در حال ویرایش الانتقاء فی اخبار المدینه
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''الانتقاء فی اخبار المدینه''' کتابی کهن در تاریخ محلی [[مدینه]] نوشته ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی (۳۰۵–۳۹۳ق) است. | '''الانتقاء فی اخبار المدینه''' کتابی کهن در تاریخ محلی [[مدینه]] نوشته [[ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بغدادی ذهبی|ابوطاهر محمد]] بن [[عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی|عبدالرحمن]] بن [[عباس بغدادی ذهبی]] (۳۰۵–۳۹۳ق) می‌باشد. لقب وی مُخَلِّص یعنی کسی که طلا را از ناخالصی می‌زداید است. برخی از مورخین گزارشاتی از کتاب را نقل کرده‌اند که می‌توان به کمک این گزارش‌ها پی به محتوای کتاب برد. این گزارش‌ها در رابطه با آگاهی‌های گسترده‌ای از رخدادهای مدینه، [[سیره پیامبر اسلام(ص)]] و [[صحابه]]، و همچنین [[والیان مکه]] و [[والیان مدینه]] و [[والیان حج]] و شورش‌های رخ‌داده در مدینه است. | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی به سال ۳۰۵ق. در [[بغداد]] زاده شد.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-479.</ref>او را مُخَلِّص لقب داده‌اند؛ یعنی کسی که طلا را از ناخالصی می‌زداید.<ref>الانساب، ج5، ص228؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص479؛ توضیح المشتبه، ج8، ص55.</ref>پدرش عبدالرحمن (درگذشت ۳۵۷ق) از محدثان بغداد بود.<ref>تاریخ بغداد، ج10، ص294-295؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص114.</ref>مخلّص به فرمان او در هفت سالگی (۳۱۲ق) در مجلس حدیث ابن بنت منیع عبدلله بن محمد بغوی(۲۱۳–۳۱۷ق)<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124؛ تاریخ بغداد، ج10، ص110-113؛ المنتظم، ج15، ص41؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-480.</ref>و سپس در مجلس درس ابوبکر بن ابی‌داود (۲۳۰–۳۱۶ق)،<ref>تاریخ بغداد، ج9، ص471-472.</ref> یحیی بن صاعد (۲۲۸–۳۱۸ق)،<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124.</ref> احمد بن سلیمان طوسی (۲۴۰–۳۲۲ق)،<ref>تاریخ بغداد، ج4، ص399.</ref> رضوان صیدلانی (درگذشت ۳۲۴ق)<ref>تاریخ بغداد، ج8، ص431.</ref>و دیگران حضور یافت. خود نیز در بغداد مجلس روایت حدیث برگزار کرد و طالبان پرشمار از جمله هبةالله بن حسن طبری (درگذشت ۴۱۸ق)،<ref>التقیید لمعرفة رواة السنن، ص473.</ref> ابومحمد حسن خلال (۳۵۲–۴۳۹ق) و ابوسعد اسماعیل سمان (درگذشت ۴۴۵ق) در مجلس درس او شرکت جستند و از او روایت کردند.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج16، ص479.</ref>[[خطیب بغدادی]]، مخلّص را ثقه و [[ذهبی]] وی را محدث راستگوی بغداد در آن دوران خوانده است.<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-480؛ الوافی بالوفیات، ج3، ص190-191.