در حال ویرایش آیه ۱۸۹ سوره بقره
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۱: | خط ۱: | ||
== متن و ترجمه == | == متن و ترجمه == | ||
{{قرآن | {{قرآن | ||
| متن = | | متن = يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ | ||
| ترجمه = | | ترجمه = در باره [حكمت] هلالها[ى ماه] از تو مىپرسند، بگو آنها [شاخص] گاهشمارى براى مردم و [موسم] حجاند، و نيكى آن نيست كه از پشت خانهها درآييد، بلكه نيكى آن است كه كسى تقوا پيشه كند و به خانهها از در [ورودى] آنها درآييد و از خدا بترسيد، باشد كه رستگار گرديد. | ||
}} | }} | ||
== شرح واژگان == | == شرح واژگان == | ||
واژه «اهله» جمع هلال و به | واژه «اهله» جمع هلال و به معناى شكل ماه در شبهاى اول تا سوم هر ماه قمرى است. البته واژه هلال در اصل به معناى بلند كردن صدا است، كه از «اهلال در حج» گرفته شده است؛ چراكه به هنگام تلبيه با صداى بلند لبيك مىگفتند.<ref>معجم مقاییس اللغه، ذیل واژه هل.</ref> | ||
«مواقیت» جمع [[میقات]]، به محل [[احرام کعبه|احرام]] گفته میشود. ریشه این واژه «وقت» به | «مواقیت» جمع [[میقات]]، به محل [[احرام کعبه|احرام]] گفته میشود. ریشه این واژه «وقت» به معناى مقدارى از زمان است که بعداً توسعه يافته و در مكان نيز تشبيهاً به زمان بهكار رفته است.<ref>لسان العرب، ذیل واژه وقت.</ref> | ||
== شأن نزول == | == شأن نزول == | ||
در شأن نزول | در شأن نزول آيه ۱۸۹ سوره بقره، گفته شده معاذ بن جبل، یکی از [[صحابه|صحابی]]، به [[حضرت محمد(ص)|پیامبر اسلام(ص)]] از سؤال [[یهودیت|یهودیان]] از [[اسلام|مسلمانان]] درباره هلالها پرسید، كه اين آيه نازل شد.<ref>مجمع البيان، ج١، ص٢٨٣.</ref> برخى از مفسران، سؤال را به تفصیل اینگونه بیان کردهاند كه چرا و چگونه ماه ابتدا به صورت نخى باريك ظاهر شده و به تدریج گسترش يافته تا به صورت دايره در آمده و دوباره باريك شده و به صورت اول در مىآيد، و چرا مانند خورشيد نيست كه يكسان باشد.<ref>تفسير كبير، ج ۵، ص ١٣٢؛ من وحى القرآن، ج۴، ص۶١.</ref> | ||
برای بخش {{آیه|وَ | برای بخش {{آیه|وَ لَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهٰا | ||
}} شأن نزول مستقلی بیان شده است. در زمان [[جاهليت]]، عدهاى، زمانی که مُحرم بودند، پشت ديوار خانه خود را سوراخ کرده و از آن رفت و آمد مىكردند.<ref name=":0">تفسير تبيان، ج٢، ص ١۴٣.</ref> این بخش از آیه در نهی این عمل نازل شده است. | |||
== محتوا == | == محتوا == | ||
آيه ۱۸۹ سوره بقره، از نظر محتوا، از دو بخش جداگانه تشکیل شده، که البته به نظر برخی این دو بخش با یکدیگر مرتبط هستند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۵۵.</ref> | |||
=== فلسفه هلال === | === فلسفه هلال === | ||
در بخش نخست | در بخش نخست آيه، سؤالی كه از سوى عدهاى پرسیده شده است، ذکر شده و سپس پاسخ آن گفته شده است. | ||
در آیه تنها، موضوع سؤال که هلالها هستند ذکر شده و به محتوای سؤال اشارهای نشده است. از این رو، درباره محتوای پرسش در | در آیه تنها، موضوع سؤال که هلالها هستند ذکر شده و به محتوای سؤال اشارهای نشده است. از این رو، درباره محتوای پرسش در آيه، میان مفسران اختلاف نظر به وجود آمده است. برخی از نظرها چنین است: سؤال از حقيقت تكوينى ماه؛<ref>مواهب الرحمن فى تفسير القرآن، ج٣، ص١١٠.</ref> اشكال مختلف ماه چون: هلال، قمر و بدر؛<ref>تفسير تبيان، ج٢، ص ١۴١؛ مجمع البيان، ج٢، ص٢٨٣؛ كشف الاسرار، ج١، ص۵١۵؛ تقريب القرآن الى الاذهان، ج١، ص ٢٢۵؛ الجديد فى تفسير القرآن، ج١، ص٢٢٧.</ref> ماهيت هلال و چگونگى ظهور آن بعد از محاق؛ دوازده بودن عدد ماه؛ فايده تغييرات؛<ref>تفسير كبير، ج ۵، ص ١٣٢؛ الميزان فى تفسير القرآن، ج٢، ص ۵۶؛ تفسير نمونه، ج٢، ص ١٠.</ref> احكام شرعى مربوطه.<ref>الفرقان فى تفسير القرآن، ج٣، ص٨٨.</ref> برخی، مجموع این سؤالها را به دو پرسش کلیِ «علت ظهور هلالها» و «حکمت و احکام آن» برگرداندهاند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۵۷.</ref> | ||
