ج۳، ص۲۸۶؛ بحار الانوار، ج۱۹، ص۲۰۰.</ref>  

  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9523/%d8%a2%d9%8a%d9%87-%d9%82%d8%a8%d9%84%d9%87