در حال ویرایش اخبار مکه (مدائنی)

'''اخبار مکه مدائنی''' از آثار کهن در تاریخ [[مکه]]، نوشته ابوالحسن [[علی بن محمد مدائنی]] (<small>۱۳۵ـ۲۱۵ق.</small>) این اثر از کتاب‌های قدیمی و گمشده تاریخ مکه است که درباره محتوا و جزئیات آگاهی‌های آن ‌گزارشی روشن در دست نیست. از کتاب اخبار مکه مدائنی، مانند بسیاری از آثار مکه نگاری سده‌های نخست، نسخه‌ای بر‌ جا نمانده؛ اما نام آن در کتابشناسی‌های قدیم و جدید آمده است. ابن ندیم در موضوع مکه دو کتاب به مدائنی نسبت می‌دهد: یکی با عنوان کتاب مکه و دیگری با نام بناء الکعبه. گزارش [[محمد بن خلف]] معروف به وَکیع (درگذشت در ۳۹۳ق.) از مدائنی چنین است که آگاهی‌های مربوط به قاضیان مکه را از اخبار مکه مدائنی آورده و افزوده که مدائنی جز اینان از دیگری یاد نکرده است.

==درباره نویسنده==
علی بن محمد مدائنی معروف به شیخ الاخباریین<ref>نک: شیخ الاخباریین، ابوالحسن مدائنی.</ref> در [[بصره]] زاده شد و رشد کرد و در [[مدائن]] سکنا گزید<ref>تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۵۵؛ الکامل، ج۶، ص۵۱۶.</ref> و سپس به [[بغداد]] رفت و تا پایان عمر در آن‌جا ماند. تاریخنگاران سال‌های ۲۲۴، ۲۲۵، ۲۳۱ و ۲۵۵ق. را برای هنگام وفات وی ثبت کرده‌اند.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۵۵؛ معجم الادباء، ج۱۴، ص۱۲۵؛ النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۵۹.</ref>

او در بیشتر دانش‌های آن روزگار، چیره‌دست و صاحب اثر بود. برخی محققان آثار وی را در چند دسته موضوعی رده‌بندی کرده‌اند.<ref>معجم الادباء، ج۱۴، ص۱۳۳-۱۳۹.</ref> از جمله وی درباره [[مکه]] و [[مدینه]] چند اثر تاریخی روایی نوشته است.<ref>الفهرست، ص۱۱۳-۱۱۴؛ الاعلام، ج۴، ص۳۲۳.</ref> نیز کتاب‌هایی درباره گروه‌های اعزامی نزد [[پیامبر(ص)]] و ازدواج‌ها، نامه‌ها، خطبه‌ها، اموال و کار‌گزاران ایشان نگاشته است.<ref>الفهرست، ص۱۱۳-۱۱۴؛ حجاز در صدر اسلام، ص۴۴.</ref> نزد برخی محققان، روایت‌های تاریخی به دو موضوع کلی تاریخ روزگار [[جاهلیت]] و تاریخ روزگار [[اسلام|اسلامی]] قسمت می‌شده است و مدائنی داناترین فرد به تاریخ دوره اسلامی قلمداد شده است.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۵۵.</ref>

==درباره کتاب==
===نسخه شناسی===
از کتاب اخبار مکه مدائنی، مانند بسیاری از آثار مکه نگاری سده‌های نخست، نسخه‌ای بر‌ جا نمانده؛ اما نام آن در کتابشناسی‌های قدیم و جدید آمده است. [[ابن ندیم]] در موضوع مکه دو کتاب به مدائنی نسبت می‌دهد: یکی با عنوان کتاب مکه و دیگری با نام بناء الکعبه.<ref>الفهرست، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref> بغدادی در دو جا نام کتاب را اخبار مکه ثبت کرده<ref>ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۶؛ هدیة العارفین، ج۱، ص۶۷۰.</ref> و منابع هم‌روزگار ما نیز همین عنوان را به کار برده‌اند.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج۲، ص۲۲۱.</ref>

===ارزش علمی===
[[سخاوی]] با این‌که می‌خواسته کتاب‌های مکه را معرفی کند، از کتاب مدائنی نام نبرده است.<ref>نک: الاعلان بالتوبیخ.</ref> در کتاب‌های دست اول تاریخ مکه مانند [[اخبار مکه ازرقی]] و [[اخبار مکه فاکهی]] نیز به اثر مدائنی تصریح، اشاره و استناد نشده است.

