در حال ویرایش حسن بن علی بن شدقم
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
===خانواده، تاریخ و محل ولادت=== | ===خانواده، تاریخ و محل ولادت=== | ||
حسن بن علی بن حسن حسینی، از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹؛ الفوائد الرضویه، ج۱، ص۱۰۴.</ref> از پدرش نیز به ابن شدقم یاد شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> در تاریخ ولادت و رحلت او بسیار اختلاف است. بر پایه نظر نوادهاش [[ضامن بن علی]] در [[تحفة الازهار(کتاب)|تحفة الازهار]] که ادامه کتاب [[زهر الریاض(کتاب)|زهر الریاض]] جدش است<ref>اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۰۳.</ref> ، میتوان گفت که وی در سال ۹۴۲ق. در [[مدینه النبی|مدینه]] چشم به جهان گشوده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱.</ref> | حسن بن علی بن حسن حسینی، از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹؛ الفوائد الرضویه، ج۱، ص۱۰۴.</ref> از پدرش نیز به ابن شدقم یاد شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> در تاریخ ولادت و رحلت او بسیار اختلاف است. بر پایه نظر نوادهاش [[ضامن بن علی]] در [[تحفة الازهار(کتاب)|تحفة الازهار]] که ادامه کتاب [[زهر الریاض(کتاب)|زهر الریاض]] جدش است<ref>اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۰۳.</ref> ، میتوان گفت که وی در سال ۹۴۲ق. در [[مدینه النبی|مدینه]] چشم به جهان گشوده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱.</ref> | ||
===سفرها، مناصب سیاسی، وفات=== | ===سفرها، مناصب سیاسی، وفات=== | ||
محل تولد، رشد و پرورش ابن شدقم، مدینه بوده است. خاندان او از اشراف و دانشمندان این شهر بودند. ابن شدقم پس از درگذشت پدرش در سال۹۶۰ق. منصب [[نقابت]] [[سید|سادات]] را در مدینه عهدهدار شد. اما اندکی بعد، از این سمت استعفا کرد. وی در [[شعبان المعظم|شعبان]] سال ۹۶۲ق. مدینه را ترک کرد و عازم [[هند]] شد و در [[دکن]] به دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] راه یافت. پس از مدتی کوتاه آن شهر را به قصد [[شیراز]] ترک گفت و پس از حدود دو سال اقامت در این شهر، در [[ذی قعده]] ۹۶۴ق. برای [[زیارت]] مرقد امام هشتم [[علی بن موسی الرضا(ع)]] از شیراز به [[مشهد|خراسان]] رفت و در آنجا با [[شاه طهماسب اول|شاه طهماسب صفوی اول]] دیدار کرد و مورد توجه شاه قرار گرفت. اما از آن پس به دعوت نظامشاه بارِ دیگر رهسپار هند شد و شاه و لشکریانش به گرمی از او استقبال کردند.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۵۲-۵۴؛ المملکة النظامیه، ص۶۲-۶۳.</ref> نظامشاه خواهر خود، [[فتحشاه]]، را به ازدواج او درآورد و از این راه ثروتی به ابن شدقم رسید. او مقدار فراوانی از ثروت خود را سالانه برای بستگانش به مدینه میفرستاد.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، p284.</ref> چون نظامشاه درگذشت، به سبب خردسالی فرزندش مرتضی، ابن شدقم مدتی کوتاه امور مملکت را به دست گرفت و سپس به مدینه نزد خانواده خود بازگشت. اما ریاست و منزلتی که در هند داشت، در مدینه و نزد خاندانش فراهم نبود. پس بار دیگر در ۹۸۸ق. عازم هند شد و مورد احترام شاه مرتضی قرار گرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶.</ref> گویا در مدت تصدی مسئولیت به سبب حمایتش از فقیران و نگرفتن مالیات عشریه از پیروانش، وی را ستودهاند. او به سال ۹۹۹ق. در ۵۷ سالگی در دکن هند از دنیا رفت و همان جا به خاک سپرده شد. چندی بعد بر پایه وصیت او، پسرکوچکترش حسین جنازهاش را به مدینه برد و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرد.