در حال ویرایش ام القری
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:15821415621793133257910311161961917818995.jpg |بندانگشتی|شهر مکه]] | [[پرونده:15821415621793133257910311161961917818995.jpg |بندانگشتی|شهر مکه]] | ||
بنابر روایتی از [[امام صادق(ع)]] ام القری از نامهای [[مکه]] است، امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز و قُری جمع قَریه به معنای اجتماع | بنابر روایتی از [[امام صادق(ع)]] ام القری از نامهای [[مکه]] است، امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز و قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. در وجه تسمیه ام القری نظراتی بیان شده است از جمله آنان این است بعضی گفتهاند زیرا مکه بر دیگر شهرها برتری دارد یا گفته شده [[کعبه]] در این شهر قرار دارد و دیگران برای [[حج]] به این شهر میآیند و یااینکه مکه قبلهگاه دیگر شهرها است یا گفته شده کعبه اولین خانهای بوده که [[خداوند]] بنا کرده و یا مکه اولین شهر مسکونی بوده لذا به این شهر ام القری گفته میشود. همچنین ام القری نامی قرآنی است که در آیه 92 [[سوره انعام]] بیان شده و به صورت گسسته تعبیر ام القری در جاهای مختلف [[قرآن]] آمده است. | ||
==واژهشناسی== | ==واژهشناسی== | ||
امّ القری ترکیبی اضافی از «امّ» و «القری» و بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] از نامهای مکه است.<ref>بحار الانوار، ج96، ص77؛ نک: اخبار مکه، ج2، ص281؛ اعلام الساجد، ص79.</ref>آیات 92 [[یوره انعام|انعام]] و 7 [[سوره شوری|شوری]] شاهد این نامگذاریاند.<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486؛ تفسیر بغوی، ج4، ص120.</ref>امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز است.<ref>مفردات، ص85، «ام»؛ الصحاح، ج5، ص1863؛ مجمع البحرین، ج6، ص9، «امم». </ref>هرچه قوامبخش و مصدر و منبع امور دیگر باشد، امّ خوانده میشود و این معنا در ترکیبهایی مانند امّالکتاب، امّالراس و امّالقری لحاظ شده است.<ref>العین، ج8، ص426، «امم؛ معجم مقاییس اللغه، ج1، ص21-23، «ام»؛ تفسیر ثعلبی، ج3، ص9.</ref>قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. با توجه به جمع شدن مردم در یک منطقه، روستا یا شهر، به آن قریه گفته میشود.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج5، ص78، «قری». </ref> | امّ القری ترکیبی اضافی از «امّ» و «القری» و بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] از نامهای مکه است.<ref>بحار الانوار، ج96، ص77؛ نک: اخبار مکه، ج2، ص281؛ اعلام الساجد، ص79.</ref>آیات 92 [[یوره انعام|انعام]] و 7 [[سوره شوری|شوری]] شاهد این نامگذاریاند.<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486؛ تفسیر بغوی، ج4، ص120.</ref>امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز است.<ref>مفردات، ص85، «ام»؛ الصحاح، ج5، ص1863؛ مجمع البحرین، ج6، ص9، «امم». </ref>هرچه قوامبخش و مصدر و منبع امور دیگر باشد، امّ خوانده میشود و این معنا در ترکیبهایی مانند امّالکتاب، امّالراس و امّالقری لحاظ شده است.<ref>العین، ج8، ص426، «امم؛ معجم مقاییس اللغه، ج1، ص21-23، «ام»؛ تفسیر ثعلبی، ج3، ص9.</ref>قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. با توجه به جمع شدن مردم در یک منطقه، روستا یا شهر، به آن قریه گفته میشود.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج5، ص78، «قری». </ref> | ||
خط ۱۴: | خط ۱۳: | ||
==وجه تسمیه== | ==وجه تسمیه== | ||
