در حال ویرایش الانتقاء فی اخبار المدینه
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
| تصویرگر = | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد = | | طراح جلد = | ||
| موضوع =تاریخ محلی مدینه | | موضوع =تاریخ محلی مدینه | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| محل انتشارات = | | محل انتشارات = | ||
| تاریخ نشر = | | تاریخ نشر = | ||
| ترجمه به | | ترجمه به = | ||
| مجموعه = | | مجموعه = | ||
| شابک = | | شابک = | ||
}} | }} | ||
'''الانتقاء فی اخبار المدینه''' کتابی کهن در تاریخ محلی [[مدینه]] نوشته ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی ( | '''الانتقاء فی اخبار المدینه''' کتابی کهن در تاریخ محلی [[مدینه]] نوشته [[ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بغدادی ذهبی|ابوطاهر محمد]] بن [[عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی|عبدالرحمن]] بن [[عباس بغدادی ذهبی]] (305- 393ق.) میباشد. لقب وی مُخَلِّص یعنی کسی که طلا را از ناخالصی میزداید است. برخی از مورخین گزارشاتی از کتاب را نقل کردهاند که میتوان به کمک این گزارشها پی به محتوای کتاب برد. این گزارشها در رابطه با آگاهیهای گستردهای از رخدادهای مدینه، [[سیره پیامبر اسلام(ص)]] و [[صحابه]]، و همچنین [[والیان مکه]] و [[والیان مدینه]] و [[والیان حج]] و شورشهای رخداده در مدینه است. | ||
== نویسنده == | ==نویسنده== | ||
[[ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بغدادی ذهبی|ابوطاهر محمد]] بن [[عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی|عبدالرحمن]] بن [[عباس بغدادی ذهبی]] به سال 305ق. در [[بغداد]] زاده شد.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-479.</ref>او را مُخَلِّص لقب دادهاند؛ یعنی کسی که طلا را از ناخالصی میزداید.<ref>الانساب، ج5، ص228؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص479؛ توضیح المشتبه، ج8، ص55.</ref>پدرش عبدالرحمن (درگذشت 357ق.) از محدثان بغداد بود.<ref>تاریخ بغداد، ج10، ص294-295؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص114.</ref>مخلّص به فرمان او در هفت سالگی (312ق.) در مجلس حدیث [[عبدلله بن محمد بغوی|ابن بنت منیع عبدلله بن محمد بغوی]](213-317ق.) <ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124؛ تاریخ بغداد، ج10، ص110-113؛ المنتظم، ج15، ص41؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-480.</ref>و سپس در مجلس درس [[ابوبکر بن ابیداود]] (230-316ق.)، <ref>تاریخ بغداد، ج9، ص471-472.</ref> [[یحیی بن صاعد]] (228-318ق.)، <ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124.</ref> [[احمد بن سلیمان طوسی]] (240-322ق.)، <ref>تاریخ بغداد، ج4، ص399.</ref> [[رضوان صیدلانی]] (درگذشت 324ق.) <ref>تاریخ بغداد، ج8، ص431.</ref>و دیگران حضور یافت. خود نیز در بغداد مجلس روایت حدیث برگزار کرد و طالبان پرشمار از جمله [[هبةالله بن حسن طبری]] (درگذشت 418ق.)، <ref>التقیید لمعرفة رواة السنن، ص473.</ref> [[ابومحمد حسن خلال]] (352-439ق.) و [[ابوسعد اسماعیل سمان]] (درگذشت 445ق.) در مجلس درس او شرکت جستند و از او روایت کردند.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج16، ص479.</ref>[[خطیب بغدادی]]، مخلّص را ثقه و [[ذهبی]] وی را محدث راستگوی بغداد در آن دوران خوانده است.<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-480؛ الوافی بالوفیات، ج3، ص190-191.</ref> | |||
[[ابن | |||
== | ==گزارشها از کتاب== | ||
