در حال ویرایش بوی خوش

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۵۱: خط ۵۱:


موضوع بوی خوش در زمان احرام، در مبحث [[حج]] و باب [[محرمات احرام]] در منابع فقهی با عنوان «طیب» آمده و به احکام مربوط به استفاده از عطرها و دیگر چیزهایی که بوی خوش می‌دهند پرداخته شده است. طیب در لغت به معنای عطر و هر چیز خوشبو است.<ref>العین، ج2، ص8، «عطر؛ الصحاح، ج1، ص173، «طیب»؛ ج2، ص751، «عطر؛ لسان العرب، ج1، ص565، «طیب».</ref>
موضوع بوی خوش در زمان احرام، در مبحث [[حج]] و باب [[محرمات احرام]] در منابع فقهی با عنوان «طیب» آمده و به احکام مربوط به استفاده از عطرها و دیگر چیزهایی که بوی خوش می‌دهند پرداخته شده است. طیب در لغت به معنای عطر و هر چیز خوشبو است.<ref>العین، ج2، ص8، «عطر؛ الصحاح، ج1، ص173، «طیب»؛ ج2، ص751، «عطر؛ لسان العرب، ج1، ص565، «طیب».</ref>
==مواد خوشبوی ممنوع در حج==
===برخی مواد خوشبوی ممنوع در حج===
در روایات امامان شیعه(ع) به مواردی از مواد خوشبو کننده و ممنوعیت آن در حال احرام اشاره شده است<ref>نک: التهذیب، ج5، ص299؛ وسائل الشیعه، ج12، ص446.</ref> که عبارتند از: مُشک، عود، عنبر، زعفران، کافور و اِسپَرَک (نوعی گیاه). برخی فقیهان امامی مانند [[شیخ طوسی]] نیز تنها همین چند گونه ماده معطر را مشمول این حکم دانسته‌اند.<ref>نک: التهذیب، ج5، ص299؛ وسائل الشیعه، ج12، ص446.</ref>
در روایات امامان شیعه(ع) به مواردی از مواد خوشبو کننده و ممنوعیت آن در حال احرام اشاره شده است<ref>نک: التهذیب، ج5، ص299؛ وسائل الشیعه، ج12، ص446.</ref> که عبارتند از: مُشک، عود، عنبر، زعفران، کافور و اِسپَرَک (نوعی گیاه). برخی فقیهان امامی مانند [[شیخ طوسی]] نیز تنها همین چند گونه ماده معطر را مشمول این حکم دانسته‌اند.<ref>نک: التهذیب، ج5، ص299؛ وسائل الشیعه، ج12، ص446.</ref>


بر پایه دیدگاه مشهور، هر چیز که عرفاً «خوشبو» به‌شمار رود که غرض اصلی یا آشکار از کاربردش بوی خوشِ آن باشد، مشمول حکم حرمت است<ref>المغنی، ج3، ص293؛ مغنی المحتاج، ج1، ص520؛ الحدائق، ج15، ص413؛ مستند الشیعه، ج11، ص374.</ref> که می‌توان آن را در سه گروه اصلی جای داد: گیاهان خوشبو، خوراکی‌های خوشبو و چیزهای خوشبوی غیرِ خوراکی‌های مانند صابون و عطر.
بر پایه دیدگاه مشهور، هر چیز که عرفاً «خوشبو» به‌شمار رود که غرض اصلی یا آشکار از کاربردش بوی خوشِ آن باشد، مشمول حکم حرمت است<ref>المغنی، ج3، ص293؛ مغنی المحتاج، ج1، ص520؛ الحدائق، ج15، ص413؛ مستند الشیعه، ج11، ص374.</ref> که می‌توان آن را در سه گروه اصلی جای داد: گیاهان خوشبو، خوراکی‌های خوشبو و چیزهای خوشبوی غیرِ خوراکی‌های مانند صابون و عطر.


