در حال ویرایش بعثه

'''بعثه''' به هیئت اعزامی [[جمهوری اسلامی ایران]] و دیگر کشورهای اسلامی به [[حج]] اطلاق می‌شود.  

مسئولیت بعثه در دو حوزه مدیریت امور سفر و نظارت بر [[مناسک حج]] تعریف شده است. بعثه جمهوری اسلامی ایران حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و ستاد اجرایی امور حج را در برمی‌گیرد. بعثه ایران برای سالیان طولانی در [[مکه]] در محله معابده از [[موقوفات آل ابونمی]] متعلق به [[اشراف حسنی]]، و در [[مدینه]] در هتل قصر الدخیل واقع بود.

از برنامه‌های بعثه می‌توان به برگزاری همایش‌های گوناگون، اجرای [[برائت از مشرکان]]، مراسم [[دعا]]، دعوت از حاجیان شاخص دیگر کشورها، نشست‌های شورای افتاء و ... اشاره کرد.

بعد از سقوط صدام، بعثه ایران در شهرهای زیارتی [[کربلا]] و [[نجف]] و نیز [[دمشق]] نیز دفتر نمایندگی برای ساماندهی زائران [[عتبات عالیات]]، ایجاد کرد.

بعثه به فتح باء و کسر آن، از ماده «ب ـ ع ـ ث» به معنای برانگیختن و فرستادن است و به گروه یا هیئت نظامی، سیاسی، یا فرهنگی اطلاق می‌شود که به مکان یا ماموریتی اعزام می‌گردد<ref>العین، ج2، ص112؛ تهذیب اللغه، ج2، ص201؛ تاج العروس، ج3، ص171، «بعث. </ref>  

بعثه حج به هیئت‌های نمایندگی یا ستادهای سیاسی، اجرایی و فرهنگی کشورها و شخصیت‌های مذهبی اعزام شده به موسم حج اطلاق می‌شود.<ref>آشنایی با امور اجرایی حج ایران، ص37، 54.</ref>

سرپرستی حج در دو بخش ساماندهی و مدیریت امور سفر و اقامت حاجیان و همچنین راهنمایی و نظارت بر [[مناسک عبادی حج]] صورت می‌گیرد. [[امیر الحاج]] با یاری همراهانش این دو مسؤولیت را بر عهده دارد.  

البته این دو مسؤولیت را دو سرپرست نیز می‌توانند بر عهده گیرند، <ref>الاحکام السلطانیه، ص172.</ref> چنان‌که [[شهید اول]] معتقد است که یک سرپرست می‌تواند متصدّی وظایف سفر و انجام مناسک شود و یا این دو وظیفه به دو سرپرست واگذار گردد.<ref>الدروس، ج1، ص496-498.</ref>

سفر حج از مهم‌ترین و رایج‌ترین سفرهای خارجی ایرانیان مسلمان است. امور سفر حج ایرانیان در طول تاریخ با همه نشیب و فرازهایش تابع حج‌گزاری دوره تاریخی خود بوده و سرپرستی ویژه برای آن یاد نشده است؛ جز آن که در دوران [[افشاریان]]، طی توافقی میان [[نادرشاه]] با [[حکومت عثمانی]] مقرر شد که هر سال از سوی ایران امیر الحاجی برای کاروان حج تعیین گردد. البته این توافق عملی نشد.<ref>جهانگشای نادری، ص387-391.</ref>

در دوران [[قاجار]] نیز کنسول ایران در [[جده]] افزون بر حضور در [[منا]] و [[عرفات]]، پرچم ایران را بر چادر خود می‌افراشت و حق برگزاری آتش‌بازی در عرفات را داشت. در آن زمان، یک روز ویژه آتش‌بازی ایرانیان بود.<ref>میقات حج، ش48، ص108، 110.</ref>  

تا پیش از سال 1327ش. امور مربوط به حاجیان ایرانی از سوی کنسولگری ایران در جده پیگیری می‌شد. از این سال با انتصاب امیر الحاج و اعزام گروهی برای سرپرستی امور حاجیان، مسائل حاجیان در [[مکه]] و [[مدینه]] نیز پیگیری می‌گشت.<ref>خاطرات وحید، ش6، ص18.</ref>

به سال 1362ش. [[سازمان حج و زیارت]] از سوی دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، مجاز به تأسیس دفتر نمایندگی حج و زیارت در شهر جده عربستان شد.<ref>حج و زیارت در آیینه قوانین و مقررات، ص32.</ref>

 

با وجود شورای عالی حج (تأسیس شده به سال 1351ش.) <ref>کارنامه حج1352، ص15.</ref> و پایه‌گذاری سازمان حج و اوقاف و امور خیریه به سال 1358ش.<ref>حج و زیارت در آیینه قوانین و مقررات، ص20.</ref>و نیز سازمان حج و زیارت به سال 1370 ش.<ref>حج و زیارت در آیینه قوانین و مقررات، ص59.</ref> که همه امور مربوط به حج را به طور متمرکز و دولتی انجام می‌داد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، [[امام خمینی]] نمایندگانی را به عنوان سرپرستان حاجیان و زائران [[بیت‌الله الحرام]] و نظارت بر همه امور حج منصوب کرد.<ref>صحیفه حج، ج1، ص22، 71.</ref> رهبر جمهوری اسلامی [[آیت‌الله خامنه‌ای]] نیز نماینده خویش و سرپرست حاجیان را تعیین می‌کند.

