در حال ویرایش ابوبکر بن ابی‌قحافه

'''ابوبکر بن ابی‌قحافه''' از مسلمانان اولیه و [[مهاجران|مهاجر]]، [[صحابی]] مشهور، پدرِ همسر و نخستین [[خلیفه|خلیفه پیامبر]](ص) بود. او در [[هجرت پیامبر]] از [[مکه]] به [[مدینه]] و در تمام غزوات همراه آن حضرت بود. ابوبکر در سال نهم هجرت، در نخستین [[حج تمتع]] مسلمانان از مدینه، [[امارت حج|امیر حج]] شد. بنابر گزارش‌هایی ابوبکر در سال ۱۱ قمری، در ایام خلافتش، نیز سرپرستی حجاج را بر عهده داشت.   

رسول خدا(ص) میان ابوبکر و [[سالم مولی حذیفه]]<ref>المعارف، ص۲۷۳.</ref> یا [[خارجة بن زید]]<ref>المحبّر، ص۷۳.</ref> [[پیمان برادری]] بست. پیشتر در مکه میان او و [[عمر بن خطاب|عمر]] پیمان برادری بسته شده بود.<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۴، ص۲۰۶.</ref> ابوبکر در تمام [[غزوه|غزوه‌ها]] و برخی [[سریه|سرایای]] روزگار رسول خدا(ص) شرکت داشت<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۳۱۸.</ref> بر پایه گزارشی، در [[غزوه بنی‌مصطلق|غزوه بنی‌مُصطَلِق]] به سال پنجم قمری پرچمدار [[مهاجران]] بود.<ref>المغازی، ج۱، ص۴۰۷.</ref>  

ابوبکر در سال نهم به عنوان [[امیر الحاج]] نخستین [[حج تمتع]] مسلمانان<ref>المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷؛ الطبقات، ج۳، ص۱۳۲.</ref> و بر پایه گزارشی، برای ابلاغ [[سوره برائت]] از سوی رسول خدا(ص) همراه ۳۰۰ تن از [[مدینه]] به قصد [[مکه]] حرکت کرد.<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۴، ص۱۸۸.</ref> او در این سفر پنج شترِ [[قربانی]] همراه داشت و مأمور شد تا بر خلاف مشرکان، [[روز عرفه]] را در [[عرفات]]، نه در [[مشعر|مَشْعَر]]، [[وقوف در عرفه|وقوف]] کند و پس از غروب آفتاب از عرفات و پس از طلوع آفتاب از مَشْعَر بیرون رود.<ref name=":0" />  

پس از آن که در [[ذوالحلیفه|ذوالحُلَیفَه]] مُحرم شد، سحرگاهان [[امام علی(ع)|علی(ع)]] را در [[منطقه عرج|منطقه عَرج]] ملاقات کرد. نخست گمان کرد که از امیری حج برکنار شده است<ref name=":0">المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷.</ref> ؛ ولی با سخنان علی(ع) دانست که با نزول آیات ابتدایی سوره توبه (برائت) علی(ع) تنها مأمور ابلاغ آن آیات شده است.<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۴، ص۱۹۰.</ref><ref name=":0" /> بر این اساس، ابوبکر در کنار علی(ع) به مکه رفت و در جریان حج، پس از ظهر روز هفتم، روز عرفه و پس از ظهر روز [[عید قربان]] در [[منا]]، خطبه‌هایی خواند.<ref>المغازی، ج۳، ص۱۰۷۸.</ref> بنابر گزارش‌هایی از جمله روایتی از [[ابن عباس]]، ابوبکر از امارت حج عزل شد و به مدینه بازگشت.<ref>مسند احمد، ج۱، ص۳؛ الارشاد، ج۱، ص۶۵.</ref>   

پس از رحلت حضرت محمد(ص) و پیش از دفن ایشان، در اجتماع گروهی از [[انصار]] در [[سقیفه بنی‌ساعده]] با ابوبکر به عنوان جانشین پیامبر(ص) بیعت شد؛<ref>تاریخ طبری، ج۲، ص۴۵۹؛ الجمل، ص۱۱۹.</ref> گرچه قبل از آن در ۱۸ ذی الحجه سال ۱۰ هجری، پیامبر در [[حجة الوداع]] (واقعه غدیر) با بالا بردن دست [[امام علی(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] وی را به عنوان مولا و سرپرست بعد از خود به مردم معرفی کرده بود.<ref>الکافی، ج۸، ص۲۷؛ اسدالغابة، ج‌۳، ص۱۳۶.</ref>

ابوبکر در سال یازدهم قمری [[عُمَر بن خطاب]] را سرپرست حاجیان کرد و خود در رجب سال دوازدهم قمری [[عمره]] گزارد و در موسم همان سال سرپرستی حاجیان را عهده‌دار شد.<ref>الطبقات، ج۳، ص۱۳۹.</ref> برخی گزارش کرده‌اند که ابوبکر در ایام خلافتش حج به‌ جا نیاورد و عُمَر یا [[عتاب بن اسید|عَتّاب بن اُسید]]، کارگزار [[پیامبر(ص)]] در [[مکه]]<ref>المحبّر، ص۱۲.</ref> یا [[عبدالرحمان بن عوف|عبدالرحمان بن عَوْف]] را به [[امیر الحاج|امارت حج]] تعیین کرد.<ref>تاریخ دمشق، ج۳۰، ص۲۱۷.</ref>

 

ابوبکر بر اثر بیماری در هفتم جمادی الاخره سال ۱۳ق. پس از دو سال و سه ماه و ۲۶ روز خلافت در ۶۳ سالگی درگذشت<ref>الطبقات، ج۳، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> و هنگام مرگ نخلستانی از غنایم [[بنی‌نضیر]] و زمین‌هایی در [[بحرین]]، [[غابه]] و [[خیبر]] از خود بر جای نهاد.<ref>المصنف، عبدالرزاق، ج۹، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref>  

[[رده:امیران حج]]