در حال ویرایش تحلیلی از غزوه احد، شهدا و مزارات آن (کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           =تحلیلی از غزوه احد
شهدا و مزاران آن
| عنوان اصلی      =
| تصویر           =تحلیلی از غزوه احد.jpg
| اندازه تصویر    =
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =سید محمود سامانی
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| تحقیق           =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           =شهیدان اسلام
| سبک             =
| زبان            =
| تعداد جلد       =
| صفحه            =۲۴۴
| قطع             =وزیری
| ناشر            =مشعر
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =تهران
| تاریخ نشر       =
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =
|رده‌بندی کنگره    =BP24/45
|رده‌بندی دیویی    =297/937
|سایر مشخصات      =
}}
'''تحلیلی از غزوه احد، شهدا و مزارات آن''' از آثار پژوهشکده حج و زیارت  نوشته سید محمود سامانی است. این کتاب سه فصل دارد. در فصل اول ضمن بیان گزارشی از [[غزوه احد]] و زمینه و پیامدهای آن، پایداران در  غزوه احد یعنی تعدادی از [[صحابه]]  که در کنار [[پیامبر(ص)]] ماندند و از ایشان دفاع کردند معرفی شده اند. فصل دوم کتاب معرفی ۹۷ تن از شهدای جنگ احد است و فصل سوم به معرفی مزار شهدای احد و روایات فضیلت زیارت آنان اختصاص دارد. 
== پایداران و فراریان ==
نویسنده کتاب در فصل نخست کتاب بعد از بررسی مقدمات درباره علل شکل‌گیری [[جنگ احد]]، به معرفی فراریان و پایداران در جنگ پرداخته و علل و پیامدهای شکست مسلمانان در این جنگ را بررسی کرده است.

با اینکه در ابتدای جنگ احد، مسلمانان پیروز میدان بودند اما در میانه جنگ عده‌ای از نگهبانان [[ذو عینین|تل عینین]] که وظیفه حراست از آن را داشتند محل را ترک کردند و سواره نظام قریش به فرماندهی [[خالد بن ولید]] از این مکان گذشته و از پشت سر به مسلمانان شبیخون زدند. در این شرایط عده زیادی از مسلمانان از گرد پیامبر(ص) پراکنده شده و فرار کردند. <ref>تحلیلی از غزوه احد، ص ۴۵</ref> 

نویسنده کتاب، حمله غافلگیرانه مشرکان، بر افراشته شدن پرچم [[قریش]]، شایعه شهادت پیامبر، ضعف‌های معنوی و درونی مسلمانان را از عوامل فرار عده‌ای از مسلمانان از میدان جنگ دانسته است.
=== پایداران ===
در ادامه این فصل پایداران در غزوه احد - یعنی گروه اندکی از صحابه پیامبر که در هنگام تنها ماندن آن حضرت به سوی آن ایشان بازگشتند و از ایشان دفاع کردند و با مشرکان جنگیدند - معرفی شده اند. تعداد این افراد در منابع متفاوت ذکر شده است. فهرستی از این افراد در این کتاب آمده و ماجرای نبردشان روایت شده است.
{{ستون-شروع|۴}}
* رسول الله
* علی بن ابی‌طالب
* حمزه بن عبدالمطلب
* مصعب بن عمیر
* طلحه بن عبیدالله
* [[ابوبکر بن ابی قحافه]]
* عبدالرحمن بن عوف
* سعد بن ابی وقاص
* زبیر بن عوام|زبیر بن عوام اسدی
* [[ابو عبیده جراح]]
* عبدالله بن مسعود
* سهل بن حنیف
* حباب بن منذر
* عاصم بن ثابت
* حارث بن صمه
* [[ابودجانه انصاری]]
* سعد بن معاذ اوسی
* اسید بن خضیر
* سعد بن عباده
* محمد بن مسلمه
* نسیبه
{{پایان}}

==شهدای احد==
روایات متفاوتی درباره تعداد شهدای احد در منابع موجود است. 

بر اساس تحقیق حاضر، از شهدای احد چهار تن از [[مهاجران]] قریشی بودند یعنی [[حمزه بن عبدالمطلب]]، [[مصعب بن عمیر]]، [[عبدالله بن جحش]] و [[شماس بن عثمان]]. 

باقی شهدا از [[انصار]] بودند. ۲۴ تن از قبیله [[اوس]] و ۴۱ تن از قبیه [[خزرج]].<ref>تحلیلی از غزوه احمد، ص ۱۲۸</ref>

نویسنده در این بخش از کتاب  به اختصار به معرفی هر یک از این شهدا بر اساس منابع تاریخی و صحابه‌نگاری پرداخته است و به روایات مختلف در ثبت اسامی شهدا اشاره کرده است. <ref>تحلیلی از غزوه احد، ص ۱۴۷-۱۹۹</ref>
==مزار شهدای احد==
فصل سوم کتاب به شرحی از [[مزار شهدای احد]] اختصاص یافته است. در این فصل بعد از بررسی جغرافیای منطقه احد و شناسایی مکان دفن شهدای احد و حمزه به تفصیل بیشتر به نقل روایات درباره زیارت شهدای احد و فضیلت آن پرداخته شده است. نویسنده در این بخش، روایات تاریخی از سیره پیامبر(ص) و حضرت فاطمه(ع) در زیارت قبر حمزه را نقل کرده است. <ref>تحلیلی از غزوه احد، ص ۲۰۸-۲۰۹</ref>

گفتار پایانی کتاب به بررسی مختصر تاریخچه بنای مقبره حمزه و شهدای احد تا زمان حاضر اختصاص یافته است.<ref>تحلیلی از غزوه احد، ص 219</ref>
==اطلاعات نشر==
این کتاب به قلم سید محمود سامانی از پژوهشگران [[پژوهشکده حج و زیارت]] نوشته شده و در سال ۱۴۰۰ در ۲۴۴ صفحه توسط نشر مشعر منتشر شده است.
==جستارهای وابسته==
*[[غزوه احد]]
* [[کوه احد]]
* [[ذو عینین]]

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
تحلیلی از غزوه احد، شهدا و مزارات آن، سید محمود سامانی، تهران، مشعر، ۱۴۰۰

[[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۰ شمسی]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]