</ref> | [[ابوطاهر محمد بن عبدالرحمن بغدادی ذهبی|ابوطاهر محمد]] بن [[عبدالرحمن بن عباس بغدادی ذهبی|عبدالرحمن]] بن [[عباس بغدادی ذهبی]] به سال ۳۰۵ق. در [[بغداد]] زاده شد.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-479.</ref>او را مُخَلِّص لقب داده‌اند؛ یعنی کسی که طلا را از ناخالصی می‌زداید.<ref>الانساب، ج5، ص228؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص479؛ توضیح المشتبه، ج8، ص55.</ref>پدرش عبدالرحمن (درگذشت ۳۵۷ق) از محدثان بغداد بود.<ref>تاریخ بغداد، ج10، ص294-295؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص114.</ref>مخلّص به فرمان او در هفت سالگی (۳۱۲ق) در مجلس حدیث [[عبدلله بن محمد بغوی|ابن بنت منیع عبدلله بن محمد بغوی]](۲۱۳–۳۱۷ق)<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124؛ تاریخ بغداد، ج10، ص110-113؛ المنتظم، ج15، ص41؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-480.</ref>و سپس در مجلس درس [[ابوبکر بن ابی‌داود]] (۲۳۰–۳۱۶ق)،<ref>تاریخ بغداد، ج9، ص471-472.</ref> [[یحیی بن صاعد]] (۲۲۸–۳۱۸ق)،<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124.</ref> [[احمد بن سلیمان طوسی]] (۲۴۰–۳۲۲ق)،<ref>تاریخ بغداد، ج4، ص399.</ref> [[رضوان صیدلانی]] (درگذشت ۳۲۴ق)<ref>تاریخ بغداد، ج8، ص431.</ref>و دیگران حضور یافت. خود نیز در بغداد مجلس روایت حدیث برگزار کرد و طالبان پرشمار از جمله [[هبةالله بن حسن طبری]] (درگذشت ۴۱۸ق)،<ref>التقیید لمعرفة رواة السنن، ص473.</ref> [[ابومحمد حسن خلال]] (۳۵۲–۴۳۹ق) و [[ابوسعد اسماعیل سمان]] (درگذشت ۴۴۵ق) در مجلس درس او شرکت جستند و از او روایت کردند.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج16، ص479.</ref>[[خطیب بغدادی]]، مخلّص را ثقه و [[ذهبی]] وی را محدث راستگوی بغداد در آن دوران خوانده است.<ref>تاریخ بغداد، ج3، ص124؛ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص478-480؛ الوافی بالوفیات، ج3، ص190-191.</ref> | ||
== گزارش‌ها از کتاب == | == گزارش‌ها از کتاب == | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
منابع حدیثی بسیار از او گزارش کرده‌اند؛ اما از کتاب نام نبرده‌اند.<ref>برای نمونه: المتفق و المفترق، ج3، ص145؛ المتفق و المفترق، ج3، ص176؛ المتفق و المفترق، ج3، ص215؛ اسد الغابه، ج2، ص307؛ اسد الغابه، ج4، ص6؛ تهذیب الکمال، ج5، ص242؛ تهذیب الکمال، ج13، ص416.</ref>بسیاری از اخباری که از او گزارش کرده‌اند، مربوط به شرح‌حال نگاری [[اعلام مدینه|اَعلام مدینه]] است که گویا با مراجعه به کتاب او است. تأثیر [[زبیر بن بکار]] در شیوه تاریخ‌نگاری مخلّص نمایان است. او به واسطه احمد بن سلیمان طوسی، گزارش‌هایی فراوان را از زبیر بن بکار در بارهٔ [[مدینه]] آورده است.<ref>تاریخ دمشق، ج1، ص33؛ تاریخ دمشق، ج3، ص78؛ تاریخ دمشق، ج3، ص98؛ تاریخ دمشق، ج3، ص117؛ المنتظم، ج3، ص167؛ المنتظم، ج5، ص187؛ المنتظم، ج5، ص297؛ البدایة و النهایه، ج2، ص61.