در تفسیر این آیه و درباره وجه تسمیه مکه به ام القری، سخنان گوناگون در میان است: از آن رو که مکه بر دیگر شهرها تقدم دارد<ref>التبیان، ج1، ص22.</ref>؛ [[کعبه]] در این شهر مقدس است و مردمان برای انجام [[حج]] و [[عمره]] به آن رو میآورند<ref>التفسیر الکبیر، ج3، ص38.</ref>؛ مکه قبلهگاه دیگر سرزمینها است<ref>تفسیر نسفی، ج1، ص334؛ غریب القرآن، ص489.</ref>و همین به مکه منزلت و عظمت داده و آن را بر دیگر ناحیهها و شهرها برتری داده است.<ref>معانی القرآن، ج2، ص457؛ التبیان، ج4، ص201؛ مجمع البیان، ج4، ص110.</ref>نیز این احتمالات را به میان آوردهاند: مکه نخستین ناحیه مسکونی جهان بوده<ref>مجمع البیان، ج4، ص110؛ التبیان، ج4، ص201؛ زاد المسیر، ج3، ص59.</ref>؛ [[خداوند]] زمین را از زیر مکه<ref>معانی القرآن، ج1، ص49؛ تفسیر ثعلبی، ج1، ص127؛ الاصفی، ج1، ص334.</ref>یا کعبه<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486.</ref>گسترش داده است (← [[دحوالارض|دَحوالاَرض]])؛ کعبه نخستین خانهای است که خداوند آن را آفرید.<ref>نور الثقلین، ج4، ص557.</ref> | در تفسیر این آیه و درباره وجه تسمیه مکه به ام القری، سخنان گوناگون در میان است: از آن رو که مکه بر دیگر شهرها تقدم دارد<ref>التبیان، ج1، ص22.</ref>؛ [[کعبه]] در این شهر مقدس است و مردمان برای انجام [[حج]] و [[عمره]] به آن رو میآورند<ref>التفسیر الکبیر، ج3، ص38.</ref>؛ مکه قبلهگاه دیگر سرزمینها است<ref>تفسیر نسفی، ج1، ص334؛ غریب القرآن، ص489.</ref>و همین به مکه منزلت و عظمت داده و آن را بر دیگر ناحیهها و شهرها برتری داده است.<ref>معانی القرآن، ج2، ص457؛ التبیان، ج4، ص201؛ مجمع البیان، ج4، ص110.</ref>نیز این احتمالات را به میان آوردهاند: مکه نخستین ناحیه مسکونی جهان بوده<ref>مجمع البیان، ج4، ص110؛ التبیان، ج4، ص201؛ زاد المسیر، ج3، ص59.</ref>؛ [[خداوند]] زمین را از زیر مکه<ref>معانی القرآن، ج1، ص49؛ تفسیر ثعلبی، ج1، ص127؛ الاصفی، ج1، ص334.</ref>یا کعبه<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486.</ref>گسترش داده است (← [[دحوالارض|دَحوالاَرض]])؛ کعبه نخستین خانهای است که خداوند آن را آفرید.<ref>نور الثقلین، ج4، ص557.</ref> | ||
درباره تاریخ بسط زمین از کعبه یا مکه، مباحث جغرافیایی قابل طرح است و برخی دانشوران شیعه از جمله [[علامه مجلسی]] با تکیه بر این نکته، به توضیح و تبیین شکلگیری هفت زمین و گسترش آسمانِ هریک از این زمینها پرداختهاند.<ref>بحار الانوار، ج54، ص29؛ نک: مسند الامام الرضا، ج2، ص483.</ref> | درباره تاریخ بسط زمین از کعبه یا مکه، مباحث جغرافیایی قابل طرح است و برخی دانشوران شیعه از جمله [[علامه مجلسی]] با تکیه بر این نکته، به توضیح و تبیین شکلگیری هفت زمین و گسترش آسمانِ هریک از این زمینها پرداختهاند.<ref>بحار الانوار، ج54، ص29؛ نک: مسند الامام الرضا، ج2، ص483.</ref> | ||
درباره نامگذاری مکه به امّ القری، در [[تفسیر ثعلبی]] این تحلیل آمده که مکه منبع و مرکز دانشها و نیکیها است.<ref>تفسیر ثعلبی، ج1، ص127.</ref>[[ابن عطیه اندلسی]] (481-542ق.) مجموعه این سخنان را تلخیص کرده و گفته است: نامگذاری مکه به ام القری بدین دلیل است که خاستگاه دین و شریعت بوده یا زمین از آنجا گسترش یافته یا وسط زمین و نقطه مرکزی دیگر شهرها است و یا [[قبله]] همه سرزمینها است.<ref>المحرر الوجیز، ج2، ص322.</ref>نیز آوردهاند که این نامگذاری نشانه عنایت الهی به این [[حرم مقدس]] است؛ زیرا دعوت اسلامی و گسترش [[توحید]] از آنجا آغاز میشود.<ref>المیزان، ج7، ص279.</ref> | |||