===گیاهان خوشبو===
====گیاهان خوشبو====
برخی منابع فقهی امامیه<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352؛ تحریر الاحکام، ج2، ص26-27.</ref> و اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص293-294؛ المجموع، ج7، ص277-278.</ref> گیاهان خوشبو را سه‌گونه دانسته‌اند:
برخی منابع فقهی امامیه<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352؛ تحریر الاحکام، ج2، ص26-27.</ref> و اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص293-294؛ المجموع، ج7، ص277-278.</ref> گیاهان خوشبو را سه‌گونه دانسته‌اند:


خط ۶۵: خط ۶۵:
۳. گیاهانی که به سبب معطر بودن کاشته می‌شوند، ولی از آن‌ها عطر به دست نمی‌آید؛ مانند گل نرگس، ریحان و مرزنجوش.
۳. گیاهانی که به سبب معطر بودن کاشته می‌شوند، ولی از آن‌ها عطر به دست نمی‌آید؛ مانند گل نرگس، ریحان و مرزنجوش.


مشهور فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص304-305؛ مجمع الفائده، ج6، ص286-287.</ref> و اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص293-294؛ المجموع، ج7، ص277-278.</ref> کاربرد گونه اول از گیاهان خوشبو را بر احرام‌گزار [[حرام]] نمی‌دانند؛ چنان‌که در حدیثی<ref>الکافی، کلینی، ج4، ص355.</ref> از [[امام صادق(ع)]] کاربرد گیاهان صحرایی یاد شده تجویز گشته است. ولی درباره دوگونه دیگر اختلاف نظر وجود دارد: برخی<ref>المغنی، ج3، ص294؛ المجموع، ج7، ص277؛ تحریر الاحکام، ج2، ص27.</ref> کاربرد گونه دوم و برخی<ref>المغنی، ج3، ص294؛ المجموع، ج7، ص278؛ تحریر الاحکام، ج2، ص27.</ref> از جمله شافعی، استعمال گونه سوم آن‌ها را ممنوع شمرده‌اند، به‌ویژه گونه دوم که مصداق‌های آن به تصریح برخی فقیهان «طیب» به‌شمار می‌روند. شماری از فقیهان هم در دوگونه اخیر یا یکی از آن‌ها قائل به جواز یا کراهت شده‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352؛ المغنی، ج3، ص294؛ المجموع، ج7، ص276-278.</ref>
مشهور فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص304-305؛ مجمع الفائده، ج6، ص286-287.</ref> و اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص293-294؛ المجموع، ج7، ص277-278.</ref> کاربرد گونه اول از گیاهان خوشبو را بر احرام‌گزار حرام نمی‌دانند؛ چنان‌که در حدیثی<ref>الکافی، کلینی، ج4، ص355.</ref> از [[امام صادق(ع)]] کاربرد گیاهان صحرایی یاد شده تجویز گشته است. ولی درباره دوگونه دیگر اختلاف نظر وجود دارد: برخی<ref>المغنی، ج3، ص294؛ المجموع، ج7، ص277؛ تحریر الاحکام، ج2، ص27.</ref> کاربرد گونه دوم و برخی<ref>المغنی، ج3، ص294؛ المجموع، ج7، ص278؛ تحریر الاحکام، ج2، ص27.</ref> از جمله شافعی، استعمال گونه سوم آن‌ها را ممنوع شمرده‌اند، به‌ویژه گونه دوم که مصداق‌های آن به تصریح برخی فقیهان «طیب» به‌شمار می‌روند. شماری از فقیهان هم در دوگونه اخیر یا یکی از آن‌ها قائل به جواز یا کراهت شده‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352؛ المغنی، ج3، ص294؛ المجموع، ج7، ص276-278.</ref>


===خوراکی‌های خوش‌بو===
====خوراکی‌های خوش‌بو====
به تصریح فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352؛ تحریرالاحکام، ج2، ص26.</ref> و اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص293-294؛ فتح العزیز، ج7، ص456؛ مواهب الجلیل، ج4، ص223.</ref> خوردن و بوییدن میوه‌های خوش‌بو مانند سیب و نیز عصاره آن‌ها<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج1، ص352.</ref> برای احرام‌گزار جایز است. اما [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه در قرن چهارم و پنجم هجری خودداری از آن‌ها را بهتر دانسته<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352.</ref> و به نظر برخی فقیهان معاصر شیعه، احتیاط در ترک بوییدن آنهاست.<ref>مناسک نوین، ص۹۶-۹۷.</ref>
به تصریح فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352؛ تحریرالاحکام، ج2، ص26.</ref> و اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص293-294؛ فتح العزیز، ج7، ص456؛ مواهب الجلیل، ج4، ص223.</ref> خوردن و بوییدن میوه‌های خوش‌بو مانند سیب و نیز عصاره آن‌ها<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج1، ص352.</ref> برای احرام‌گزار جایز است. اما [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه در قرن چهارم و پنجم هجری خودداری از آن‌ها را بهتر دانسته<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص352.</ref> و به نظر برخی فقیهان معاصر شیعه، احتیاط در ترک بوییدن آنهاست.<ref>مناسک نوین، ص۹۶-۹۷.</ref>


