| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{آیات حج و حرمین}}
| |
| '''آیه ۱۵۸ سوره بقره'''، آیه‌ای از [[قرآن]]، که به بیان عملِ [[سعی]]، یکی از مناسک [[حج]] پرداخته و [[صفا و مروه]] را نشانه‌ها و شعائر الهی معرفی کرده است.
| |
|
| |
| پیش از نزول این آیه، [[اسلام|مسلمانان]] پنداشتند عمل سعی از بدعت‌های مردم [[جاهلیت]] است؛ با نزول این آیه، سعی یکی از مناسک حج مسلمانان قرار گرفت.
| |
|
| |
| == متن و ترجمه == | | == متن و ترجمه == |
| {{قرآن | | {{قرآن |
| | متن = إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ | | | متن = إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ |
| | ترجمه = در حقیقت صفا و مروه از شعایر خداست [که یادآور اوست]، پس هر که خانه [خدا] را حج کند یا عمره گزارد، بر او گناهی نیست که میان آن دو سعی به جای آورد و هر که افزون بر فریضه کار نیکی کند خدا حق‌شناس و داناست. | | | ترجمه = در حقيقت صفا و مروه از شعاير خداست [كه يادآور اوست]، پس هر كه خانه [خدا] را حج كند يا عمره گزارد، بر او گناهى نيست كه ميان آن دو سعى به جاى آورد و هر كه افزون بر فريضه كار نيكى كند خدا حق شناس و داناست. |
| }} | | }} |
|
| |
|
| خط ۱۶: |
خط ۱۱: |
|
| |
|
| == محتوا == | | == محتوا == |
| در آیه ۱۵۸ سوره بقره، به آموزش [[سعی]]، یکی از مناسک [[حج]] و [[عمره]] پرداخته شده است.
| |
|
| |
|
| === شعائر الهی === | | ==پانویس== |
| در آیه ۱۵۸ سوره بقره، [[صفا و مروه]] از شعائر الهی دانسته شده است.
| | {{پانویس}} |
|
| |
|
| درباره چیستی شعائر الهی در این آیه دو وجه بیان شده؛ یکی این که خود صفا و مروه جزء شعائر است، دوم این که صفا و مروه محل شعائر است.<ref>مجمع البیان، ج١، ص٢۴٠؛ تفسیرکبیر، ج۴، ص١٧٧.</ref> به باور برخی، معنای اول با ظاهر آیه سازش بیشتری دارد؛ زیرا نیازی به تقدیر ندارد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۹۵.</ref>
| | ==منابع== |
|
| |
|
| بر اساس برخی تفاسیر، بنا بر معنای اول، شعائر الله علامت‌هایی است که خاطره‌ای از خاطرات مقدس را یادآوری می‌کند. حضور و عبادت در صفا و مروه یادآور حوادثی مانند امتحان [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]]، تشنگی [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل]] و یافتن آب،<ref>تفسیر نمونه، ج١، ص ۵۴١.</ref> و نیز خاطره هبوط [[حضرت آدم(ع)]] به زمین<ref group="یادداشت">بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، حضرت آدم بر کوه صفا و حوا بر کوه مروه هبوط کردند. (مجمع البیان، ج١، ص٢۴٠.)</ref> است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۹۶.</ref> بنا بر معنای دوم، خدا صفا و مروه را برای عبادت بندگان قرار داده است، تا به وسیله به‌جا آوردن اعمال به عبادت خدا بپردازند.<ref>جامع البیان، ج٢، ص۶١. الجامع لأحکام القرآن، ج٢، ص١٨٠.</ref>
| |
|
| |
| به باور [[علامه طباطبایی]]، مفسر [[شیعه]]، منظور از نشانه و شعائر بودن صفا و مروه، نشانه تکوینی نیست، بلکه علامتی تشریعی است که خدا در مقام تشریع عمل سعی، آن را قرار داده است.<ref>المیزان، ج١، ص ٣٨۵.</ref>
| |
|
| |
| در دیگر آیات قرآن، اموری مانند حرمت [[صید]] در حال [[احرام]]،<ref>سوره مائده، آیه ۲.</ref> [[حج]]، [[قربانی]]، [[نذر]] و [[طواف]]<ref>سوره حج، آیه ۳۲.</ref> از شعائر الهی شمرده شده است.
| |
|
| |
| === منسک سعی ===
| |
| در عبارت {{آیه|فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاٰ جُنٰاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمٰا}} از آیه ۱۵۷ سوره بقره، به تشریع عمل [[سعی]] در حج و عمره پرداخته شده است.
