در حال ویرایش تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا (کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان =تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا
| عنوان اصلی =تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا
| تصویر =
| اندازه تصویر =
| توضیح_تصویر =
| نویسنده =[[سیداحمد یاسین خیاری]] 
| برگرداننده =
| ویراستار =
| به تصحیح =
| تحقیق =عبیدالله امین کردی
| به کوشش =
| تاریخ نگارش =سال 1380ق.
| تصویرگر =
| طراح جلد =
| موضوع =معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]
| سبک =
| زبان =عربی
| تعداد جلد =1
| صفحه =340 صفحه در چاپ اول و 478 صفحه در چاپ‌ بعدی
| قطع =وزیری
| ناشر =دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه
| وبسایت ناشر =
| محل انتشارات =[[جده]]
| تاریخ نشر =سال‌های 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق.
| ترجمه به =
| مجموعه =
| شابک =
}}
'''تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا''' کتابی در معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]، نوشته [[سیداحمد یاسین خیاری|سید احمد یاسین خیاری]] (1321-1380ق.) می‌باشد. نویسنده در سال پایان عمرش در حال نگارش این کتاب بود. این کتاب بخصوص از نظر ثبت وضعیت برخی بناهای تاریخی در آن زمان و بر اساس دیده‌های نویسنده اهمیت زیادی دارد. کتاب پس از مرگ خیاری نخستین بار در سال 1410 به چاپ رسید. محقق کتاب تغییراتی را که در فاصله بیست ساز از تالیف کتاب تا چاپ آن در بناها و آثار مدینه به وجود آمده بود در پاورقی‌ها یادآور شده است. 

==معرفی اجمالی نویسنده==

[[سیداحمد یاسین خیاری]] مدنی ازهری حسینی به سال 1321ق. در مدینه زاده شد و تحصیلات خود را در همین شهر آغاز و در دانشگاه الازهر [[قاهره]] کامل کرد. خیاری سال‌ها در مدینه به تدریس قرائت [[قرآن]] و مدیریت مدارس و دیگر فعالیت‌های فرهنگی مانند تأسیس، تجهیز و مدیریت کتابخانه حرم نبوی<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص73.</ref> اشتغال داشت.

از او آثاری در علوم قرآنی و تاریخ بر جای مانده است. از آثار تاریخی او است: الاوائل فی تاریخ المدینة المنوره،<ref>معجم ما کتب فی الحج، عبدالجبار الرفاعی، ص42.</ref> الخیر العرمرم فی اصل و تاریخ بئر زمزم، امراء المدینة المنورة و حکامها من عهد النبوة حتی الیوم، التحفة الشماء فی تاریخ العین الزرقاء. کتاب حاضر واپسین اثر او است و گویا خیاری می‌خواسته مباحثی را بر آن بیفزاید.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص255.</ref> اما موفق به این کار نشد و به سال 1380ق. درگذشت.<ref>نشر الریاحین، عاتق بن غیث البلادی، ج1، ص200؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص256.</ref> 

==ویژگی محتوا==

کتاب به‌گونه مختصر، بیشتر مکان‌ها و آثار اسلامی و تاریخی مدینه را معرفی کرده است. بخشی از آگاهی‌های کتاب حاصل دیده‌ها و شنیده‌های خود او از وضعیت مدینه در روزگار معاصر است. واپسین گزارش‌های کتاب به سال 1380ق. یعنی سال وفات نویسنده بازمی‌گردد.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.</ref> کتاب دارای نقشه‌ها و تصاویری پرشمار از مکان‌ها و آثار است و گویا این کتاب از نخستین آثار مصور درباره مدینه است. برای برخی بناها و مکان‌ها، دو تصویر از وضعیت پیشین و تازه درج شده است که امکان مقایسه دو وضعیت را برای خواننده فراهم می‌کند.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص161؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص162؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص164؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص165.</ref> 

==فهرست کتاب==
تاریخ سیاسی و مذهبی مدینه پیش و پس از هجرت<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص15؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص53.</ref> مساجد شهر مدینه شامل تاریخ و وصف [[مسجد نبوی]] و دیگر مساجد مدینه از جمله مساجد کهن که امروزه شناخته نیستند و نیز مساجد بنا شده پس از [[پیامبر(ص)]]، قصرهای کهن و مشهور مدینه، چاه‌ها، وادی‌ها، چشمه‌ها، تنگه‌های ورودی شهر، کوه‌ها، زمین‌های پوشیده از سنگ‌های آتشفشانی، مکان‌های تاریخی و کهن متفرقه، دیوارهای شهر، و امیران مدینه.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص167؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.</ref> خیاری در معرفی برخی مکان‌ها و آثار مدینه دست به گزینش زده و تنها آن دسته را که مشهورند، یاد کرده است.

==اضافات کتاب==
محقق کتاب، عبیدالله امین کردی، بخشی را با عنوان «ملحق توسعة المساجد فی عهد خادم الحرمین الشریفین» در 23 صفحه<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص272-295.</ref> به انتهای کتاب افزوده که به تغییرات و گسترش‌های مسجدالنبی و مکان‌های پیرامونی آن و برخی مساجد مدینه در دوره ملک فهد می‌پردازد. این بخش شامل آماری دقیق از گسترش‌های مسجدالنبی، [[مسجد قبا]]<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص281؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص284.</ref> [[مسجد قبلتین]]<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص285؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص289.</ref> و [[مسجد میقات]]<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص290؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص291.</ref> است و مساحت قسمت‌های مختلف این مساجد را به تفکیک و دقت بیان کرده است.

==چاپ‌ها==
کتاب تاریخ معالم المدینه نخست به سال 1380ق. تالیف شد و در سال 1410ق. با یادداشت‌ها و افزوده‌های عبیدالله محمدامین کردی در انتشارات دارالعلم للطباعة و النشر [[جده]] در قطع وزیری با 340 صفحه به چاپ رسید. همین چاپ به سال‌های 1411ق. و 1412ق. دو بار دیگر تجدید گشت. به سال 1419ق. گروهی از فضلای عرب تحقیق و مأخذ یابی روایات دینی و تاریخی کتاب را بر عهده گرفتند و یادداشت‌هایی بر آن افزودند که در نشر عامه، در 478 صفحه وزیری به چاپ رسید.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص10.</ref>

== جستار وابسته ==
[[:پرونده:تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا.pdf|متن کتاب تاریخ معالم المدینه قدیما و حدیثا]] 

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7538
 | عنوان = تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا (کتاب)
 | نویسنده = گروه كتابشناسی
}}

* '''معجم ما کتب فی الحج و الزیاره''': عبدالجبار الرفاعی، تهران، مشعر، 1427ق.

* '''نشر الریاحین فی تاریخ البلد الامین''': عاتق بن غیث البلادی، مکه، دار مکه، 1414ق.

{{پایان}}
{{کتاب‌شناسی مدینه}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]]
[[رده:کتاب‌های سیداحمد یاسین خیاری]]
[[رده:کتاب‌های معاصر]]