خط ۷۴: خط ۷۴:
از دیدگاه فقیهان معاصر شیعه، خوردن و بوییدن نعنا و دیگر سبزی‌های خوش‌بو بنابر احتیاط، جایز نیست و باید از آن اجتناب شود.<ref>مناسک نوین، ص۹۸.</ref> البته برخی نیز خوردن و بوییدن این سبزی‌ها را جایز می‌دانند.<ref>مناسک نوین، ص۹۸.</ref>
از دیدگاه فقیهان معاصر شیعه، خوردن و بوییدن نعنا و دیگر سبزی‌های خوش‌بو بنابر احتیاط، جایز نیست و باید از آن اجتناب شود.<ref>مناسک نوین، ص۹۸.</ref> البته برخی نیز خوردن و بوییدن این سبزی‌ها را جایز می‌دانند.<ref>مناسک نوین، ص۹۸.</ref>


===چیزهای خوشبوی غیر خوراکی===
====چیزهای خوشبوی غیر خوراکی====
به نظر فقیهان شیعه، استفاده از صابون و شامپوهای بودار -که در عرف مردم به آن خوش‌بو بگویند- در حال احرام بنابر احتیاط جایز نیست و باید از آن اجتناب شود<ref>مناسک نوین، ص۹۸.</ref> اما اگر به آن صابون و شامپو، خوش‌بو گفته نمی‌شود استفاده از آنها مانعی ندارد.<ref>مناسک نوین، ص۹۹.</ref>
به نظر فقیهان شیعه، استفاده از صابون و شامپوهای بودار -که در عرف مردم به آن خوش‌بو بگویند- در حال احرام بنابر احتیاط جایز نیست و باید از آن اجتناب شود<ref>مناسک نوین، ص۹۸.</ref> اما اگر به آن صابون و شامپو، خوش‌بو گفته نمی‌شود استفاده از آنها مانعی ندارد.<ref>مناسک نوین، ص۹۹.</ref>


خط ۸۶: خط ۸۶:
کفاره بوی خوش در فقه اهل‌سنت عبارت است از تخییر میان سه گزینه: قربانی کردن یک گوسفند، اطعام شش مسکین، و سه روز روزه گرفتن.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص191؛ المجموع، ج7، ص377؛ کشاف القناع، ج2، ص524-525.</ref> فقیهان اهل‌سنت نیز همه مصداق‌های ممنوع بوی خوش و نیز همه روش‌های کاربرد آن مانند استفاده به صورت عطر، خوراک و بُخور را مشمول کفاره دانسته‌اند.<ref>نک: المجموع، ج7، ص269؛ الفقه الاسلامی، ج3، ص235-238.</ref>   
کفاره بوی خوش در فقه اهل‌سنت عبارت است از تخییر میان سه گزینه: قربانی کردن یک گوسفند، اطعام شش مسکین، و سه روز روزه گرفتن.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص191؛ المجموع، ج7، ص377؛ کشاف القناع، ج2، ص524-525.</ref> فقیهان اهل‌سنت نیز همه مصداق‌های ممنوع بوی خوش و نیز همه روش‌های کاربرد آن مانند استفاده به صورت عطر، خوراک و بُخور را مشمول کفاره دانسته‌اند.<ref>نک: المجموع، ج7، ص269؛ الفقه الاسلامی، ج3، ص235-238.</ref>   