[[ابن نجار]] بدون اشاره به نام کتاب، [[واقعه جذع|رویداد جذع]] (فریاد ستون [[مسجد نبوی]] در پی ساخته شدن منبر) را از او گزارش میکند.<ref>الدرة الثمینه، ص156.</ref>[[سمهودی]] حدیثی را درباره مسجد نبوی از او روایت نموده و کتاب را با نام الانتقاء آورده است و چنین برمیآید که وی کتاب را دیده است.<ref>وفاء الوفاء، ج2، ص30.</ref>شماری از منابع کتابشناسی این اثر را با عنوان الابتغاء یا الانتفاء آوردهاند که مفقود است.<ref>کشف الظنون، ج1، ص175؛ هدیة العارفین، ج2، ص57؛ معجم ما الف عن المدینه، ص19.</ref> | |||
سبعة مجالس من | ==محتوای کتاب== | ||
منابع حدیثی بسیار از او گزارش کردهاند؛ اما از کتاب نام نبردهاند.<ref>برای نمونه: المتفق و المفترق، ج3، ص145؛ المتفق و المفترق، ج3، ص176؛ المتفق و المفترق، ج3، ص215؛ اسد الغابه، ج2، ص307؛ اسد الغابه، ج4، ص6؛ تهذیب الکمال، ج5، ص242؛ تهذیب الکمال، ج13، ص416.</ref>بسیاری از اخباری که از او گزارش کردهاند، مربوط به شرححال نگاری [[اعلام مدینه|اَعلام مدینه]] است که گویا با مراجعه به کتاب او است. تاثیر [[زبیر بن بکار]] در شیوه تاریخنگاری مخلّص نمایان است. او به واسطه احمد بن سلیمان طوسی، گزارشهایی فراوان را از زبیر بن بکار در بارۀ [[مدینه]] آورده است.<ref>تاریخ دمشق، ج1، ص33؛ تاریخ دمشق، ج3، ص78؛ تاریخ دمشق، ج3، ص98؛ تاریخ دمشق، ج3، ص117؛ المنتظم، ج3، ص167؛ المنتظم، ج5، ص187؛ المنتظم، ج5، ص297؛ البدایة و النهایه، ج2، ص61.</ref> | |||
سبعة مجالس من امالی تنها کتاب بهجا مانده از مخلّص است. محتوای کتاب انتقاء را میتوان از گزارشهای دیگر منابع از آن حدس زد. این منابع آگاهیهای گستردهای از رخدادهای مدینه مانند نبردهای [[جنگ بدر|بدر]]، <ref>تاریخ دمشق، ج21، ص65؛ المنتظم، ج1، ص323؛ تهذیب الکمال، ج13، ص416.</ref> [[جنگ احد|اُحد]]<ref>المنتظم، ج1، ص325؛ اسد الغابه، ج1، ص793؛ سیر اعلام النبلاء، ج1، ص27.</ref>و نیز [[سیره پیامبر(ص)]] و [[صحابه]]<ref>اسد الغابه، ج1، ص793.</ref>را از مخلّص روایت کردهاند. افزون بر این، اخبار بسیار درباره اعلام، قضات<ref>تاریخ بغداد، ج10، ص61.</ref>و [[والیان مدینه]] و [[والیان مکه|مکه]] در دورههای گوناگون، <ref>تاریخ دمشق، ج13، ص65؛ تاریخ دمشق، ج17، ص165؛ تاریخ دمشق، ج17، ص173؛ تاریخ دمشق، ج27، ص297؛ تهذیب الکمال، ج6، ص154؛ تهذیب الکمال، ج14، ص371؛ تهذیب الکمال، ج25، ص520؛ بغیة الطلب، ج2، ص396.</ref> [[والیان حج]]<ref>تاریخ دمشق، ج37، ص239.</ref>و شورشهای رخ داده در مدینه<ref>تاریخ دمشق، ج19، ص154؛ تاریخ دمشق، ج31، ص13؛ تاریخ دمشق، ج40، ص46؛ بغیة الطلب، ج4، ص110.</ref>نیز از او گزارش شده است. کتاب انتقاء بهدلیل اهمیتی که داشته، در [[مسجدالنبی]] تدریس میشده است.<ref>برنامج الوادی آشی، ج1، ص246.</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | |||
==منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/8151 | ||
| عنوان = الانتقاء فی اخبار المدینه | | عنوان = الانتقاء فی اخبار المدینه | ||
خط ۵۶: | خط ۶۵: | ||
}} | }} | ||
* '''اسد الغابه''': ابن اثیر (درگذشت | |||
* '''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (درگذشت | * '''اسد الغابه''': ابن اثیر (درگذشت 630ق.) ، بیروت، دار الکتاب العربی. | ||
* '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (درگذشت | |||
* '''برنامج الوادی آشی''': محمد جابر الوادی آشی (درگذشت | * '''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (درگذشت 562ق.) ، به کوشش عبدالله عمر، بیروت، دار الجنان، 1408ق. | ||
* '''بغیة الطلب فی تاریخ حلب''': عمر ابن العدیم (درگذشت | |||