<ref>الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> | محل تولد، رشد و پرورش ابن شدقم، مدینه بوده است. خاندان او از اشراف و دانشمندان این شهر بودند. ابن شدقم پس از درگذشت پدرش در سال۹۶۰ق. منصب [[نقابت]] [[سید|سادات]] را در مدینه عهدهدار شد. اما اندکی بعد، از این سمت استعفا کرد. وی در [[شعبان المعظم|شعبان]] سال ۹۶۲ق. مدینه را ترک کرد و عازم [[هند]] شد و در [[دکن]] به دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] راه یافت. پس از مدتی کوتاه آن شهر را به قصد [[شیراز]] ترک گفت و پس از حدود دو سال اقامت در این شهر، در [[ذی قعده]] ۹۶۴ق. برای [[زیارت]] مرقد امام هشتم [[علی بن موسی الرضا(ع)]] از شیراز به [[مشهد|خراسان]] رفت و در آنجا با [[شاه طهماسب اول|شاه طهماسب صفوی اول]] دیدار کرد و مورد توجه شاه قرار گرفت. اما از آن پس به دعوت نظامشاه بارِ دیگر رهسپار هند شد و شاه و لشکریانش به گرمی از او استقبال کردند.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۵۲-۵۴؛ المملکة النظامیه، ص۶۲-۶۳.</ref> نظامشاه خواهر خود، [[فتحشاه]]، را به ازدواج او درآورد و از این راه ثروتی به ابن شدقم رسید. او مقدار فراوانی از ثروت خود را سالانه برای بستگانش به مدینه میفرستاد.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، p284.</ref> چون نظامشاه درگذشت، به سبب خردسالی فرزندش مرتضی، ابن شدقم مدتی کوتاه امور مملکت را به دست گرفت و سپس به مدینه نزد خانواده خود بازگشت. اما ریاست و منزلتی که در هند داشت، در مدینه و نزد خاندانش فراهم نبود. پس بار دیگر در ۹۸۸ق. عازم هند شد و مورد احترام شاه مرتضی قرار گرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶.</ref> گویا در مدت تصدی مسئولیت به سبب حمایتش از فقیران و نگرفتن مالیات عشریه از پیروانش، وی را ستودهاند. او به سال ۹۹۹ق. در ۵۷ سالگی در دکن هند از دنیا رفت و همان جا به خاک سپرده شد. چندی بعد بر پایه وصیت او، پسرکوچکترش حسین جنازهاش را به مدینه برد و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرد.<ref>الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> | ||
==اطلاعات علمی== | ==اطلاعات علمی== | ||
او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم ق. است.<ref>معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴.</ref> | او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم ق. است.<ref>معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴.</ref> | ||
===اساتید=== | ===اساتید=== | ||
ابن شدقم، تحت تعلیم و زیر نظر پدرش دانش فراگرفت و شتابان بر همسالان خود برتری یافت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی از اساتید او عبارتند از | ابن شدقم، تحت تعلیم و زیر نظر پدرش دانش فراگرفت و شتابان بر همسالان خود برتری یافت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی از اساتید او عبارتند از | ||
====در مکه==== | ====در مکه==== | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
*[[مولا عنایت الله]] | *[[مولا عنایت الله]] | ||
*[[شیخ نعمت الله]]<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷.</ref> | *[[شیخ نعمت الله]]<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
===اساتید اجازه=== | ===اساتید اجازه=== | ||
وی از بزرگانی مانند [[نعمت الله بن احمد بن خاتون عاملی]] (م.۹۴۰ق.)، [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]] در سال ۹۶۶ق. و [[حسین بن عبدالصمد عاملی]] (م.۹۸۴ق.)، پدر [[شیخ بهائی]]، در سال ۹۸۳ق. [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۷۰؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ الفوائد الرجالیه، ج۳، ص۱۱۱.</ref> این اجازهنامهها همراه آثار و نگاشتههایش از [[تشیع]] [[امامیه|امامی]] او حکایت دارند.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۳۶؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۴، ص۵۲-۵۴.</ref> | وی از بزرگانی مانند [[نعمت الله بن احمد بن خاتون عاملی]] (م.۹۴۰ق.)، [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]] در سال ۹۶۶ق. و [[حسین بن عبدالصمد عاملی]] (م.۹۸۴ق.)، پدر [[شیخ بهائی]]، در سال ۹۸۳ق. [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۷۰؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ الفوائد الرجالیه، ج۳، ص۱۱۱.</ref> این اجازهنامهها همراه آثار و نگاشتههایش از [[تشیع]] [[امامیه|امامی]] او حکایت دارند.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۳۶؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۴، ص۵۲-۵۴.</ref> | ||