===کفاره در صورت جهل، فراموشی و اضطرار===
===کفاره در صورت جهل و فراموشی و اضطرار===
به نظر مشهور فقیهان امامیه<ref>قواعد الاحکام، ج1، ص472؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص317، 350؛ ج8، ص13؛ مدارک الاحکام، ج8، ص431.</ref> و شماری از اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص528؛ المجموع، ج7، ص338.</ref> از جمله بیشتر حنبلیان و شافعیان، استفاده از بوی خوش در صورت ندانستن، فراموشی و اضطرار، کفاره ندارد. اما دیگر فقیهان اهل‌سنت در صورت کاربرد بوی خوش به سبب فراموشی یا جهل نیز کفاره را [[واجب]] دانسته‌اند.<ref>المغنی، ج3، ص527؛ المجموع، ج7، ص343.</ref> حتی برخی شافعیان در صورت کاربرد چیزی خوشبو با علم به حکم و جهل به وجوب کفاره یا ناآگاهی از طیب بودن آن (جهل به موضوع) به وجوب کفاره باور دارند.<ref>المجموع، ج7، ص340.</ref>
به نظر مشهور فقیهان امامیه<ref>قواعد الاحکام، ج1، ص472؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص317، 350؛ ج8، ص13؛ مدارک الاحکام، ج8، ص431.</ref> و شماری از اهل‌سنت<ref>المغنی، ج3، ص528؛ المجموع، ج7، ص338.</ref> از جمله بیشتر حنبلیان و شافعیان، استفاده از بوی خوش در صورت ندانستن، فراموشی و اضطرار، کفاره ندارد. اما دیگر فقیهان اهل‌سنت در صورت کاربرد بوی خوش به سبب فراموشی یا جهل نیز کفاره را واجب دانسته‌اند.<ref>المغنی، ج3، ص527؛ المجموع، ج7، ص343.</ref> حتی برخی شافعیان در صورت کاربرد چیزی خوشبو با علم به حکم و جهل به وجوب کفاره یا ناآگاهی از طیب بودن آن (جهل به موضوع) به وجوب کفاره باور دارند.<ref>المجموع، ج7، ص340.</ref>


به نظر شیخ طوسی، در موارد اضطرار به کاربرد بوی خوش، کفاره واجب است از جمله درباره کاربرد روغن یا داروی خوشبو.<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج1، ص350-351؛ بدائع الصنائع، ج2، ص191.</ref>  
به نظر شیخ طوسی، در موارد اضطرار به کاربرد بوی خوش، کفاره واجب است از جمله درباره کاربرد روغن یا داروی خوشبو.<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج1، ص350-351؛ بدائع الصنائع، ج2، ص191.</ref>  
خط ۹۳: خط ۹۳:
===تداخل کفارات===
===تداخل کفارات===


اگر احرام‌گزار به گونه مکرّر به کاربرد بوی خوش اقدام کند، به باور شماری از فقیهان، در صورتی که این کارها در یک زمان صورت گیرد، تنها یک کفاره و در غیر این صورت، کفاره‌های گوناگون واجب خواهد شد.<ref>الخلاف، ج2، ص299؛ المغنی، ج3، ص527؛ المجموع، ج7، ص376.</ref>
اگر احرام‌گزار به گونه مکرّر به کاربرد بوی خوش اقدام کند، به باور شماری از فقیهان، در صورتی که این کارها در یک زمان صورت گیرد، تنها یک کفاره و در غیر این صورت، کفاره‌های گوناگون واجب خواهد شد.<ref>الخلاف، ج2، ص299؛ المغنی، ج3، ص527؛ المجموع، ج7، ص376.</ref>  
==احکام==
درباره کاربردهای بوی خوش در حال احرام، احکام فقهی مختلفی در کتاب‌های فقهی بیان شده است که برخی از آنها عبارتند از:
===بوییدن عمدی بوی خوش===
بوییدن عطر از روی عمد بر پایه فقه امامیه<ref>تحریر الاحکام، ج2، ص26؛ مجمع الفائده، ج6، ص284؛ مستند الشیعه، ج11، ص376.</ref> و حنبلی<ref>المغنی، ج3، ص301-302.</ref> بر احرام‌گزار [[حرام]] است اما حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص123؛ بدائع الصنائع، ج2، ص191.</ref> به طور کلی بوییدن را مکروه شمرده‌اند.