| |
|
| |
| درباره اینکه تعبیر {{آیه|فَلاٰ جُنٰاح}} بیانگر وجوب است یا استحباب اختلاف نظر وجود دارد. علامه طباطبایی، مفسر شیعه، معتقد است آیه در صدد تشریع اصلِ سعی بوده و مفید معنای استحباب نیست.<ref>تفسیر المیزان، ج١، ص ٣٨۶.</ref> ولی به باور برخی، اصل تشریع سعی، با استحباب آن نیز سازش دارد. به اعتقاد وی، آیه متکفل تشریع اصل سعی و بیان جواز مطلق آن است، و وجوب آن را باید از قرائن درون آیه، مانند شأن نزول، و از قرینه‌های بیرون آیه، مانند روایات به دست آورد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۹۷.</ref> مانند روایتی از [[امام صادق(ع)]] که سعی میان صفا و مروه را فریضه (واجب) دانسته است.<ref>وسائل الشیع، ج٩، ص۵١١، باب١ از ابواب سعی، ح١. و تمام احادیث این باب به استثنای ح٧ و ١٠. و برخی از احادیث باب‌های دیگر.</ref>
| |
|
| |
| === تطوع در اعمال ===
| |
| به گفته علامه طباطبایی، با توجه به عبارت {{آیه|مَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللّٰهَ شٰاکِرٌ عَلِیم}} اوامر الهی و عبادت‌ها، خواه واجب یا مستحب (که همه جزء خیرات است)، باید از روی طوع و پذیرش باشد نه از روی اکراه.<ref>تفسیر المیزان، ج١، ص ٣٨۶.</ref> به باور برخی، این تعبیر بیانگر یک قاعده کلی است، که هر عملی از روی طوع و رغبت انجام شود، و بدون چشم‌داشت از انسان صورت گیرد، خداوند آن را می‌پذیرد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۰۰.</ref>
| |
|
| |
| قرطبی، مفسر اهل سنت، به نقل از [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، [[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]] و [[انس بن مالک]]، تطوع در این آیه را به معنای سعیِ مستحبی دانسته است.<ref>الجامع لاحکام القرآن، ج٢، ص ١٨٣.</ref> برخی دیگر معتقدند مراد، حج و عمره مستحبی است و عده‌ای دیگر، معتقدند همه خیرات و طاعات را شامل می‌شود.<ref>مجمع البیان، ج١، ص٢۴٠.</ref>
| |
|
| |
| == شأن نزول ==
| |
| بر اساس روایتی از [[امام صادق(ع)]]، مسلمانان پنداشتند صفا و مروه از بدعت‌های [[جاهلیت]] است؛ بنابراین، این آیه نازل شد.<ref>مجمع البیان، ج١، ص٢۴٠.</ref> بر پایه روایتی دیگر، پس از امر به [[طواف]] خانه خدا، برخی به دلیل نیامدن دستوری درباره سعی، این عمل را دارای اشکال می‌دانستند؛ تا اینکه این آیه نازل شد.<ref>الجامع لاحکام القرآن، ج٢، ص١٨٣. وسائل الشیعه، ج٩، ص۵١١.</ref>
| |
|
| |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| {{برگرفتگی | | {{برگرفتگی |
| | پیش از لینک = کتاب | | | پیش از لینک = کتاب |
| خط ۵۳: |
خط ۲۳: |
| | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/761 | | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/761 |
|
| |
|
| }} | | }}'''تاريخ و آثار اسلامى مكه و مدينه'''،علی‌اصغر قائدان. |
| * '''تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه'''، علی‌اصغر قائدان.
| | |
| * '''التحقیق فی کلمات القرآن'''، حسن مصطفوی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
| | '''التحقيق فى كلمات القرآن'''، حسن مصطفوى، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، ١٣۶٠ش. |
| * '''تفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)'''، محمد بن عمر فخر رازی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چهارم، ۱۴۱۳ق.
| | |
| * '''تفسیر نمونه'''، ناصر مکارم شیرازی و دیگران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۹ش.
| | '''جامع البيان عن تأويل آيات القرآن'''، محمد بن جرير طبرى، دارالفكر، ١۴١۵ق. |
| * '''جامع البیان عن تأویل آیات القرآن'''، محمد بن جریر طبری، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
| | |
| * '''مجمع البیان فی تفسیر القرآن'''، فضل بن حسن طبرسی، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق.
| | '''المصباح المنير'''، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق. |
| * '''المصباح المنیر'''، احمد بن محمد فیومی، قم، دارالهجرة، دوم، ۱۴۱۴ق.
| |
| * '''المیزان فی تفسیر القرآن'''، سید محمدحسین طباطبایی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
| |
| * '''وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة'''، محمد بن حسن حرّ عاملی، تحقیق محمد رازی، دار احیاء التراث العربی.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| [[رده:آیه های مربوط به حج]] | | [[رده:آیه های مربوط به حج]] |
