در حال ویرایش خان نخيله

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان = خان نخیله
| تصویر = خان نخیله.jpg
| اندازه تصویر =
| بنیانگذار = حسن بن محمد آل شمسه یا یکی از اهالی [[هند]]
| تأسیس = [[دوره عثمانی]]
| کاربری = کاروانسرا
| مکان = بین مسیر [[کربلا]]-[[نجف]]، با فاصله حدود ۱۴ کیلومتر از کربلا
| نام‌های دیگر = خان ربع، خان آل شمس
| وقایع مرتبط =
| ظرفیت =
| وضعیت =
| مساحت =
| امکانات =
| شماره ثبت =
| معمار =
| سبک = اسلامی
| بازسازی =
| وبگاه = 
}}

'''خان نخیله''' یا '''خان ربع''' یا خان آل شمس، بین مسیر [[کربلا]]-[[نجف]]، با فاصله حدود ۱۴ کیلومتر از کربلا قرار دارد. در [[دوره عثمانی]] ساخته شده، و ورودی دو طبقه، آجرکاری‌های هنری و کندوکاری‌های فنی از ویژگی‌های این بنا است.

==درباره خان نخلیه==
خان نخیله، با نام‌های خان ربع،<ref>منزل‌گاه‌های راه کربلا و نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۷، ص۹۰.</ref> و خان آل شمس<ref>ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۲۷۳.</ref> نیز شناخته شده است.
این کاروانسرا، بین مسیر [[کربلا]]-[[نجف]] قرار داشته، و حدود ۱۴ کیلومتر از کربلا فاصله دارد. خان نخیله، در [[دوره عثمانی]] ساخته شده و دارای حیاطی سرباز است که با مجموعه‌ای از اتاق‌ها احاطه شده است. دیوارهای بلند، ورودیِ دو طبقه با دروازه‌ای بزرگ میان آن، و استفاده از آجر و گچ، خان نخیله را از دیگر منزلگاه‌های مشابهش، متمایز کرده است.<ref>[https://mk.iq/view2.php?id=1522 العتبة العباسیة المقدسة]</ref>

==تاریخچه==
برخی، سازنده خان نخیله را یکی از اهالی [[هند]] دانسته،<ref>النجف الاشرف مدینة العلم و العمران، ص۶۲.</ref> و برخی، حسن بن محمد آل شمسه را سازنده آن دانسته‌اند.<ref>خان المصلی لوحة تاریخیه من العهد العثمانی الأخیر، ص۲؛ ر ک: الدرر البهیة فی انساب عشائر النجف العربیه، ج۱، ص۱۲۹.</ref> حیدر الجد، احتمال می‌دهد منزلگاه‌های سه‌گانه خان نخیله، در زمان‌های مختلف و به دست افراد مختلف ساخته شده‌اند؛ یعنی ممکن است یکی از اهالی هند، نخست منزلگاهی را برپا کرده و آنگاه، درکنار آن به دست دیگران، منزلگاهی دیگر ساخته شده است.<ref>منزل‌گاه‌های راه کربلا و نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۷، ص۹۱.</ref>

خان نخیله، در گزارش نظامی که رییس ستاد ارتش [[بریتانیا]] در سال ۱۳۲۹ق نوشته است، دارای ۳ خان، ۶ قهوه‌خانه و چاه‌های آب گوارا معرفی شده است.<ref>النجف الاشرف مدینة العلم و العمران، ص۶۲.	</ref>

در سال ۱۹۹۳م (۱۴۱۴ق) در مهماتی که سپاهیان در خان نخیله انبار کرده بودند، انفجاری رخ داد و بسیاری از ساخته‌های این منزلگاه ویران شد. بر پایه گزارشی که سال ۱۴۲۶ق تهیه شده، آثاری از تکه پاره‌های مهمات و سلاح‌ها، پیرامون خان دیده شده است.<ref>منزل‌گاه‌های راه کربلا و نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۷، ص۹۳.</ref>

==علت نامگذاری==
ممکن است علت نامگذاری خان نخیله به این نام، منطقه‌ای است که این کاروانسرا در آن واقع شده، زیرا این منطقه، نزدیک باغ‌های به هم پیوسته میان [[نجف]] و [[کربلا]] است.

به خان نخیله، خان ربع گفته شده، زیرا برای مسافرانی که از کربلا به نجف می‌روند، یک چهارمِ راه محسوب می‌شود<ref>منزل‌گاه‌های راه کربلا و نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۷، ص۹۰.</ref> و به آل شمس معروف شد، زیرا سازنده یا مرمت کننده آن، آل شمس بوده‌اند.<ref>ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۲۷۳.</ref>

==اکنون==
بر پایه آخرین آمار، در سال ۱۴۲۶ق، برای خان نخیله دروازه قوس مانند، اتاقی بالای دروازه، آجرکاری‌های هنری و کندوکاری‌های فنی گزارش شده است.

مقاله [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/929/1/69 منزل‌گاه‌های راه کربلا و نجف]، اطلاعات بیشتری از معماری این کارونسرا ارائه داده است.<ref>منزل‌گاه‌های راه کربلا و نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۷، ص۹۲ و ۹۳.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = منزلگاه‌های راه کربلا و نجف، حیدر الجد، ترجمه: محمدمهدی رضایی، 
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره اول، زمستان ۱۳۸۸، ص۱۰۸
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/929/1/69
}}

*'''خان المصلی لوحة تاریخیه من العهد العثمانی الأخیر'''، حسن حکیم
*'''الدرر البهیة فی انساب عشائر النجف العربیه'''، عباس محمد الزبيدي الدجيلي، مطبعة الغری الحدیثة، ۱۳۹۵ق.
*'''ماضی النجف و حاضرها'''، جعفر آل محبوبه، دارالاضواء، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۴۰۶ق، ۱۹۸۶م.
*'''النجف‌ الا‌شرف‌ مدینة‌ العلم‌ و العمران‌'''، محمدکا‌ظم‌ بن‌ کا‌تب‌ طریحی‌، دارالها‌دی، بیروت، ۱۴۲۳‌ق.
{{پایان}}

{{اماکن تاریخی مذهبی کربلا}}

<references />

[[رده:بناهای تاریخی مذهبی کربلا]]
[[رده:کاروانسراهای نجف]]
[[رده:کاروانسراهای کربلا]]