از دیدگاه مشهور فقیهان شیعه و اهل‌سنت، بوییدن گلاب مانند بوییدن گل خوشبو بر محرم ممنوع است<ref>المغنی، ج3، ص300؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص316؛ کشاف القناع، ج2، ص499.</ref> ولی برخی شافعیان استشمام گلاب را بدین استناد که این استفاده کاربرد غالب آن نیست، حرام ندانسته‌اند.<ref>المجموع، ج7، ص272.</ref>
شماری دیگر در صورت تقارب زمانی وقوع اسباب گوناگون (اتحاد مجلس)، به تداخل کفارات (وجوب یک کفاره) باور دارند و بعضی اتحاد صنف را معیار تداخل شمرده‌اند.<ref>نک: المجموع، ج7، ص378-379، 382؛ الحدائق، ج15، ص552؛ جواهر الکلام، ج20، ص435-436.</ref>
===تماس با ماده خوشبو===
به نظر شماری از فقیهان شیعه<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص353؛ الوسیله، ص169؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص318.</ref> و اهل‌سنت،<ref>الام، ج2، ص165؛ المغنی، ج3، ص294-295؛ المجموع، ج7، ص272، 275.</ref> مالیدن دست یا هر نقطه بدن یا لباس به ماده خوشبوکننده، حرام و موجب [[کفاره]] است؛ بدین شرط که آن ماده مرطوب یا خشک (به صورت پودر) باشد و یا عین ماده به بدن یا لباس بچسبد و آن را خوشبو کند؛ وگرنه حرام نیست.


===نشستن بر فرش معطر===
بر پایه دیدگاه شماری از فقیهان، استفاده از فرش یا زیراندازِ معطر برای نشستن یا خوابیدن بر محرم حرام است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص316؛ ذخیرة المعاد، ج1، ص592.</ref> ولی اگر بر فرش معطر، پارچه‌ای قرار گیرد که مانع خوشبو شدن لباس احرام‌گزار و تماس با ماده معطر باشد، نشستن یا خوابیدن بر آن بر فرد محرم جایز است.<ref>المجموع، ج7، ص272-273؛ الحدائق، ج15، ص428.</ref>


===حمل‌کردن عطر در ظرف===
جابه‌جا کردن عطر در ظرف دربسته حرام نیست<ref>المجموع، ج7، ص275؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص315؛ مواهب الجلیل، ج4، ص230-231.</ref> ؛ ولی در صورتی که آن ظرف دربسته نباشد یا جابه‌جا کردن به قصد بوییدن صورت گیرد، شماری از فقیهان به حرمت این‌کار فتوا دادند.<ref>المغنی، ج3، ص301؛ المجموع، ج7، ص272؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص315.</ref>


===استفاده از لباس رنگ شده با ماده خوشبو===
==پیوند به بیرون==
استفاده کردن احرام‌گزار از لباسی که با مواد معطر مانند زعفران و گل‌های خوشبو رنگ‌آمیزی شده، ممنوع است؛ مگر آن که بوی خوش رنگ از میان رفته باشد.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص319، 350؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص318؛ مواهب الجلیل، ج4، ص214.</ref> ولی به نظر فقیهان شیعه،<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص351.</ref> [[شافعیان]]<ref>المجموع، ج7، ص282.</ref> و [[حنبلیان]]<ref>المغنی، ج3، ص296.</ref> اگر لباس با موادی رنگ شده باشد که عرفا مصداق «بوی خوش» نیستند، کاربرد آن جایز است مانند پوشیدن لباسی که با عُصفُر (نوعی گیاه سرخ رنگ) رنگ شده است.


