در حال ویرایش ابوعلی عمر الشریف

'''عمر بن یحیی بن حسین علوی''' معروف به '''ابوعلی عمر الشریف''' [[امیر الحاج]] عراقیان در زمان [[المطیع لله]]. وی پس از بسته‌شدن راه [[حج]] کاروان [[عراق]] توسط [[قرمطیان]]، وساطت کرد تا این راه مجددا گشوده شود. اقدام مهم وی میانجی‌گری برای بازگرداندن [[حجرالاسود]] به [[کعبه]]، پس از ربودن آن توسط [[ابوطاهر قرمطی]] بود.

==شخصیت‌شناسی==
ابوعلی عمر بن یحیی بن حسین علوی<ref>المنتظم، ج۱۳، ص۳۷۸؛ عمدة الطالب، ص۲۷۴-۲۷۵.</ref> که برخی نام او را محمد بن یحیی<ref>البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۸۹؛ النجوم الزاهره، ج۳، ص۲۶۴.</ref> و لقبش را «شریف»<ref>البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۸۹؛ عمدة الطالب، ص۲۷۵.</ref> آورده‌اند، نسبش از طریق [[زید بن علی بن حسین|زید شهید]] به [[امام سجاد(ع)]] می‌رسد.<ref>الکامل، ج۷، ص۱۲۶؛ عمدة الطالب، ص۲۷۵.</ref> او از [[نقیب|نقیبان]] سادات علوی<ref>تاریخ مکه، ص۲۲۶؛ تاریخ عتبات عالیات عراق، ص۳۳.</ref> و سرپرست کاروان حاجیان در [[عراق]] بود. از این رو، به [[امیر الحاج]] شهرت یافت.<ref>شفاء الغرام، ج۲، ص۳۷۴.</ref> وی ۳۷ فرزند داشت که ۲۱ نفر از آنان پسر بودند؛ اما نسلش تنها از طریق سه تن از پسرانش ابوالحسن، ابوطالب و ابوالغنائم ادامه یافت.<ref>عمدة الطالب، ص۲۷۵.</ref>

==وساطت برای بازشدن حج عراقیان==
ابوعلی در سال ۳۲۷ق. از طرف خلیفه عباسی، [[المطیع ‌لله]]، با [[ابوطاهر قرمطی]] که در پی غارت [[مکه]] و ربودن [[حجرالاسود]] در سال ۳۱۷ق. مانع [[حج]] عراقیان بود<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۲۲۴؛ تاریخ الاسلام، ج۲۴، ص۵۵؛ شفاء الغرام، ج۲، ص۳۷۱.</ref>، مکاتبه کرد و بازگشایی مسیر مکه را از او خواست. [[قرامطه]] که او را به سبب شجاعت و بزرگواری‌اش دوست داشتند، به‌ رغم ملاحظات سیاسی و درگیری با حکومت [[عباسیان|عباسی]]، خواسته وی را پذیرفتند و با دریافت پنج دینار برای هر شتر و هفت دینار برای بار آن، راه مکه را برای مردم عراق گشودند.<ref>تاریخ الاسلام، ج۲۴، ص۵۵؛ البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۸۹؛ شذرات الذهب، ج۴، ص۱۳۹.</ref> بدین سان، نخستین برای انجام [[مناسک حج]]، از حاجیان مُکوس (مالیات) دریافت شد.<ref>المنتظم، ج۱۳، ص۳۷۸؛ تاریخ الاسلام، ج۲۴، ص۵۵؛ شذرات الذهب، ج۴، ص۱۳۹.</ref>

==بازگرداندن حجر الاسود==
ابوعلی در سال ۳۳۵ق.<ref>آثار البلاد، ص۱۶۹؛ مراصد الاطلاع، ج۱، ص۳۸۲.</ref> یا ۳۳۹ق.<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۲۲۴.</ref>، برای بازگرداندن [[حجرالاسود]] میان [[المطیع ‌لله]] و [[قرمطیان]] واسطه شد. آنان نیز حجرالاسود را به [[کوفه]] بردند و بر ستون هفتم [[مسجد کوفه]] آویختند و سپس به [[مکه]] انتقال دادند. این در حالی بود که پیشتر خلفای [[فاطمیان|فاطمی]] و [[عباسیان|عباسی]]<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۳۷۱؛ تجارب الامم، ج۶، ص۱۵۸؛ الکامل، ج۸، ص۴۸۶.</ref> نتوانسته بودند در برابر هزاران دینار، قرامطه را به بازگرداندن حجرالاسود راضی کنند.<ref>المنتظم، ج۱۴، ص۸۰؛ تاریخ مکه، ص۲۲۷.</ref>

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{دانشنامه 
 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/9359
 | عنوان = ابوعلی عمر الشریف
 | نویسنده = مهدی امیریان
 }}
* '''آثار البلاد''': زکریا بن محمد القزوینی (م.۶۸۲ق.)، ترجمه: میرزا جهانگیر، تهران، امیر کبیر، ۱۳۷۳ش
* '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبة المعارف
* '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی،۱۴۱۰ق
* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی
* '''تاریخ عتبات عالیات عراق''': علی اصغر قائدان، قم، مشعر، ۱۳۸۳ش
* '''تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکه''': احمد السباعی (م.۱۴۰۴ق.)، ترجمه: جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش
* '''تجارب الامم''': ابوعلی مسکویه (م.۴۲۱ق.)، به کوشش امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹ش
* '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن عماد (م.۱۰۸۹ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق
* '''شفاء الغرام''': محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش مصطفی محمد، مکه، النهضة الحدیثه، ۱۹۹۹م
* '''عمدة الطالب''': ابن عنبه (م.۸۲۸ق.)، به کوشش محمد حسن، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۰ق
* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق
* '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (م.۷۳۹ق.)، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق
* '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م.۶۲۶ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م
* '''المنتظم''': ابن جوزی (م.۵۹۷ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق
* '''النجوم الزاهره''': ابن تغری بردی الاتابکی (م.۸۷۴ق.)، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
{{پایان}}

[[رده:امیران حج]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:اشخاص قرن چهارم]]