===آثار=== | ===آثار=== | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
*[[زهر الریاض و زلال الحیاض(کتاب)|زهر الریاض و زلال الحیاض]] در سه مجلد در تاریخ خلفا و امامان به سال ۹۶۳ق.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۵؛ کشف الحجب، ص۳۰۵؛ ایضاح المکنون، ج۱، ص۶۱۸.</ref> | *[[زهر الریاض و زلال الحیاض(کتاب)|زهر الریاض و زلال الحیاض]] در سه مجلد در تاریخ خلفا و امامان به سال ۹۶۳ق.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۵؛ کشف الحجب، ص۳۰۵؛ ایضاح المکنون، ج۱، ص۶۱۸.</ref> | ||
*[[الاسئلة الشدقمیه(کتاب)|الاسئلة الشدقمیه]] یا المسائل الشدقمیه<ref>الذریعه، ج۵، ص۲۲۴؛ ج۲۰، ص۳۵۳؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۶-۷۷.</ref> مشتمل بر پرسشهای ابن شدقم از استاد خود، پدر [[شیخ بهائی]]، و پاسخهای او | *[[الاسئلة الشدقمیه(کتاب)|الاسئلة الشدقمیه]] یا المسائل الشدقمیه<ref>الذریعه، ج۵، ص۲۲۴؛ ج۲۰، ص۳۵۳؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۶-۷۷.</ref> مشتمل بر پرسشهای ابن شدقم از استاد خود، پدر [[شیخ بهائی]]، و پاسخهای او | ||
*[[الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه(کتاب)|الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه]] یا الجواهر النظامشاهیه<ref>کشف الحجب، ص۱۶۸؛ الذریعه، ج۵، ص۲۸۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱.</ref> | *[[الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه(کتاب)|الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه]] یا الجواهر النظامشاهیه<ref>کشف الحجب، ص۱۶۸؛ الذریعه، ج۵، ص۲۸۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱.</ref> | ||
*[[تاریخ النبی و الائمة من بعده]]<ref>کشف الحجب، ص۹۴.</ref> | *[[تاریخ النبی و الائمة من بعده]]<ref>کشف الحجب، ص۹۴.</ref> | ||
*[[جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابیطالب(کتاب)|جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابیطالب]]<ref>بحار الانوار، ج۱، ص۲۵.</ref> | *[[جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابیطالب(کتاب)|جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابیطالب]]<ref>بحار الانوار، ج۱، ص۲۵.</ref> | ||
*[[المستطابة فی نسب سادات طابه(کتاب)|المستطابة فی نسب سادات طابه]] که پسر وی کتاب [[نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه(کتاب)|نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه]] را در ادامه آن نوشته است<ref>الذریعه، ج۱۲، ص۷۶؛ ج۲۱، ص۱۰.</ref> | *[[المستطابة فی نسب سادات طابه(کتاب)|المستطابة فی نسب سادات طابه]] که پسر وی کتاب [[نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه(کتاب)|نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه]] را در ادامه آن نوشته است<ref>الذریعه، ج۱۲، ص۷۶؛ ج۲۱، ص۱۰.</ref> | ||
*[[دیوان ابن شدقم]]<ref>الذریعه، ج۹، ص۷۴۱.</ref> | *[[دیوان ابن شدقم]]<ref>الذریعه، ج۹، ص۷۴۱.</ref> | ||
*[[رسالة فی الاخبار و الفضائل]]<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۷.</ref> | *[[رسالة فی الاخبار و الفضائل]]<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۷.</ref> | ||
*نسخه برداری [[نهج البلاغه]] از چهار نسخه و [[تذهیب]] آن. | *نسخه برداری [[نهج البلاغه]] از چهار نسخه و [[تذهیب]] آن. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} |