در حال ویرایش بیتوته

فضایل و آداب و چگونگی بیتوته، در [[قرآن کریم]] و روایات [[پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] ذکر شده است و در منابع فقهی، در مباحثی چون نکاح، طلاق و [[حج]] به کار برده شده است.

واژه «بیتوته» مصدر از ریشه «ب ـ ی ـ ت» به معنای درک کردن شب، شب را سپری کردن، شب زنده‌داری در حال عبادت یا معصیت و پرداختن به کاری در شب است.<ref>العین، ج8، ص138؛ الصحاح، ج1، ص245؛ لسان العرب، ج2، ص16، «بیت.</ref>

«بیتوته» در کاربرد احادیث و فقه به معنای توقف و اقامت شبانه کلی یا جزئی در جایی؛ خواه در خواب و خواه در بیداری، است.<ref>کشف اللثام، ج6، ص245؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص44؛ جواهر الکلام، ج20، ص11-12.</ref>

[[قرآن کریم]] در آیه 64 [[سوره فرقان]]، به اهمیت بیتوته و عبادت در شب تصریح کرده است: ({{قلم رنگ|سبز|وَ الَّذینَ یَبیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِیاماً}}). همچنین در احادیث شیعی، بیتوته شب عاشورا در [[حائر حسینی]]{{یادداشت|حائر حسینی، محدوده‌ای پیرامون قبر امام حسین(ع) است و شخص مسافر می‌تواند یا مستحب است نمازش را در آن محدوده به صورت کامل بخواند نه شکسته. (الروضةالبهیه، ج۱، ص۷۸۷ـ۷۸۸؛ العروة الوثقی، ج۲، ص۱۶۴؛ تاریخ کربلاء و حائرالحسین(ع)، ص۲۶.)}} و نیز بیتوته همراه با عبادت در شب‌های [[نیمه شعبان]] و [[عرفه]] (9 [[ذی‌حجه]]) در [[کربلا]] بسیار سفارش شده است.<ref>کامل الزیارات، ص323، 336، 452؛ مصباح المتهجد، ص771-772، 853.</ref>

بر پایه احادیث، [[حضرت آدم(ع)]] هنگام حج‌گزاری خود در [[حطیم]] و [[حضرت ابراهیم(ع)]] در [[مشعر الحرام]] بیتوته می‌کردند.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص239؛ النوادر، ص138.</ref> پیامبر(ص) نیز در [[مناسک حج]]، شب‌هایی را در [[ذی الحلیفه]]،<ref>صحیح مسلم، ج4، ص10؛ سنن ابی داود، ج1، ص403.</ref>  [[عرفات]]، [[منا]] و [[مشعر]] بیتوته فرمود. او در [[مسجدالنبی]] در [[مدینه]] نیز بیتوته می‌کرده است.<ref>وفاء الوفاء، ج2، ص46-47.</ref>

==احکام==

برخی احکام، واجبات و مستحبات بیتوته در حج و [[حرمین]] عبارتند از:

فقیهان مالکی به پشتوانه روایاتی درباره بیتوته پیامبر(ص) در [[ذی طوی]] پیش از ورود به [[مکه]]<ref>صحیح البخاری، ج1، ص125-126؛ صحیح مسلم، ج4، ص62؛ سنن ابی داود، ج1، ص417.</ref> بر آنند که اگر حج‌گزار هنگام شب به مکه برسد، مستحب است پیش از ورود به مکه، شب را در منطقه ذی طوی بیتوته کند و صبح وارد مکه شود.<ref>الموطّا، ج1، ص324؛ مواهب الجلیل، ج4، ص159؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج1، ص588.</ref>