درباره نامگذاری مکه به امّ القری، در تفسیر ثعلبی این تحلیل آمده که مکه منبع و مرکز دانشها و نیکیها است.<ref>تفسیر ثعلبی، ج1، ص127.</ref> ابن عطیه اندلسی(481-542ق.) مجموعه این سخنان را تلخیص کرده و گفته است: نامگذاری مکه به ام القری بدین دلیل است که خاستگاه دین و شریعت بوده یا زمین از آنجا گسترش یافته یا وسط زمین و نقطه مرکزی دیگر شهرها است و یا [[قبله]] همه سرزمینها است.<ref>المحرر الوجیز، ج2، ص322.</ref>نیز آوردهاند که این نامگذاری نشانه عنایت الهی به این [[حرم مقدس]] است؛ زیرا دعوت اسلامی و گسترش [[توحید]] از آنجا آغاز میشود.<ref>المیزان، ج7، ص279.</ref> | |||
==تعبیر امّ القری در قرآن== | ==تعبیر امّ القری در قرآن== | ||
در آیهای دیگر از قرآن کریم، تعبیر امّ القُری به صورت گسسته آمده است: ({{قلم رنگ|سبز|وَ ما کانَ رَبُّکَ مُهلِکَ القُری حَتَّی یَبعَثَ فی اُمِّها رَسُولاً}}). (سوره قصص، آیه 59) این آیه درصدد بیان سنت الهی در نزول عذاب استیصالی است و به [[مشرکان مکه]] هشدار میدهد که با ارسال پیامبر در اُمّ القری (مکه) حجت بر آنها تمام شده است.<ref>المیزان، ج16، ص62.</ref> | در آیهای دیگر از قرآن کریم، تعبیر امّ القُری به صورت گسسته آمده است: ({{قلم رنگ|سبز|وَ ما کانَ رَبُّکَ مُهلِکَ القُری حَتَّی یَبعَثَ فی اُمِّها رَسُولاً}}). (سوره قصص، آیه 59) این آیه درصدد بیان سنت الهی در نزول عذاب استیصالی است و به [[مشرکان مکه]] هشدار میدهد که با ارسال پیامبر در اُمّ القری (مکه) حجت بر آنها تمام شده است.<ref>المیزان، ج16، ص62.</ref>در تفسیر آیه 157 [[سوره اعراف|اعراف]]: ({{قلم رنگ|سبز|الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْاُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَکتُوباً عِندَهُم... }}) آوردهاند که امی خوانده شدن پیامبر اکرم(ص) به سبب نسبت ایشان به ام القری<ref>معانی القرآن، ج3، ص89؛ تفسیر سمرقندی، ج1، ص569؛ تفسیر بغوی، ج2، ص205.</ref>یا ناخوانا و نانویسا<ref>نک: الامثل، ج5، ص244-245.</ref>بودن ایشان است.<ref>مفردات، ص87، «ام»؛ زاد المسیر، ج3، ص184؛ التفسیر الکبیر، ج8، ص109.</ref>نیز در آیه 20 [[سوره آل عمران|آل عمران]]: ({{قلم رنگ|سبز|وَ قُل لِلَّذینَ اُوتُوا الکِتابَ وَ الاُمِّیِّینَ اَ اَسلَمتُم}}) اُمّیین منسوب به امّ القری و منظور از آن، مشرکان مکه است.<ref>تفسیر سمعانی، ج1، ص303-304.</ref> | ||
در تفسیر آیه 157 [[سوره اعراف|اعراف]]: ({{قلم رنگ|سبز|الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْاُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَکتُوباً عِندَهُم... }}) آوردهاند که امی خوانده شدن پیامبر اکرم(ص) به سبب نسبت ایشان به ام القری<ref>معانی القرآن، ج3، ص89؛ تفسیر سمرقندی، ج1، ص569؛ تفسیر بغوی، ج2، ص205.</ref>یا ناخوانا و نانویسا<ref>نک: الامثل، ج5، ص244-245.</ref>بودن ایشان است.<ref>مفردات، ص87، «ام»؛ زاد المسیر، ج3، ص184؛ التفسیر الکبیر، ج8، ص109.</ref>نیز در آیه 20 [[سوره آل عمران|آل عمران]]: ({{قلم رنگ|سبز|وَ قُل لِلَّذینَ اُوتُوا الکِتابَ وَ الاُمِّیِّینَ اَ اَسلَمتُم}}) اُمّیین منسوب به امّ القری و منظور از آن، مشرکان مکه است.<ref>تفسیر سمعانی، ج1، ص303-304.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۳۲: | خط ۲۷: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/8169 | ||
| عنوان = ام القری | | عنوان = ام القری | ||
| نویسنده = علي احمدي ميرآقا | | نویسنده = علي احمدي ميرآقا | ||
خط ۶۷: | خط ۶۲: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{نامهای مکه}} | {{نامهای مکه}} | ||
[[رده:نامهای مکه]] | [[رده:نامهای مکه]] | ||