===وجوب از بین بردن بوی عطر از بدن و لباس===
*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1218364/فقه-و-مناسک-حج-در-اتباط-با-امور-پزشکی-و-بهداشتی فقیهی، سید محمدعلی، فقه و مناسک حج در ارتباط با امور پزشکی و بهداشتی، مجله میقات حج، تابستان ۱۳۹۱ - شماره ۸۰ (۱۴ صفحه - از ۵۸ تا ۷۱).]
اگر هنگام احرام بدن یا لباس احرام‌گزار بی‌اختیار یا با اختیار آغشته به عطر شود، به نظر همه فقیهان شیعه<ref>النهایه، ص219؛ السرائر، ج1، ص545؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص318.</ref> و اهل‌سنت،<ref>الام، ج2، ص223.</ref> برطرف کردن بوی خوش از بدن و لباس با روش‌هایی چون شستن یا عوض کردن آن واجب بوده و این وجوب، فوری است.<ref>جواهر الکلام، ج18، ص332.</ref> بیشتر فقیهان به پشتوانه احادیث، برآنند که احرام‌گزار خود می‌تواند به رفع بوی خوش بپردازد. حتی‌ اندکی از آن‌ها به پشتوانه احادیث یاد شده گفته‌اند که اگر ازاله بوی خوش مستلزم بوییدن باشد، استشمام هم جایز است.<ref>الحدائق، ج15، ص425-426؛ مستند الشیعه، ج11، ص379.</ref>
===حرمت گرفتن بینی از بوی بد===
به باور مشهور فقیهان امامی،<ref>المقنعه، ص432؛ النهایه، ص219؛ الدروس، ج1، ص374.</ref> به پشتوانه احادیثی<ref>وسائل الشیعه، ج12، ص452-453.</ref> از امامان(ع) هرگاه احرام‌گزار در معرض بوی ناخوشایند قرار گیرد، گرفتن بینی برای احتراز از استشمام بوی بد حرام است، هرچند انجام دادن این کار موجب کفاره نیست.<ref>مناسک حج، ص208.</ref> البته شماری از فقیهان<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص325؛ کفایة الاحکام، ج1، ص298؛ رساله نوین ص۹۹.</ref> از باب [[احتیاط]] به این حکم ملتزم شده‌اند.
==موارد استثنا==
فقیهان برخی مصداق‌های بوی خوش یا کاربردهای آن را از حکم حرمت استثنا کرده و حرام ندانسته‌اند. این موارد عبارتند از:
===خلوق کعبه===
به باور فقیهان شیعه<ref>المقنعه، ص432؛ رسائل المرتضی، ج3، ص66؛ مدارک الاحکام، ج7، ص324.</ref> و شماری از فقیهان [[اهل‌سنت]]<ref>المدونة الکبری، ج1، ص457؛ مواهب الجلیل، ج4، ص233.</ref> از جمله مالکیان، خَلوق کعبه (عطر ویژه پوشش کعبه) به پشتوانه احادیث<ref>المصنف، ج4، ص288؛ التهذیب، ج5، ص69؛ وسائل الشیعه، ج12، ص449-450.</ref> از حکم حرمت استشمام بر احرام‌گزار استثنا گشته و بهره بردن از آن موجب کفاره قلمداد نشده است ولی احتیاط، اجتناب و دوری از بوی خوش کعبه است. گرچه برخی از فقیهان شیعه این احتیاط را لازم نمی‌دانند.<ref>مناسک نوین، ص۹۹.</ref> اما مالکیان در جایی که بدن یا لباس احرام‌گزار به مقداری فراوان از خلوق کعبه آغشته شود، رفع آن را واجب دانسته‌اند.<ref>مواهب الجلیل، ج4، ص233؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص63.</ref>
 