فقیهان امامی<ref>الکافی فی الفقه، ص198؛ جامع المدارک، ج2، ص427-428؛ کتاب الحج، ج5، ص494.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>المدونة الکبری، ج1، ص411؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص52-53؛ المغنی، ج3، ص423.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>صحیح مسلم، ج4، ص41؛ دعائم الاسلام، ج1، ص319؛ الکافی، ج4، ص461.</ref> بیتوته شب عرفه در سرزمین منا را از سنت‌های مستحب دانسته‌اند. همچنین در متون حدیثی [[شیعه]]<ref>اقبال الاعمال، ج2، ص49-56.</ref> و اهل سنت<ref>المصنف، ج7، ص133؛ مسند ابی یعلی، ج9، ص264؛ المعجم الکبیر، ج10، ص227.</ref> دعاها و اذکاری ویژه برای بیتوته‌کننده در شب عرفه سفارش شده است. به نظر فقیهان امامیه، انجام برخی عبادات مانند نماز در شب عرفه در [[مسجد خیف]] مستحب است.<ref>السرائر، ج1، ص612؛ تحریر الاحکام، ج2، ص14؛ کتاب الحج، ج5، ص494.</ref> مستحب بودن بیتوته [[امیر الحاج]]، در شب عرفه در منا نیز در روایات<ref>الاستبصار، ج2، ص254؛ التهذیب، ج5، ص177.</ref> و منابع فقهی<ref>السرائر، ج1، ص585؛ ریاض المسائل، ج6، ص358؛ فقه الصادق، ج11، ص371.</ref> تأکید شده است.

به باور [[حنبلیان]]،<ref>المغنی، ج3، ص442؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص441؛ کشاف القناع، ج2، ص577.</ref>  بیتوته نیمه دوم شب در مشعر واجب است. پشتوانه آن‌ها سیره نبوی و احادیث<ref>صحیح البخاری، ج2، ص178؛ صحیح مسلم، ج4، ص77؛ السنن الکبری، ج5، ص133.</ref> است.<ref>المغنی، ج3، ص442.</ref>

امامیان،<ref>المختصر النافع، ص96؛ الجامع للشرائع، ص217-218؛ تحریر الاحکام، ج2، ص7-8.</ref>  شافعیان،<ref>الام، ج2، ص236؛ مختصر المزنی، ص68-69؛ المجموع، ج8، ص247.</ref>  مالکیان<ref>المدونة الکبری، ج1، ص411؛ مواهب الجلیل، ج4، ص16، 188؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص48.</ref> و حنبلیان<ref>المغنی، ج3، ص473.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص167، 192؛ الکافی، ج4، ص514؛ السنن الکبری، ج5، ص153.</ref>  بیتوته شب‌های یازدهم و دوازدهم<ref>تحریر الاحکام، ج2، ص7؛ کتاب الحج، ج5، ص376، 381.</ref> ذی‌حجه از شب‌های [[ایام تشریق]] را در سرزمین منا واجب دانسته‌اند.

مقدار بیتوته واجب به پشتوانه احادیث<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص478، 553؛ التهذیب، ج5، ص258.</ref> و سیره پیامبر(ص)<ref>اعانة الطالبین، ج2، ص345.</ref> به باور امامیان از غروب آفتاب تا نیمه شب<ref>المقنع، ص287؛ المبسوط، طوسی، ج1، ص378؛ قواعد الاحکام، ج1، ص446.</ref> و به باور بیشتر فقیهان اهل سنت، بخش اعظم شب است.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص411؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص480؛ المجموع، ج8، ص247.</ref>

حنفیان به پشتوانه برخی روایات،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص167، 192.</ref>  بیتوته این شب‌ها را در منا مستحب شمرده‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص24-25.</ref>

به باور فقیهان امامی، به پشتوانه احادیث،<ref>الکافی، ج4، ص514؛ التهذیب، ج5، ص258.</ref>  اگر حج‌گزار نتواند در شب‌های یازدهم و دوازهم ذی‌حجه در منا بیتوته کند، باید همین شب‌ها را در مکه به شب زنده‌داری و عبادت بگذراند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص356؛ الدروس، ج1، ص459.</ref> برخی حدّ واجب از این عبادت را تا نیمه شب دانسته و موارد اضطراری مانند خوردن و آشامیدن یا چیره شدن خواب بر انسان را استثنا کرده‌اند.<ref>الدروس، ج1، ص459.</ref>

به باور فقیهان مالکی،<ref>مواهب الجلیل، ج4، ص16، 188؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص49.</ref>  شافعی<ref>المجموع، ج8، ص247.</ref> و شماری از فقیهان امامی<ref>المقنعه، ص421؛ المراسم العلویه، ص114؛ نک: جواهر الکلام، ج20، ص4.</ref> برای یک یا چند شب، تنها قربانی‌کردن یک گوسفند بر او واجب می‌شود. البته در منابع فقه شافعی‌ آرایی دیگر نیز یاد شده است.<ref>نک: الام، ج2، ص236؛ المجموع، ج8، ص247.</ref>

  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7641/%d8%a8%d9%8a%d8%aa%d9%88%d8%aa%d9%87

{{حج و عمره}}