</ref> | منابع حدیثی بسیار از او گزارش کرده‌اند؛ اما از کتاب نام نبرده‌اند.<ref>برای نمونه: المتفق و المفترق، ج3، ص145؛ المتفق و المفترق، ج3، ص176؛ المتفق و المفترق، ج3، ص215؛ اسد الغابه، ج2، ص307؛ اسد الغابه، ج4، ص6؛ تهذیب الکمال، ج5، ص242؛ تهذیب الکمال، ج13، ص416.</ref>بسیاری از اخباری که از او گزارش کرده‌اند، مربوط به شرح‌حال نگاری [[اعلام مدینه|اَعلام مدینه]] است که گویا با مراجعه به کتاب او است. تأثیر [[زبیر بن بکار]] در شیوه تاریخ‌نگاری مخلّص نمایان است. او به واسطه احمد بن سلیمان طوسی، گزارش‌هایی فراوان را از زبیر بن بکار در بارهٔ [[مدینه]] آورده است.<ref>تاریخ دمشق، ج1، ص33؛ تاریخ دمشق، ج3، ص78؛ تاریخ دمشق، ج3، ص98؛ تاریخ دمشق، ج3، ص117؛ المنتظم، ج3، ص167؛ المنتظم، ج5، ص187؛ المنتظم، ج5، ص297؛ البدایة و النهایه، ج2، ص61.</ref> | ||
سبعة مجالس من آمالی تنها کتاب به‌جا مانده از مخلّص است. محتوای کتاب انتقاء را می‌توان از گزارش‌های دیگر منابع از آن حدس زد. این منابع آگاهی‌های گسترده‌ای از رخدادهای مدینه مانند نبردهای [[جنگ بدر|بدر]]،<ref>تاریخ دمشق، ج21، ص65؛ المنتظم، ج1، ص323؛ تهذیب الکمال، ج13، ص416.</ref> [[جنگ احد|اُحد]]<ref>المنتظم، ج1، ص325؛ اسد الغابه، ج1، ص793؛ سیر اعلام النبلاء، ج1، ص27.</ref>و نیز [[سیره پیامبر(ص)]] و [[صحابه]]<ref>اسد الغابه، ج1، ص793.</ref>را از مخلّص روایت کرده‌اند. افزون بر این، اخبار بسیار درباره اعلام، قضات<ref>تاریخ بغداد، ج10، ص61.</ref>و [[ | سبعة مجالس من آمالی تنها کتاب به‌جا مانده از مخلّص است. محتوای کتاب انتقاء را می‌توان از گزارش‌های دیگر منابع از آن حدس زد. این منابع آگاهی‌های گسترده‌ای از رخدادهای مدینه مانند نبردهای [[جنگ بدر|بدر]]،<ref>تاریخ دمشق، ج21، ص65؛ المنتظم، ج1، ص323؛ تهذیب الکمال، ج13، ص416.</ref> [[جنگ احد|اُحد]]<ref>المنتظم، ج1، ص325؛ اسد الغابه، ج1، ص793؛ سیر اعلام النبلاء، ج1، ص27.</ref>و نیز [[سیره پیامبر(ص)]] و [[صحابه]]<ref>اسد الغابه، ج1، ص793.</ref>را از مخلّص روایت کرده‌اند. افزون بر این، اخبار بسیار درباره اعلام، قضات<ref>تاریخ بغداد، ج10، ص61.</ref>و [[والیان مدینه]] و [[والیان مکه|مکه]] در دوره‌های گوناگون،<ref>تاریخ دمشق، ج13، ص65؛ تاریخ دمشق، ج17، ص165؛ تاریخ دمشق، ج17، ص173؛ تاریخ دمشق، ج27، ص297؛ تهذیب الکمال، ج6، ص154؛ تهذیب الکمال، ج14، ص371؛ تهذیب الکمال، ج25، ص520؛ بغیة الطلب، ج2، ص396.</ref> [[والیان حج]]<ref>تاریخ دمشق، ج37، ص239.</ref>و شورش‌های رخ داده در مدینه<ref>تاریخ دمشق، ج19، ص154؛ تاریخ دمشق، ج31، ص13؛ تاریخ دمشق، ج40، ص46؛ بغیة الطلب، ج4، ص110.</ref>نیز از او گزارش شده است. کتاب انتقاء به‌دلیل اهمیتی که داشته، در [[مسجدالنبی]] تدریس می‌شده است.<ref>برنامج الوادی آشی، ج1، ص246.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||