در حال ویرایش حسن بن علی بن شدقم

| عنوان             =

| تصویر             =

| اندازه تصویر     =

| نام کامل         =

| لقب               =

| نسب               =

| خویشاوندان سرشناس =

| تاریخ تولد       =

| شهر تولد         =

| کشور تولد         =

| محل زندگی         =

| تاریخ وفات       =

| شهر وفات         =

| محل دفن           =

| استادان           =

| شاگردان           =

| محل تحصیل         =

| اجازه روایت از   =

| اجازه اجتهاد از   =

| اجازه روایت به   =

| اجازه اجتهاد به   =

| تالیفات           =

| سایر             =

| سیاسی             =

| اجتماعی           =

| امضا             =

| وبگاه رسمی       =

: از نوادگان امام سجاد(ع)، نقیب سادات مدینه و مدفون در بقیع

==اطلاعات شناسنامه ای==

ابوالمکارم بدرالدین حسن بن علی بن حسن حسینی، مشهور به ابن شدقم مدنی از نوادگان امام سجاد(ع)<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹؛ الفوائد الرضویه، ج۱، ص۱۰۴.</ref> و فقیه، مورخ، محدث، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم ق. است.<ref>معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴.</ref> از پدرش نیز به ابن شدقم یاد شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> در تاریخ ولادت و رحلت او بسیار اختلاف است. بر پایه نظر نواده‌اش ضامن بن علی در تحفة الازهار که ادامه کتاب زهر الریاض جدش است<ref>اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۰۳.</ref>، می‌توان گفت که وی در سال ۹۴۲ق. در مدینه چشم به جهان گشوده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱.</ref>

 

محل تولد، رشد و پرورش ابن شدقم، مدینه بوده است. خاندان او از اشراف و دانشمندان مدینه بودند. ابن شدقم پس از درگذشت پدرش در سال۹۶۰ق. منصب نقابت سادات را در مدینه عهده‌دار شد. اما اندکی بعد، از این سمت استعفا کرد. وی در شعبان سال ۹۶۲ق. مدینه را ترک کرد و عازم هند شد و در دکن به دربار سلطان حسین نظامشاه راه یافت. پس از مدتی کوتاه آن شهر را به قصد شیراز ترک گفت و پس از حدود دو سال اقامت در این شهر، در ذی قعده ۹۶۴ق. برای زیارت مرقد امام هشتم علی بن موسی الرضا۷ از شیراز به خراسان رفت و در آن‌جا با شاه طهماسب صفوی اول دیدار نمود و مورد توجه شاه قرار گرفت. اما از آن پس به دعوت نظامشاه بارِ دیگر رهسپار هند شد و شاه و لشکریانش به گرمی از او استقبال کردند.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۵۲-۵۴؛ المملکة النظامیه، ص۶۲-۶۳.</ref> نظامشاه خواهر خود، فتحشاه، را به ازدواج او درآورد و از این راه ثروتی به ابن شدقم رسید. او مقدار فراوانی از ثروت خود را سالانه برای بستگانش به مدینه می‌فرستاد.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، p284.</ref> چون نظامشاه درگذشت، به سبب خردسالی فرزندش مرتضی، ابن شدقم مدتی کوتاه امور مملکت را به دست گرفت و سپس به مدینه نزد خانواده خود بازگشت. اما ریاست و منزلتی که در هند داشت، در مدینه و نزد خاندانش فراهم نبود. پس بار دیگر در ۹۸۸ق. عازم هند شد و مورد احترام شاه مرتضی قرار گرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶.</ref> گویا در مدت تصدی مسئولیت به سبب حمایتش از فقیران و نگرفتن مالیات عشریه از پیروانش، وی را ستوده‌اند. او به سال ۹۹۹ق. در ۵۷ سالگی در دکن هند وفات یافت و همان جا به خاک سپرده شد. چندی بعد بر پایه وصیت او، پسرکوچک‌ترش حسین جنازه‌اش را به مدینه برد و در قبرستان بقیع به خاک سپرد.<ref>الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref>

 

ابن شدقم، تحت تعلیم و تأثیر پدرش دانش فراگرفت و شتابان بر همسالان خود برتری یافت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> وی از بزرگانی مانند نعمت‌ الله بن احمد بن خاتون عاملی (م.۹۴۰ق.)، محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی در سال ۹۶۶ق. و شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی (م.۹۸۴ق.)، پدر شیخ بهائی، در سال ۹۸۳ق. اجازه روایت گرفت.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۷۰؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ الفوائد الرجالیه، ج۳، ص۱۱۱.</ref> این اجازه‌نامه‌ها همراه آثار و نگاشته‌هایش از تشیع امامی او حکایت دارند.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۳۶؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۴، ص۵۲-۵۴.</ref>

از آثار و نوشته‌های منسوب به ابن شدقم می‌توان به این موارد اشاره کرد: زهر الریاض و زلال الحیاض در سه مجلد در تاریخ خلفا و امامان به سال ۹۶۳ق.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۵؛ کشف الحجب، ص۳۰۵؛ ایضاح المکنون، ج۱، ص۶۱۸.</ref>؛ الاسئلة الشدقمیه یا المسائل الشدقمیه<ref>الذریعه، ج۵، ص۲۲۴؛ ج۲۰، ص۳۵۳؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۶-۷۷.</ref> مشتمل بر پرسش‌های ابن شدقم از استاد خود، پدر شیخ بهائی، و پاسخ‌های او؛ الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه یا الجواهر النظامشاهیه<ref>کشف الحجب، ص۱۶۸؛ الذریعه، ج۵، ص۲۸۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱.</ref>؛ تاریخ النبی و الائمة من بعده<ref>کشف الحجب، ص۹۴.</ref>؛ جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب<ref>بحار الانوار، ج۱، ص۲۵.</ref>؛ المستطابة فی نسب سادات طابه که پسر وی کتاب نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه را در ادامه آن نوشته است<ref>الذریعه، ج۱۲، ص۷۶؛ ج۲۱، ص۱۰.</ref>؛ دیوان ابن شدقم<ref>الذریعه، ج۹، ص۷۴۱.</ref>؛ رسالة فی الاخبار و الفضائل<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۷.</ref>؛ نیز نسخه برداری نهج البلاغه از چهار نسخه و تذهیب آن.

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]