در حال ویرایش امام حسن مجتبی(ع)

امام حسن(ع) عابدترین، زاهدترین و با فضیلت مردم زمان خود بود<ref>. الامالی, صدوق، ص244؛ عده الداعی، ص139. </ref>؛ در بیانات سایر اهل بیت نیز آن حضرت به چنین فضایلی ستوده شده است <ref>. مناقب آل ابی طالب، ج3, ص 180.</ref>. آن حضرت هرگاه مرگ، قبر و قیامت و عبور از صراط و حساب را به یاد می‌آورد؛ می‌گریست و به هنگام وضوء گرفتن و در حال نمازاندامش به لرزه می‌افتاد<ref>. بحار الانوار، ج،67، ص400. </ref>.آن حضرت که خود را در پیشگاه خدای تعالی می‌دید<ref>. مناقب آل ابی طالب ، ج3، ص180. </ref>، پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب مشغول عبادت بود و با کسی سخن نمی‌گفت<ref>. مناقب آل ابی طالب، ج3, ص 180. </ref>. به نقل ا بن اسحق: پس از رسول خدا(ص) هیچکس از حیث آبرو و بلندی قدر، به حسن بن علی نرسید.<ref>. الأئمة الإثنا عشر، ص63-64؛ صلح الحسن، ترجمه سید علی خامنه ای، ص41.</ref>.

 

از فضایل امام بخشش های زیاد آن حضرت است به طوری که ایثار<ref>. کشف اللغمه، ج2،ص 180-182؛ نزهه الناظر، ص148-150.</ref>بردباری و عفو بخشش<ref>. الکامل مبرد، ج2، ص462. ( ندیدم) </ref>آن حضرت زبانزد عام و خاص بود<ref>. نک : بحار الانوار ج43, ص 344 - 355 ؛ مناقب ال ابی طالب، ج3, ص188.</ref>. لقب کریم اهل بیت از بخشش های زیاد امام نام گرفته است. آن حضرت در دو و به قولی در سه نوبت تمام دارای خودش را در راه خدای تعالی نصف کرد و آن را صدقه داد <ref>. شرح الاخبار، ج3، ص113؛ مناقب ال ابی طالب ، ج3, ص 180. </ref>. به نقلی دیگر،آن حضرت سه بار تمام اموالش را در راه خدای تعالی تقسیم کرد<ref>. أنساب الأشراف، ج3،ص9؛ الوافی بالوفیات، ج12، ص68. </ref>.

منابع شیعه و سنی از حج رفتن های مکرر امام حسن مجتبی(ع) با پای پیاده بسیار سخن گفته‌اند<ref>. أنساب الأشراف، ج3، ص9؛ الوافی بالوفیات، ج12، ص67؛ عده الداعی، ص139. </ref> آن حضرت 25 بار با پای پیاده حج گزارد<ref>. شذرات الذهب, ج1, ص242.</ref>، در حالیکه اسبهای نجیب را با او یدک می‌کشیدند<ref>. شرح إحقاق الحق، ج11، ص123. </ref>.امام علت پیاده حج گزاردن را خضوع بیشتر در پیاده رفتن به خانه خدا عنوان کرد<ref>. الأئمة الإثنا عشر، ص64. </ref>. با همه اهمیتی که امام برای حج و خانه خدا قایل بود، برآوردن حاجت مومن را بالاتر می‌دانست و گاهی طواف خود را برای این منظور قطع می‌کرد<ref>. تاریخ مدینه دمشق, ج13, ص248.</ref>.

در باره تعداد دفعات ازدواج امام حسن(ع) و شمار همسران آن حضرت روایات زیادی بدون این که نام ونشانی از آنها به میان بیاید ذکر شده است <ref>. انساب الاشراف، ج3، ص25؛ قوت القلوب؛ ج 2 , ص 471. </ref>. ارقام مبالغه آمیز در باره تعداد همسران آن حضرت با آنچه در منابع معتبر در باره نام همسران و فرزندان وی آورده‌اند، هیچ تناسبی ندارد.نام همسران آن حضرت در منابع تاریخی عبارتند از: ام الحق دختر طلحة بن عبیداللَّه؛ حفصه دختر عبدالرحمن بن ابی‌بکر؛ هند دختر سهیل بن عمرو<ref>. أنساب الأشراف، ج3، ص20-22.</ref>؛ و جعدة دختر اشعث بن قیس<ref>. صلح امام حسن علیه السلام, آل یاسین، ص38. </ref>. شیخ مفید<ref>. الإرشاد، ج2، ص20. </ref> أم بشیر دختر عقبة بن عمرو بن ثعلبة و خولة دختر منظور الفزاریة را از دیگر همسران آن حضرت دانسته است. تعداد همسران آن حضرت در برخی منابع قدی می‌تا ده زن <ref>. الطبقات الکبری، ج5، ص244-245</ref> و در برخی منابع تا یازده زن نیز ذکر کرده‌اند.<ref>. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج16،ص21.</ref>  

برای آن حضرت پانزده اولاد ذکر کرده اند<ref>. تذکرة الخواص، ص194؛ الإرشاد، ج2، ص20. </ref> و برخی<ref>. الطبقات الکبری , ج5, ص 244-245</ref>چهار پسر و دو دختر گفته‌اند. نام های آنان عبارتند از:زید، و خواهرانش: ام الحسن، ام الحسین، حسن،عمرو و دوبرادرش:قاسم وعبداللَّه، عبدالرحمن و حسین که ملقب به اثرم بوده وبرادر و خواهری نیز به نامهای طلحة، فاطمه داشته است، ام عبدالله، فاطمه، ام سلمة، رقیه،ازدیگر فرزندان آن حضرت بوده‌اند. نسل آن حضرت از طریق دو پسرش: حسن و زید، باقی ماند.

همه فرزندان امام حسن مجتبی در روز عاشورا با امام حسین (ع)همراهی و به بهترین وجه او را یاری کردند <ref>. المجدی فی انساب الطالبین، ص19؛ مسند الإمام الشهید(ع)، ج2، ص107.</ref>.بعدها نیز شاخه حسنی علویان از فرزندان امام حسن(ع) از رقبای اصلی حکومت عباسیان بودند.قیام محمد<ref>. تاریخ الطبری، ج7، ص552.</ref> و ابراهیم<ref>. الطبقات الکبری، ج5، ص439-441.</ref> فرزندان عبدالله بن حسن<ref>. الفخری، ص164.</ref>، و حسین بن علی بن حسن <ref>. تاریخ الطبری، ج8، ص192-205.</ref>(شهید فخ) (سال 169ق)،و دو تن از پسران عبدالله بن حسن،ادریس<ref>. مقاتل الطالبیین، ص324؛ العبر فی خبر عبر، ج1، ص256.</ref>و یحیی<ref>. مقاتل الطالبیین، ص308؛ تاریخ گزیده، ص790.</ref> همه از نوادگان امام حسن(علیه السلام) بودند که با قیامهای خود حکومت عباسی را با چالش جدی مواجه ساختند. در نیمه دوم سده چهاره هجری اشراف حسنی* موفق به تشکیل امارتی در مکه شدند که تا تسلط آل سعود بر حجاز استمرار یافت.