* '''تاریخ بغداد''': الخطیب البغدادی (درگذشت | * '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (درگذشت 774ق.) ، بیروت، مکتبة المعارف. | ||
* '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (درگذشت | |||
* '''التقیید لمعرفة رواة السنن و المسانید''': محمد بن عبدالغنی البغدادی (درگذشت | * '''برنامج الوادی آشی''': محمد جابر الوادی آشی (درگذشت 749ق.) ، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1400ق. | ||
* '''توضیح المشتبه''': ابن ناصر الدین محمد بن عبدالله القیسی (درگذشت | |||
* '''تهذیب الکمال''': المزی (درگذشت | * '''بغیة الطلب فی تاریخ حلب''': عمر ابن العدیم (درگذشت 660ق.) ، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر. | ||
* '''الدرة الثمینة فی اخبار المدینه''': محمد بن محمود النجار (درگذشت | |||
* '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (درگذشت | * '''تاریخ بغداد''': الخطیب البغدادی (درگذشت 463ق.) ، به کوشش عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1417ق. | ||
* '''کشف الظنون''': حاجی خلیفه (درگذشت | |||
* '''المتفق و المفترق''': الخطیب البغدادی (درگذشت | * '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (درگذشت 571ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، 1415ق. | ||
* '''معجم ما الف عن المدینه''': عبدالرزاق فراج الصاعدی، جده، المکتبة القصریة الذهبیه، | |||
* '''المنتظم''': ابن الجوزی (درگذشت | * '''التقیید لمعرفة رواة السنن و المسانید''': محمد بن عبدالغنی البغدادی (درگذشت 629ق.) ، به کوشش کمال یوسف، دار الکتب العلمیه، 1408ق. | ||
* '''الوافی بالوفیات''': الصفدی (درگذشت | |||
* '''وفاء الوفاء''': السمهودی (درگذشت | * '''توضیح المشتبه''': ابن ناصر الدین محمد بن عبدالله القیسی (درگذشت 842ق.) ، به کوشش محمد نعیم، بیروت، الرساله، 1993ق. | ||
* '''هدیة العارفین''': اسماعیل پاشا (درگذشت | |||
* '''تهذیب الکمال''': المزی (درگذشت 742ق.) ، به کوشش بشار عواد، بیروت، الرساله، 1415ق. | |||
* '''الدرة الثمینة فی اخبار المدینه''': محمد بن محمود النجار (درگذشت 643ق.) ، به کوشش محمد زینهم، مکتبة الثقافة الدینیه، 1417ق. | |||
* '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (درگذشت 748ق.) ، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، 1413ق. | |||
* '''کشف الظنون''': حاجی خلیفه (درگذشت 1067ق.) ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1413ق. | |||
* '''المتفق و المفترق''': الخطیب البغدادی (درگذشت 463ق.) ، به کوشش الحامدی، دمشق، دار القادری، 1417ق. | |||
* '''معجم ما الف عن المدینه''': عبدالرزاق فراج الصاعدی، جده، المکتبة القصریة الذهبیه، 1417ق. | |||
* '''المنتظم''': ابن الجوزی (درگذشت 597ق.) ، به کوشش محمد عبدالقادر و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1412ق. | |||
* '''الوافی بالوفیات''': الصفدی (درگذشت 764ق.) ، به کوشش الارنؤوط و ترکی مصطفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420ق. | |||
* '''وفاء الوفاء''': السمهودی (درگذشت 911ق.) ، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006م. | |||
* '''هدیة العارفین''': اسماعیل پاشا (درگذشت 1339ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{ | {{کتابهای مرتبط با مدینه}} | ||
[[رده:کتابهای محمد بن عبدالرحمن بغدادی ذهبی]] | [[رده:کتابهای محمد بن عبدالرحمن بغدادی ذهبی]] | ||
[[رده:کتابهای قرن چهارم قمری]] | [[رده:کتابهای قرن چهارم قمری]] | ||