در حال ویرایش الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           =الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه
| عنوان اصلی      =
| تصویر           =D056f64c-6f1b-45af-9e1f-818b61dff553.jpg
| اندازه تصویر    =
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =محمدطیب کتانی
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =1350ق.
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           =سفرنامه حج
| سبک             =
| زبان            =عربی
| تعداد جلد       =1 جلد
| صفحه            =224 صفحه
| قطع             =
| ناشر            =دارالکتب العلمیه
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =
| تاریخ نشر       =2009م.
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =
}}

'''الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه''': سفرنامه حج، نوشته محمدطیب کتانی می‌باشد. این سفرنامه را می‌توان تقریرات محمدطیب از محمدمهدی پدرش به‌شمار آورد. محتوای کتاب شامل گزارش سفر محمدطیب کتانی همراه پدرش به [[سفر حج]] می‌باشد ابتدا مسیر سفر را گزارش کرده و با رسیدن به [[مکه]]، [[مناسک حج]] و [[آداب حج]] و فضیلت آن‌ها را به‌اختصار توضیح داده همچنین در جدولی، ارکان و واجبات و شروط و سنن مناسک حج را از دیدگاه مذاهب چهارگانه اهل‌سنت با هم مقایسه کرده است. بعد از مکه به [[مدینه]] رفته و گزارشاتی از آنجا را نیز بیان کرده و از دیدار با محدثان شهر مکه و مدینه نیز گزارشاتی دارد، بعد از مدینه نیز راهی [[بیت‌المقدس]] و از آنجا به [[دمشق]] رفته و بعد به وطن خود بازگشته‌اند. در انتهای کتاب عبدالله کامل فرزند محمدطیب زندگی‌نامه مفصلی از پدر و پدر بزرگش آورده و به قصد تبرک، آداب بعضی از نمازهای مستحب و ادعیه و اذکار و ابتهالات و دیگر مستحبات را افزوده است.

==تاریخ نگارش==
الانفاس النورانیه سفرنامه حج نوشته [[محمدطیب کتانی]] است که همراه پدرش محمدمهدی به سال 1350ق. و در بیست سالگی او انجام شده است. محمدمهدی در این سفر نقش راهنمای معنوی محمدطیب را داشته و او را به نوشتن و ثبت وقایع سفر ترغیب کرده است. این سفرنامه را می‌توان تقریرات محمدطیب از محمدمهدی به شمار آورد. فرزند محمدطیب عبدالله کامل، این سفرنامه را در پی گذشت 70 سال از هنگام ‌نگارش آن، همراه افزوده‌هایی به چاپ رسانده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص5.</ref>

==معرفی نویسنده==
خاندان کتانی، خاندانی مشهور در [[مراکش]] بود و به [[ادریس بن عبدالله]]، بنیان‌‌گذار دولت ادریسیه، نسب می‌برد که او، خود، نسبش به [[حسن بن ابی طالب]] می‌رسید.<ref>الشرفاء الکتانیون، ص9؛الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص119-120.</ref> نویسنده و پدرش مانند دیگر کتانی‌ها از پیروان طریقه صوفیانه کتانی بوده‌اند.<ref>اتحاف المطالع، ج2، ص570.</ref>
محمدمهدی بن [[محمد بن عبدالکبیر کتانی]]، فقیه [[مالکی]]، به سال 1297ق./1259ش. در فاس مراکش به‌دنیا آمد و حدیث و تفسیر را در همان شهر فراگرفت.<ref>الاعلام، ج7، ص115.</ref>در دو سفری که به [[حج]] داشت، در محضر [[دانشمندان مکه]] درس آموخت. به دلیل مبارزه با استعمار فرانسه، به سال 1327ق./1909م. همراه پدرش دستگیرشد.<ref>من اعلام المغرب العربی، ص72.</ref>وی به سال1379ق./1959م. در شهر سَلا وفات یافت.<ref>الاعلام، ج7، ص115.</ref>
محمدطیب به سال 1330ق. 1911م. در شهر فاس به دنیا آمد. با گذراندن مراحل سنتی تحصیلات در شهر فاس، به سال 1339ق. همراه خانواده به شهر رَباط رفت و آن‌جا در نخستین مدرسه دولتی و جدید عربی در زاویه کتانیه به‌تحصیل پرداخت و در محضر بسیاری از فقیهان و محدثان دوران خود درس آموخت و سرانجام در شهر سَلا، امامت جمعه و قضاوت در دادگاه را بر عهده گرفت.

==محتوای کتاب==

محتوای کتاب شامل گزارش از مسیر سفر حج و با رسیدن به [[مکه]] از [[مناسک حج]] و [[مدینه]] و سفر به [[فلسطین]] و [[دمشق]] می‌باشد.