===استفاده دیگران از این کتاب===
گویا مدائنی آگاهی‌هایی گسترده از تاریخ و رخدادهای مکه داشته و تاریخنگاران از آن بهره جسته‌اند و پس از او [[ازرقی]] (<small>درگذشت در ۲۲۳ق.</small>) پاره‌ای از آگاهی‌های کتابش را درباره مکه و رویدادهای تاریخی مکه، از مدائنی برگرفته است.<ref>حجاز در صدر اسلام، ص۴۴۰-۴۴۱.</ref> اما وی به اخبار مکه مدائنی ارجاع نداده و اخبار را به طور کلی از مدائنی، به واسطه راویان، ‌گزارش کرده است. گزارش [[محمد بن خلف]] معروف به وَکیع (<small>درگذشت در ۳۹۳ق.</small>) از مدائنی چنین است که آگاهی‌های مربوط به قاضیان مکه را از اخبار مکه مدائنی آورده و افزوده که مدائنی جز اینان از دیگری یاد نکرده است.<ref>اخبار القضاة، ج۱، ص۲۶۷.</ref> 


==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9229/%d8%a7%d8%ae%d8%a8%d8%a7%d8%b1-%d9%85%d9%83%d9%87-%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%a6%d9%86%d9%8a
 | عنوان = اخبار مكه مدائني
 | نویسنده = علی احمدی میرآقا
}}
* '''اخبار القضاة''': ابن خلف (درگذشت در ۳۰۶ق.)، بیروت، عالم الکتب
* '''الاعلان بالتوبیخ''': شمس الدین السخاوی (درگذشت در ۹۰۲ق.)، به کوشش فرانس روزنتال، بیروت، دار الکتب العلمیه
* '''الاعلام''': الزرکلی (درگذشت در ۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م
* '''ایضاح المکنون''': اسماعیل پاشا البغدادی (درگذشت در ۱۳۳۹ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی
* '''تاریخ بغداد''': الخطیب البغدادی (درگذشت در ۴۶۳ق.)، به کوشش عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق
* '''حجاز در صدر اسلام''': صالح احمد العلی، ترجمه: آیتی، مشعر، ۱۳۷۵ش
* '''شیخ الاخباریین ابوالحسن المدائنی''': فهد بدری محمد، نجف، مطبعة القضاء، ۱۹۷۵م
* '''الفهرست''': ابن الندیم (درگذشت در ۴۳۸ق.)، به کوشش تجدد
* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (درگذشت در ۶۳۰ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق
* '''معجم الادباء''': یاقوت الحموی (درگذشت در ۶۲۶ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی
* '''موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره''': احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق
* '''النجوم الزاهره''': ابن تغری بردی الاتابکی (درگذشت در ۸۷۴ق.)، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی
* '''هدیة العارفین''': اسماعیل پاشا (درگذشت در ۱۳۳۹ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
{{پایان}}

{{کتابهای با عنوان اخبار مکه}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
 | شناسه = 
 | جعبه اطلاعات = <!--شد، - -->
 | عنوان‌بندی = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | عکس = <!--شد، - -->
 | جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
 | پیوند به بیرون = <!--شد، - -->
 | مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
 | پانویس و منابع = شد
 | ناوبری = شد
 | رده = 
 | تغییر مسیر = 
}}<onlyinclude>

[[رده:کتاب‌های با عنوان اخبار مکه]]
[[رده:مکه]]

[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:کتاب‌های علی بن محمد مدائنی]]
[[رده:کتاب‌های قرن سوم قمری]]