به گفته سیدمحمود آلوسی، مفسر اهل سنت، اگر سؤال پرسشگران از فايده تغيير هلال، حكمت شكلهاى متعدد و احكام شرعى آن باشد، پاسخ آيه متناسب با پرسش است؛<ref>روح المعانى، ج٢، ص ١٠.</ref> ولی اگر سؤال از علت تکوینی تغییر هلالها باشد پاسخ متناسب با پرسش نیست؛ و چون خدای حکیم، سخن بدون حکمت نمیگوید معلوم میشود پرسش از فایده تغییر هلال، حکمت و احکام آن است. | |||
به گفته سیدمحمود آلوسی، مفسر | |||
==== فایده هلال برای مردم ==== | ==== فایده هلال برای مردم ==== | ||
در عبارت {{آیه| | در عبارت {{آیه|هيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجّ | ||
}}، در پاسخ به پرسش، به دو فايده شكلگيرى هلال اشاره شده است. فایده نخست برای مردم است و به این معنا دانسته شده که انسان در زندگی خود از ظهور شکلهای هلال برای زمانبندی بهره برده و به مسائل اقتصادی و معنوی خود رسیدگی میکند.<ref>تفسير نمونه، ج٨، ص٢٢٨.</ref> | |||
==== فایده هلال برای عبادت حج ==== | ==== فایده هلال برای عبادت حج ==== | ||
در عبارت {{آیه| | در عبارت {{آیه|هيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجّ | ||
}}، به فایده دوم هلال نیز اشاره شده، که بهجا آوردن [[حج]] است. | |||
در این عبارت، از میان عباداتی که زمان خاصی دارند مانند | در این عبارت، از میان عباداتی که زمان خاصی دارند مانند نماز، روزه، خمس و زکات، تنها حج یاد شده است. برخی از مفسران، ذکر حج را ذکر خاص بعد از عام دانسته و اختصاص دادن آن به حج را به این دلیل دانستهاند که حج نیاز بیشتری به تشخیص زمان دارد.<ref>تفسير بحر المحيط، ج٢، ص٧٠.</ref> | ||
=== نهی از ورود مُحرم به خانه از پشت آن === | === نهی از ورود مُحرم به خانه از پشت آن === | ||
با توجه به شأن نزول بخش {{آیه|وَ | با توجه به شأن نزول بخش {{آیه|وَ لَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهٰا | ||
}}، محتوای این بخش، مستقل از محتوای پیشین است و به نهیِ عادتی جاهلی پرداخته که مردم وقتی مُحرم میشدند از پشت خانه سوراخی ایجاد کرده و از آن به خانه رفت و آمد میکردند.<ref name=":0" /> خداوند پس از نهی از این عمل، نیکی را این دانسته که از انسان درهای خانه به آن وارد شود. | |||
البته به نظر [[شیخ طوسی]]، فقیه و مفسر | البته به نظر [[شیخ طوسی]]، فقیه و مفسر شیعه، این بخش از آیه يك ضرب المثل بوده و کامل کننده بخش نخست آيه است.<ref>تفسير تبيان، ج٢، ص ١۴٣.</ref> | ||
علامه طباطبایی، مفسر شیعه، صیغه امر در عبارت {{آیه|وَ أْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوٰابِهٰا | |||
}} را امر ارشادی دانسته است؛ بنابراین، در صورتی که انسان خلاف آن عمل کند، دچار عذاب الهى نمیشود؛ زيرا بناى عقلا بر اين است كه وقتى براى خانه درى ساختند از آن وارد و خارج مىشوند. بنابراین، این فراز از آیه مىخواهد آنان را نسبت به يك عادت زشت آگاه، و نسبت به رسيدن به يك سنت درست ارشاد نمايد؛ و بيشتر از این را در نظر ندارد.<ref>تفسير الميزان، ج٢، ص ۵٧.</ref> | |||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
| پیش از لینک = کتاب | | پیش از لینک = کتاب | ||
خط ۶۱: | خط ۵۶: | ||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/761 | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/761 | ||
}} | }}'''معجم مقاييس اللغة'''، احمد بن فارس، تحقيق عبد السلام محمد هارون، قم، مكتب الإعلام الاسلامى، ١۴٠۴ق. | ||
'''من وحى القرآن'''، سيد محمدحسين فضلالله، دارالملاك للطباعة و النشر، ١۴١٩ق. | |||
[[رده:آیه های مربوط به حج]] | [[رده:آیه های مربوط به حج]] |