در حال ویرایش آیه ۱۲۷ سوره بقره

{{آیات حج و حرمین}}
'''آیه ۱۲۷ سوره بقره'''، آیه‌ای از [[قرآن]]، که به بنای پایه‌ها و دیوارهای [[کعبه]] توسط [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل(ع)]] پرداخته و [[دعا|دعای]] آنها پس از تکمیل بنا را بیان کرده است. 

== متن و ترجمه ==
{{قرآن
| متن = وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ
| ترجمه = و [یاد کنید] زمانی که ابراهیم و اسماعیل پایه‌های خانه کعبه را بالا می‌بردند [و به پیشگاه حق می‌گفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا و دانایی.
}}

== شرح واژگان ==
واژه «رفع» به معنای بالا بردن است.<ref>صحاح اللغه، ذیل واژه رفع.</ref> این واژه هم در امور معنوی<ref group="یادداشت">مانند {{آیه|یَرْفَعِ اللّٰهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجٰاتٍ}}(سوره مجادله، آیه ١١)</ref> و هم در امور مادی، مانند صدا<ref group="یادداشت">مانند {{آیه|یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاٰ تَرْفَعُوا أَصْوٰاتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ}}(سوره حجرات، آیه ۲)</ref> کاربرد دارد. به گفته برخی، مراد از کلمه رفع در آیه ۱۲۷ سوره بقره، با توجه به این که مربوط به بنا است، به معنای بالا بردن دیوار از سطح زمین است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۳.</ref>

کلمه «قواعد» جمع قاعده و به معنای «پایه و اساس»<ref>المصباح المنیر، ذیل واژه قعد.</ref> و به منزله «ستون خیمه و هودج» است.<ref>المصباح المنیر، ذیل واژه قعد؛ الصحاح تاج اللغه، ذیل واژه قعد.</ref> به باور برخی، قاعده در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به معنای دیوار است که بر روی شالوده (اساس) قرار می‌گیرد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۴.</ref>

== محتوا ==
آیه ۱۲۷ سوره بقره، دارای دو بخش است که در بخش اول آن به بنای [[کعبه]] و در بخش دوم به دعای [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل(ع)]] پرداخته شده است.

=== بنای کعبه ===
در بخش نخست آیه ۱۲۷ سوره بقره، به ساخت پایه‌ها و دیوار کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) پرداخته شده است.

البته بر اساس آیات ۲۶ سوره حج و ۳۷ سوره ابراهیم، کعبه پیش از ابراهیم(ع) بنا شده است. در روایات نیز، به ساخته شدن کعبه پیش از ابراهیم تصریح شده است؛<ref>نهج البلاغه، خطبه قاصعه (۱۹۲)؛ کافی، ج ۴، ص٢٠٢.</ref> برای نمونه بر پایه روایتی، [[حضرت آدم(ع)]] سازنده کعبه بوده است.<ref>من‌لایحضره الفقیه، ج٢، ص ٢٣۵.</ref>

=== ابراهیم و اسماعیل ===
در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به اشتراک حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) در ساخت کعبه اشاره شده است. از دیگر آیات قرآن، استفاده شده که حضرت ابراهیم نقش اول را در ساخت کعبه برعهده داشته است؛<ref>سوره حج، آیه ۲۶.</ref> برای نمونه در آیه {{آیه|وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْرٰاهِیمُ الْقَوٰاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیل}}<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> بالا بردن پایه‌ها را به ابراهیم نسبت داده و اسماعیل را به او عطف کرده است. برخی کودک بودن اسماعیل را نیز دلیلی دیگر برای نقش اصلی ابراهیم در ساخت کعبه دانسته‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۷.</ref>

در روایتی از [[امام باقر(ع)]] نیز آمده است که اسماعیل هنگام ساخت کعبه سنگ به دست پدر می‌داد.<ref>مجمع البیان، ج١، ص٢٠٧.</ref>

=== دعای ابراهیم و اسماعیل ===
در بخش پایانی آیه ۱۲۷ سوره بقره، به دعای ابراهیم و اسماعیل پرداخته شده است.

برخی، از عبارت {{آیه|رَبَّنٰا تَقَبَّلْ مِنّٰا}}، نتیجه گرفته‌اند که باید پس از انجام کار خیر، برای قبولی آن [[دعا]] کرد؛ زیرا مهم‌تر از انجام کار پذیرفته شدن آن است. در آیه ۲۷ سوره مائده نیز، به پذیرفته شدن اعمال فقط از پرهیزکاران تصریح شده است.

ابراهیم و اسماعیل در دعایشان مشخص نکردند که خدا چه چیزی را قبول کند و تنها گفتند از ما بپذیر؛ به باور [[علامه طباطبایی]]، مفسر شیعه، این حاکی از تواضع آنها در برابر عظمت پروردگار، و اعتراف به ناچیز بودن عملشان است.<ref>المیزان، ج١، ص٢٨٢.</ref>

به گفته سید قطب، نویسنده و مفسر اهل سنت، نغمه، آهنگ و فضای خاص دعایِ ابراهیم و اسماعیل، باعث پویایی آن شده است. به باور او ادب، ایمان و شعور نبوت در این دعا دیده می‌شود.<ref>فی ظلال القرآن، ج١، ص ١١۴.</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب
| منبع = درسنامه تفسیر آیات حج،
| پس از لینک = محمد فاکر میبدی، قم، حوزه نماینگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۷ش.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/761

}}

* '''الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة'''، اسماعیل بن حماد جوهری، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، چهارم، ۱۴۰۷ق.

* '''فى ظلال القرآن'''، سيد قطب، دارالشروق، ۱۴۰۲ق.

* '''کافی'''، محمد بن یعقوب کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.
* '''مجمع البیان فی تفسیر القرآن'''، فضل بن حسن طبرسی، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق.

* '''المصباح المنیر'''، احمد بن محمد فیومی، قم، دارالهجرة، دوم، ۱۴۱۴ق.

* '''من‌لايحضره الفقيه'''، محمد بن على بن بابويه(صدوق)، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه، ١۴٠۴ق.

* '''المیزان فی تفسیر القرآن'''، سید محمدحسین طباطبایی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

* '''نهج البلاغه'''، صبحى صالح، ترجمه محمد دشتى.

[[Category:آیه های مربوط به حج]]

[[رده:آیه های مربوط به حج]]