در حال ویرایش بزم غریب

'''بزم غریب''': سفرنامه حج، نوشته [[محمدعلی بن محمدرضی بروجردی]] در سده 13ق می‌باشد. بروجردی شرح سفر ده ماهه [[حج]] خود را نوشته است.  

کتاب دارای آگاهی‌هایی از وضعیت مذهبی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی بین راه تا [[مکه]] را به‌دست داده و در دو قسمت بیان کرده است. همچنین وضعیت امنیت حاجیان ایرانی را نامناسب دانسته است و اینکه همواره مورد هجوم و اذیت دزدان و راهزنان و بادیه‌نشینان و باج‌گیران بوده‌اند.

آگاهی‌هایی نیز از [[حرمین شریفین]] و آداب و [[مناسک حج]] و خادمان و امامان جماعت [[حرم]] و برخورد مردم مکه و [[مدینه]] نسبت به زائران ایرانی را بیان کرده است.

این کتاب از سفرنامه‌های حج [[دوره قاجار]]، نوشته [[محمدعلی بن محمدرضی بروجردی]] است که شرح سفر ده ماهه [[حج]] خود را در آن نگاشته است. آغاز این سفر سه‌شنبه چهاردهم [[شعبان]] سال 1261ق. بوده است. نام کتاب نیز بر پایه حروف ابجد بر همین تاریخ دلالت دارد. <ref>بزم غریب، ص742.</ref>

کتاب را یکی از آشنایانش به نام احمد بن ابوالحسن شریف کتابت کرده و از حاشیه‌هایی که او بر کتاب نوشته و نیز متن کتاب برمی‌آید که نویسنده از خان‌های فارس و اهل فضل بوده است. <ref>بزم غریب، ص803.</ref>

کتاب آگاهی‌های بسیاری را از راه‌ها، منازل، شهرها و کشورهای مسیر جنوبی [[حج ایرانیان]] در خود دارد. بخشی از سفر، دریایی بوده و از طریق خلیج فارس، دریای عمان، اقیانوس هند و دریای سرخ صورت پذیرفته است.<ref>نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص599 به بعد، 633 به بعد.</ref>

===سفر رفت و برگشت===

معرفی خان‌ها و حاکمان سیاسی <ref>بزم غریب، ص744، 758.</ref>، نام شهرها و مناطق میان راه همراه با چگونگی تلفظ و گاه وجه تسمیه آن‌ها <ref>بزم غریب، ص760، 766.</ref>، کیفیت دریانوردی در آن روزگار، اصطلاحات، نام اجزا و اشیا و خدمه کشتی و آگاهی‌های ارزشمندی از دریانوردی آن دوران در خلیج فارس، <ref>بزم غریب، ص749-757.</ref> فاصله شهرها از یکدیگر و تا مکه، <ref>بزم غریب، ص764-767.</ref> چگونگی رفتار مردم کشورهای جنوبی با حاجیان و شهروندان ایرانی.

نویسنده وضعیت امنیتی ایرانیان را مناسب ندانسته و بیان کرده که برخی از کشتی‌های ایرانی برای حفظ امنیت خود ناچار به نصب پرچم انگلیس می‌شوند؛ زیرا انگلیسی‌ها از امنیت کامل برخوردارند. <ref>بزم غریب، ص757.</ref>

نویسنده هنگام سفر در سرزمین [[عربستان]]، همواره از هجوم راهزنان و سارقان بومی یا باج‌گیری عرب‌های بادیه‌نشین، در رنج و هراس و گاه شاهد چپاول‌های آن‌ها بوده است. <ref>بزم غریب، ص773، 778.</ref>

در این بخش نیز درباره این امور می‌توان آگاهی‌هایی یافت:

[[مسجدالحرام]]، [[کعبه]] و اشیای مربوط به آن، [[حجرالاسود]]، [[حجر اسماعیل]]، [[مقام ابراهیم]]، [[چاه زمزم]]، [[صفا و مروه]] که بیشتر همراهِ وصف شکل ظاهری و یادکرد مساحت و‌ اندازه و ارتفاع است، <ref>بزم غریب، ص768.</ref> آداب و [[مناسک حج]]، <ref>بزم غریب، ص767-768.</ref> [[خادمان بیت‌الله الحرام]] از جمله خواجگان یا [[اغوات]] که شمار آن‌ها 50 تن بوده است، <ref>بزم غریب، ص770.</ref> اوضاع سیاسی و عزل و نصب‌های حکومتی مکه، <ref>بزم غریب، ص766، 771.</ref> شمار امامان جماعت مسجد که چهار تن از چهار مذهب اهل سنت بوده‌اند و چگونگی برگزاری نمازهای جماعت در آنكجا، <ref>بزم غریب، ص772.</ref> بیان خصوصیات و‌ اندازه و مساحت مکان‌های مدینه و اشیای [[مسجدالنبی]]. <ref>بزم غریب، ص775-777.</ref>

نویسنده در باب [[زیارت]] [[امامان بقیع]]، متولّیان مشاهد را بسیار سختگیر دانسته است. او درباره مردم مدینه می‌گوید: «با این که اهل مدینه نسبت به اهل مکه، بسی مهربان و با سلوک‌اند، عجم در نظر آن‌ها مفلوک، و معتبرترین حجاج، بسی دنی و صُعلوک.» <ref>بزم غریب، ص775.</ref>

این سفرنامه همچنین در مجموعه پنجاه سفرنامه حج قاجاری به کوشش رسول جعفریان، با مقدمه همان محقق آمده است.<ref>پنجاه سفرنامه، ج1، ص573-661.</ref>

  | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7916