در حال ویرایش ابن تیمیه

'''ابن تیمیه''' [[فقیه]]، [[محدث|محدّث]]، مدافع مذهب منسوب به [[سلفی|سلف]] و الهام بخش عقیدتی [[وهابیت]] در [[جزیره‌ العرب]].  

ابن تیمیه به سبب کثرت و تنوع فعالیت‌ها و شیوه رفتار خاصش در امور سیاسی و برخورد سختگیرانه با پیروان مذاهب اسلامی، شخصیتی چالش برانگیز به شمار رفته و دو مواجهه کاملاً متفاوت پدید آورده است؛ از طرفداری سرسختانه کسانی مانند [[ابن کثیر دمشقی]]، [[ابن قیم جوزیه]] و [[وهابیان]] در دوره معاصر تا مخالفان سرسخت از علمای بارز مذاهب اسلامی. افزون بر این، آرای او درباره [[زیارت]] قبور و تبرک و [[توسل]] و [[شفاعت]]، مبنای نگرش وهابیان در اداره امور [[حرمین شریفین|حرمین]] قرار گرفته است. هر چند آرای تندروانه ابن‌ تیمیه درباره موضوعات پیش گفته و نیز نگرش تعصب آمیزش به مذاهب اسلامی، نقش یک مؤسس را در جریان سلفی به وی داده است، پیش از وی نیز شخصیت‌هایی چون [[عز بن عبدالسلام]] و [[محمد بربهاری]] (درگذشت ۳۲۹ق) و برخی [[حنبلی|حنبلیان]] تندرو چنین دیدگاه‌هایی داشته‌اند.

==محیط زندگی ابن تیمیه==

تقی‌ الدین ابوالعباس احمد بن عبدالحلیم بن عبدالسلام حرّانی دمشقی (درگذشت ۷۲۸ق) در دوازدهم [[ربیع الاول]] سال ۶۶۱ق. در [[حران|حَرّان]] زاده شد.<ref>العقود الدریه، ص۵۸؛ شذرات الذهب، ج۸، ص۱۴۳.</ref> وی را با القابی چون [[مفسر|مفسّر]]، [[رجالی]]، [[حافظ]]، [[مفتی]]، [[ادیب]] و لغت‌شناس<ref>العقود الدریه، ص۵۷؛ البدایة و النهایه، ج۱۴، ص۱۳۷؛ شذرات الذهب، ج۸، ص۱۴۵.</ref> و آگاه از [[کلام]]، [[ملل و نحل]]، تاریخ و [[اصول فقه|اصول]]<ref>العقود الدریه، ص۷۰.</ref> در کنار اوصافی چون زاهد و شجاع<ref>العقود الدریه، ص۷۰؛ فوات الوفیات، ج۱، ص۷۴.</ref> ستوده‌اند. وی تندخو بود و در برابر مخالفان خود پرخاش می‌کرد.<ref>الدرر الکامنه، ج۱، ص۱۷۰.</ref> و از قریحه شعر<ref>نک: العقود الدریه، ص۶۴-۶۹.</ref> و حافظه قوی برخوردار بود.<ref>العقود الدریه، ص۵۹.</ref> خاندان وی بیش از یک قرن<ref>ابن تیمیة حیاته عقائده، ص۱۷.</ref> از دانشمندان دینی به شمار می‌آمدند.<ref>نک: تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۱۳۴؛ ج۴۸، ص۱۶۱؛ ج۵۰، ص۲۵۷؛ ج۵۱، ص۱۰۴؛ العقود الدریه، ص۵۷.</ref>  

ابن‌ تیمیه با استناد به روایت [[شعبی]] (درگذشت ۱۰۵ق)<ref>منهاج السنه، ج۱، ص۶.</ref> ، پایه‌گذار [[شیعه]] را [[عبدالله بن سبأ|عبدالله سبأ]] یهودی و دیگر زنادقه خوانده<ref>منهاج السنه، ج۱، ص۳.</ref> و پس از غوغاگری بسیار در این زمینه، به جعلی بودن این روایت اقرار کرده است.<ref>منهاج السنه، ج۱، ص۸.</ref> اما دانشمندان منصف مبدأ تشیع را [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و [[اهل‌ بیت(ع)|اهل‌ بیت]] خوانده<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۳، ص۲۱۴-۲۱۵.</ref> این انتساب دروغین به ابن سبأ را دسیسه‌ای برای خدشه‌دار‌کردن تشیع دانسته‌اند.<ref>مجموعه آثار طه حسین، ج۴، ص۵۱۸، «علی و بنوه».</ref>  