پیرو تصویب شورای عالی اداری به سال 1364ش.<ref>حج و زیارت در آیینه قوانین و مقررات، ص152.</ref> تشکیلاتی ویژه برای این امر در حوزه نمایندگی [[ولی فقیه]] در حج تمرکز یافت که یکی از ارکان سازمان حج و زیارت است.

به تصریح مصوبه تأسیس سازمان حج و زیارت، امور فرهنگی و تبلیغی و سیاسی حج و آن چه مربوط به آن است، از اختیارات حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج به شمار می‌رود.<ref>حج و زیارت در آیینه قوانین و مقررات، ص59.</ref> سازمان حج و زیارت برای انجام ماموریت‌های خود در [[حج تمتع]] و [[عمره مفرده]]، دفاتری را در شهرهای مکه مکرمه و مدینه منوره مستقر می‌کند که به عنوان بعثه جمهوری اسلامی ایران شناخته می‌شوند.

بعثه حج جمهوری اسلامی ایران، مجموع حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و عوامل ستادی و اجرایی سازمان حج را در بر می‌گیرد که برای ساماندهی و سرپرستی امور حاجیان در مکه و مدینه مستقر می‌گردند.  

بر پایه توافق سازمان حج و زیارت با وزیر حج [[عربستان‏]]، بعثه می‏‌تواند در هر یک از شهرهای مکه و مدینه دو مقرّ داشته باشد؛ یکی برای بعثه اداری و دیگری برای هیات پزشکی. برافراشتن پرچم ایران فقط بر فراز این دو مقر مجاز است.<ref>با کاروان صفا، ص77.</ref>

 

شمار اعضای بعثه حج ایران، اعم از بعثه اداری و پزشکی که همراه حاجیان ایرانی اعزام می‏‌شوند، حداکثر 2580 تن است.<ref>با کاروان صفا، ص72.</ref> ساختمان بعثه جمهوری اسلامی ایران در مکه، طی چندین سال، در منطقه معابده قرار داشت که در اصل مربوط به [[موقوفات آل ابونمی]] از [[اشراف حسنی]] حاکم بر مکه در اواخر سده دهم ق. است و درآمد این وقف همچنان میان سادات حسنی تقسیم می‌‏شود.

این ساختمان متناسب با فعالیت‌های بعثه جمهوری اسلامی، دارای سالن اجتماعات بزرگ بود که برای جلسات عمومی و دیدارها از آن استفاده می‏‌شد. در این ساختمان، افزون بر بعثه رهبری، ستاد حج نیز متمرکز بود. جاهای مختلفی افزون بر این ساختمان، در شش منطقه مکه نیز ستادهای فرعی برای انجام امور حاجیان ایرانی وجود دارند.<ref>با کاروان صفا، ص262.</ref> بعثه جمهوری اسلامی ایران در مدینه در هتل قصر الدخیل مستقر است و کوشش‌های ستادی و فرهنگی خود را پی می‌گیرد.

==برگزاری مراسم==

شعب و دفاتر بعثه، به نمایندگی از نماینده ولی‌ فقیه و سرپرست حاجیان ایرانی، به اجرای برنامه‌های فرهنگی و نظارت بر روند کوشش‌ها و برنامه‌های سازمان حج و زیارت می‌پردازند.  

در کنار بعثه مقام معظم رهبری که به عنوان بعثه جمهوری اسلامی ایران در موسم حج و عمره مستقر می‌گردد، مراجع عظام تقلید نیز برای پاسخ‌گویی به مسائل شرعی و رسیدگی به امور دینی حاجیان و مقلدان خود از کشورهای گوناگون، هیئت‌های نمایندگی را با نام «بعثه مرجع تقلید...»  در مکه و مدینه مستقر می‌نمایند.

با توجه به مسافرت حاجیان از کشورهای گوناگون اسلامی، هر کشوری هیئتی مستقل برای راهبری و سازماندهی کلان امور حج‌گزاران اعزام می‌نماید و دفاتری را به عنوان بعثه در مکه مکرمه و مدینه منوره مستقر می‌کند. این هیئت‌ها از سوی وزارتخانه‌های امور دینی و مذهبی یا حج همانند وزارت امور مذهب در [[ترکیه]] و یا وزارت اوقاف همچون کشور [[کویت]] و [[سوریه]]<ref>آشنایی با امور اجرایی حج ایران، ص16.</ref> و یا سازمان‌های عهده‌دار امور دینی مانند سازمان دیانت در ترکیه و یا از سوی خود دولت هم‌چون دولت [[لبنان]]<ref>آشنایی با امور اجرایی حج ایران، ص15-17.</ref> و یا نهادهای ویژه همانند «صندوق حج» در [[مالزی]]<ref>آشنایی با امور اجرایی حج ایران، ص14.</ref> تعیین و اعزام می‌شوند.

==منابع==

  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7902

[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]