===گزارش مسیر حج===

محمدطیب [[سفر حج]] خود را همراه پدرش محمدمهدی در روز دوشنبه سیزدهم [[ذی‌قعده]] سال 1350ق./1932م. آغاز کرد. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص9.</ref> آنان از شهر سلا به قِنیطره و از آن‌جا به طََنجه و سپس با کشتی به مرسیلیا و اسکندریه رفتند. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص9-11.</ref> در دو روز اقامت در اسکندریه، از مزار منسوب به دانیال، [[لقمان حکیم]] و [[صحابه]] [[پیامبر اسلام(ص)]] مانند [[جابر بن عبدالله انصاری]] و اولیا و عرفا مانند [[ابوعباس مرسی]] دیدار کردند. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص11-13.</ref> در 28 ذی‌قعده با قطار، اسکندریه را به قصد سوئز ترک کردند <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص13.</ref> و با گذر از [[جده]]، در شامگاه روز دوم [[ذی‌حجه]] به حدود [[رابغ]] رسیدند و [[محرم]] شدند. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص13-14.</ref>

===گزارش از مکه و حج===
نویسنده با رسیدن به مکه و آغاز [[ایام حج]]، مناسک و ادعیه و [[آداب حج]] و فضیلت آن‌ها را به اختصار توضیح داده و برخی از احادیث مربوط به فضایل و حکمت اعمال را ‌گزارش کرده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص14-40.</ref> نیز در جدولی، ارکان و واجبات و شروط و سنن مناسک حج را از دیدگاه چهار [[مذهب مالکی]]، [[شافعی]]، [[حنبلی]] و [[حنفی]] با هم مقایسه کرده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص42-44.</ref> بدین سان، این سفرنامه می‌تواند تا‌اندازه‌ای راهنمای مناسک حج برای پیروان این چهار مذهب باشد.

===گزارش از مدینه===
نویسنده در پی ترک مکه در پانزدهم ذی‌حجه، روز هجدهم وارد مدینه شد. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص51.</ref> وی در مدینه شیوه [[زیارت]] و ورود به [[مسجدالنبی]] و ادعیه‌ای را که به این مناسبت می‌خوانده‌اند، یاد کرده و افزون بر مسجدالنبی تنها اشاره‌ای کوتاه به زیارت خود از دیگر مکان‌های زیارتی مانند [[قبرستان بقیع|بقیع]]، [[شهدای احد]]، و [[مسجد فتح]] کرده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص51-55.</ref>

===گزارش دیدار با محدثان مکه و مدینه===
محمدطیب و پدرش همراه زیارت و ادای مستحبات با محدثان شهر مکه و مدینه نیز دیدار داشتند؛ از جمله [[محمد بن احمد عمری مغربی جزائری]]، [[علی بن علی حبشی]]، و قاضی شهر مدینه [[محمدزکی بن احمد برزنجی]]. در همه این دیدارها، محمدمهدی در پی اخذ اجازه روایت حدیث از این محدثان بیشتر برای خود و گاهی برای خانواده و دوستانش بوده است. وی اجازه‌نامه بعضی از این محدثان را به صورت کامل به دوگونه خطی و چاپی در متن کتاب آورده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص56-64.</ref>

===گزارش از سفر به فلسطین و دمشق===
محمدطیب و پدرش در پی زیارت مکه و اقامتی 14 روزه در [[جده]] در انتظار کشتی، سرانجام در شانزدهم محرم به سوی [[بیروت]] حرکت کردند. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص66.</ref> نویسنده پس از بیروت به [[فلسطین]] رفت و در آن‌جا از [[بیت المقدس]]، قبر منسوب به [[ابراهیم نبی]]، [[حضرت اسحاق|اسحاق]]، [[حضرت داود|داود]]، زادگاه [[عیسی(ع)]] در بیت لحم و ... دیدار کرد. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص67-72.</ref>

او افزون بر فلسطین به [[دمشق]] نیز سفر کرد و بخشی از سفرنامه را به شرح دیدارهای خود و پدرش با محدثانی از جمله [[محمد بدرالدین حسنی مغربی دمشقی]] و [[عبدالقادر طنطاوی]] اختصاص داده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص73-82.</ref>

===گزارش بازگشت از وطن===

آنان هفدهم [[صفر]] از بیروت سوار بر کشتی شدند و واپسین مرحله سفر خود را آغاز کردند و در روز سوم [[ربیع الاول]] وارد سلا شدند. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص93-99.</ref> نویسنده در این بخش ‌گزارشی از استقبال خاندان کتانی از خود و پدرش در شهر سَلا ارائه کرده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص97-100.</ref>

===پایان کتاب===
در پایان کتاب، عبدالله کامل فرزند محمدطیب زندگی نامه مفصلی از پدر و پدر بزرگش آورده <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص105-162.</ref> و به قصد تبرک، آداب بعضی از نمازهای مستحب و ادعیه و اذکار و ابتهالات و دیگر مستحبات را افزوده است. <ref>الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه، ص163-193.</ref>
کتاب شامل تصاویری از نویسنده و پدرش و برخی بزرگان خاندان کتانی و شماری از بناهای مراکش و دمشق و بیت المقدس است. این کتاب را‌ دار الکتب العلمیه به سال 2009م. در بیروت و در 224 صفحه به چاپ رسانده است.

==پانویس==

 

{{پانویس}}

 

==منابع ==

{{منابع}}

{{دانشنامه

 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/8142

 | عنوان = الانفاس النورانیة فی الرحلة الحجازیه

 | نویسنده = فاطمه محمد

}}
* '''اتحاف المطالع''': عبدالسلام ابن سوده، به کوشش حجّی، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1417ق؛
* '''الاعلام''': الزرکلی (م. 1396ق.) ، بیروت، دار العلم للملایین، 1997م؛
* '''الشرفاء الکتانیون فی الماضی و الحاضر''': علی منتصر الکتانی، جمعیة الشرفاء الکتانیین للتعاون و الثقافه، 1420ق؛
* '''من اعلام المغرب العربی فی القرن الرابع عشر''': عبدالرحمن بن محمد الباقر الکتانی، به کوشش شریف محمد، قاهره، دار البیارق، 1421ق.

{{پایان}}
{{سفرنامه‌ها}}
{{کتاب‌های مرتبط با حج}}
{{کتاب‌های مرتبط با مدینه}}