مقصود از خلوق، عطری ویژه مرکب از موادی چون زعفران است که [[کعبه]] با آن خوشبو می‌شده است.<ref>نک: کشف اللثام، ج5، ص349-350؛ الحدائق، ج15، ص422؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص62.</ref> اندکی از فقیهان این استثنا را افزون بر این عطر خاص، شامل هر عطری شمرده‌اند که کعبه بدان آغشته می‌شود.<ref>نک: مسالک الافهام، ج2، ص253-254؛ الحدائق، ج15، ص422؛ مستند الشیعه، ج11، ص376؛ رساله نوین ص۹۹.</ref>
===خرید و فروش عطر و عبور از بازار عطرفروشان===
خرید و فروش عطر اشکال ندارد اما نباید آنها را برای امتحان بو و یا استفاده کند.<ref>مناسک حج، ص۱۹۹.</ref> همچنین به نظر شیعه<ref>مستند الشیعه، ج11، ص376؛ المعتمد، ج4، ص124-125؛ مجمع الفائده، ج6، ص289؛ کتاب الحج، ج2، ص94.</ref> و اهل سنت،<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص191؛ مواهب الجلیل، ج4، ص220؛ .</ref> عبور از بازار عطرفروشان و استشمام بوی عطر موجود در فضای آن‌جا بر احرام‌گزار جایز است اما شماری از اهل‌سنت<ref>نک: المدونة الکبری، ج1، ص456؛ بدائع الصنائع، ج2، ص191.</ref> از جمله مالک، آن را مکروه شمرده‌اند.
===از بین رفتن ماده خوشبوکننده===
به نظر فقها<ref>المجموع، ج7، ص273؛ مغنی المحتاج، ج1، ص520؛ الحدائق، ج15، ص424.</ref> اگر ماده معطّر مانند زعفران به گونه‌ای با ماده‌ای دیگر مخلوط و در آن حل شود که از نظر عرف، مصداق بوی خوش نباشد، کاربرد آن ـ مانند خوردن ـ بر احرام‌گزار حرام نیست؛ به خصوص اگر همه ویژگی‌های آن ماده (بو، رنگ و طعم آن) از میان رفته باشد.
====از بین رفتن برخی ویژگی‌های ماده خوشبو====
به دیدگاه شماری از فقیهان، در صورتی که تنها بوی ماده معطر از میان رفته و دو وصف دیگر(رنگ و طعم آن) باقی مانده باشد، کاربرد آن ماده جایز است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص314؛ الحدائق، ج15، ص427؛ مستند الشیعه، ج11، ص377-378.</ref> اما اگر تنها بوی ماده خوشبو باقی مانده باشد، بیشتر فقیهان به حرمت آن باور دارند.<ref>المغنی، ج3، ص299-300؛ فتح العزیز، ج7، ص458؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص314.</ref> همچنین در صورتی که بوی ماده خوشبوکننده بر اثر مرور زمان از میان رفته باشد، کاربرد آن به باور بیشتر فقیهان جایز است.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص319؛ المغنی، ج3، ص295؛ المجموع، ج7، ص273.</ref>همچنین برخی امامیان، حنبلیان و شافعیان در فرضی که طعم یا رنگ باقی مانده باشد، استفاده از آن را ممنوع دانسته‌اند.<ref>المغنی، ج3، ص300؛ المجموع، ج7، ص273، 282؛ مسالک الافهام، ج2، ص254.</ref>
 
به نظر مالکیان، در صورتی که عین ماده خوشبو باقی مانده، ولی بوی آن از میان رفته باشد، کاربرد آن ممنوع است<ref>مواهب الجلیل، ج4، ص228-229.</ref> و نیز در حالی که بر اثر شسته شدن لباس رنگ‌آمیزی شده، عین ماده خوشبو یا رنگ آن باقی مانده و بوی آن از میان رفته باشد، کاربرد آن را مکروه شمرده‌اند.<ref>مواهب الجلیل، ج4، ص214.</ref>
 
==پیوند به بیرون==
*«[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1218364/فقه-و-مناسک-حج-در-اتباط-با-امور-پزشکی-و-بهداشتی فقه و مناسک حج در ارتباط با امور پزشکی و بهداشتی»]


*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/926221/فقه-حج-نقد-و-بررسی-پاره-ای-از-مسائل-مناسک-2 «فقه حج: نقد و بررسی پاره ای از مسائل مناسک -۲»]
*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/926221/فقه-حج-نقد-و-بررسی-پاره-ای-از-مسائل-مناسک-2 مختاری، رضا، فقه حج: نقد و بررسی پاره ای از مسائل مناسک -۲، مجله میقات حج، زمستان ۱۳۸۵ - شماره ۵۸ (۳۲ صفحه - از ۸۱ تا ۱۱۲).]


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۱۹: خط ۲۸۸:


[[رده:محرمات احرام]]
[[رده:محرمات احرام]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

الگوهای به‌کاررفته در این صفحه:

این صفحه عضوی از یک ردهٔ پنهان است:

برگرفته از «https://wikihaj.com/view/بوی_خوش»