ابن‌ تیمیه در موارد فراوان عقاید [[غلات]] را به [[امامیه]] نسبت داده، گر چه گاه نیز به نام غلات تصریح کرده است.<ref>نک: ابن تیمیة حیاته عقائده، ص۲۴۶.</ref> اما امامیه، خود، غلات را کافر خوانده<ref>الاعتقادات، ص۹۷.</ref> ، از شخصیت‌های مورد استناد وی تبرّی می‌جویند.<ref>رجال کشی، ص۱۹۱؛ الکافی، ج۸، ص۲۲۵.</ref> وی شیعه را به ایمان به [[سحر]] و [[فلسفه]] به عنوان جبت و طاغوت، ادای مناسک حج‌گونه هنگام زیارت قبور و همکاری با مشرکان در جنگ با مسلمانان، متهم کرده است.<ref>منهاج السنه، ج۳، ص۴۵۱-۴۵۲.</ref> در جای دیگر، در تعریف [[ناصبی]] از زبان شیعه، وی را کسی می‌داند که به حقانیت [[خلفای سه‌گانه]] معتقد باشد<ref>منهاج السنه، ج۱، ص۲۵۷.</ref> ؛ چنان‌که [[صحابه]] را بدترین امت پیامبر از منظر شیعه معرفی می‌کند.<ref>منهاج السنه، ج۱، ص۶.</ref> اما به عقیده شیعه، ناصبی به معنای کینه‌ورز به اهل‌ بیت<ref>الاستبصار، ج۴، ص۸۷؛ لله و للحقیقه، ص۴۹۴؛ عقلیات اسلامیه، ج۲، ص۶۱۸.</ref> است. شیعیان صحابه‌ای را که با اهل‌ بیت: دشمنی نکرده باشند، شایسته صلوات<ref>صحیفه سجادیه، ص۴۲.</ref> ، بهترین انسان‌ها و برترین خاستگاه برای رشد امّت اسلامی می‌دانند<ref>برای نمونه نک: اصل الشیعة و اصولها، ص۴۷-۴۸؛ بحث حول الولایه، ص۷۴-۷۵.</ref> و باور دارند که صحابه در یک درجه نبودند و حتی برخی همچون [[عبدالله بن سعد بن ابی‌سرح]] مرتد گشتند.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۹۱۸.</ref> از این رو، [[ابن خلدون]] (درگذشت ۸۰۸ق) بدگویی از خلفای نخستین را به غلات شیعه نسبت داده که نزد شیعه و اهل‌ سنت مطرودند.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۱، ص۲۴۷.</ref> ابن تیمیه شیعه را به قتل [[عثمان]] متهم کرده است.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۳، ص۲۴۳.</ref>  

====آرای تفسیری====  

 

*ابن تیمیة؛ عزیز العظمة

*ابن تیمیة؛ موسی‌، محمد یوسف‌

*ابن تیمیة؛ صائب عبدالحمید

*ابن تیمیة؛ شمری حبیب طاهر

*ابن تیمیة؛ عبدالرحمن النحلاوی

*ابن تيميه از ديدگاه اهل سنت؛ علی‌اصغر رضوانی

*ابن‌ تیمیه‌ السلفی‌: نقده‌ لمسا‌لک‌ للمتکلمین‌ و الفلاسفه‌ فی‌ الالهیا‌ت‌؛ محمد خلیل‌ هراس‌

*ابن تیمیه العالم الجری؛ عبدالمنعم الهاشمی

 

*[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/6274 بیوگرافی «ابن تیمیه»؛ حوزه.نت]

*[http://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=25&lid=0&mid=246891&catid=23286 معرّفی ابن تیمیه؛ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی]

*[http://www.adyannet.com/fa/news/13264 زندگی‌نامه «ابن تیمیه»؛ پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب]