در حال ویرایش ثنیه خل

'''ثنيّه خَلّ''' حد شرقی [[حرم مکی]] است. ثنیه به راهی از کوه و خل به شنی صعب العبور اطلاق می‌شود. 

این ثنیه در شرق حرم مکی و در انتهای [[محدوده حرم]] قرار دارد. قبلا یکی از [[انصاب حرم]] در این ثنیه بود که با روی کار آمدن [[دولت سعودی]] برداشته شد و به جای آن در 500 متری ثنیه نشانه‌ای نصب شد و قسمتی از [[حل]] وارد [[حرم]] گردید.

==واژه‌شناسی==

ثنیه به معنای راهی در کوه و نیز گردنه آن است و گاه در باره خود کوه نیز به کار رفته است.<ref>لسان العرب، ابن منظور، ص115، 123-124؛ القاموس المحيط، مجدالدين الفيروزآبادي ، ج4، ص 309.</ref> خل نیز به راه شنی و دشوار گذر اطلاق شده است. <ref>المفردات في غريب القران، الراغب الأصفهاني، ج1، ص290.</ref> شاید سختی گذر از ثنیه، دلیل این نام گذاری باشد.

==موقعیت جغرافیایی==

ثنیه خل در گوشه‌ای از [[کوه مقطع]] در شرق [[حرم مکی]] و در منتهای [[محدوده حرم]] از این سمت قرار دارد.<ref>اخبار مکه، ج4، ص172.</ref>بخش جنوبی آن به منطقه هموار گسترده‌ای به نام [[صفاح]] منتهی می‌شود و بر همین اساس، به خل الصفاح شهرت دارد. کنار آن منبع‌های بزرگ آب برای تامین آب برخی از محله‌های مکه جای گرفته است.<ref>الحرم المکی، ص153-154.</ref>این ثنیه با دیوارهای [[مسجدالحرام]] 12850 متر فاصله دارد.<ref>تعظیم الحرم، ص17.</ref>

==بحث تاریخی==

در آغاز این ثنیه، از جهت شمال، یکی از [[انصاب]] (نشانه‌های) حرم وجود داشت. نشانه دیگری نیز در 20 متری جهت شمالی آن قرار داشته که آثار آن‌ها هنوز هم باقی است و مسیر [[طائف]] از میان این دو نشانه می‌گذشته است. با وجود تصریح منابع پیشین که ثنیه خل را منتهای حرم دانسته‌اند، در دوره حکومت [[ملک سعود]]، دو نشانه در فاصله 500 متری آن ساخته شد. بدین ترتیب، قسمتی از محدوده [[حل]] (بیرون حرم) در [[حرم مکی]] وارد شده و همین اعتراض برخی از محققان را برانگیخته است.<ref>الحرم المکی، ص153-154.</ref>

امروزه برای سهولت رفت و آمد، بخش‌هایی از کوه مقطع و بخشی عمده از ثنیه هموار شده است؛ به گونه‌ای که ثنیه نامیدن آن مشکل است. نیز جاده‌های متعدد برای رفت و آمد خودروها در نظر گرفته‌اند.<ref>الحرم المکی، ص153.</ref>

کانال [[بئر زبیده]] در مسیر خود آن گاه که به ثنیه خل رسید، چاه‌هایش به آب نرسید و [[زبیده]] با هزینه بسیار توانست چاه‌های کنده شده در کوه مقطع را به آب برساند و با الحاق نمودن [[چاه‌های مشاش]]، آب حرم را تامین کند.<ref>مروج الذهب، ج4، ص225-226؛ شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، التقي الفاسي، ج1، ص449.</ref>
==پانویس==

{{پانویس}}

==منابع ==

{{منابع}}

{{دانشنامه

| آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7412

| عنوان = تعرب بعد الهجره

| نویسنده = ابوالفضل ربانی

}}

*'''اخبار مكه''':الفاكهي (م.279ق.)، به كوشش ابن دهيش، بيروت، دار خضر، 1414ق؛
*'''تعظيم الحرم''':محمد بن عبدالله السحيم، رياض، جامعة الملك السعود، 1426ق؛
*'''الحرم المكي الشريف''':عبدالملك بن دهيش، مكه، النهضة الحديثه، 1418ق؛
*'''شفاء الغرام''':محمد الفأسي (م.832ق.)، به كوشش گروهي از علما، بيروت، دار الكتب العلميه، 1421ق؛
*'''القاموس المحيط''':الفيروزآبادي (م.817ق.)، بيروت، دار العلم؛
*'''لسان العرب''':ابن منظور (م.711ق.)، قم، ادب الحوزه، 1405ق؛
*'''مروج الذهب''':المسعودي (م.346ق.)، به كوشش اسعد داغر، قم، دار الهجره، 1409ق؛
*'''مفردات''':الراغب (م.425ق.)، به كوشش صفوان داودي، دمشق، دار القلم، 1412ق.

{{پایان}}

[[رده:اماکن مکه]]
[[رده:مکان‌‌های تاریخی مکه]]
[[رده:مکان‌های مرتبط به حج]]