در حال ویرایش خطبه غدیر خم
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| وبگاه = [https://wikihaj.com/images/9/9a/%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87_%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1.jpg محل ایراد خطبه غدیر] | | وبگاه = [https://wikihaj.com/images/9/9a/%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87_%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1.jpg محل ایراد خطبه غدیر] | ||
}} | }} | ||
'''خطبه غدیر خم'''، سخنرانی [[پیامبر اکرم|پیامبر اکرم(ص)]] در بازگشت از [[حجة الوداع]] در سال دهم هجری به همراه بسیاری از مسلمانان، در محل معروفی به نام [[غدیر خم]] است. | '''خطبه غدیر خم'''، سخنرانی [[پیامبر اکرم|پیامبر اکرم(ص)]] در بازگشت از [[حجة الوداع]] در سال دهم هجری به همراه بسیاری از مسلمانان، در محل معروفی به نام [[غدیر خم]] است.<ref>صحيح البخاري، ج5، ص126؛ تاريخ الطبري، ج3، ص152؛ السيره الحلبيه، ج3، ص384.</ref> در خطبه به [[امامت امام علی|ولایت]]، و [[امامت امام علی|امامت امام علی(ع)]]، پس از خودشان تصریح شده است. محتوای اصلی و جمله کلیدی این خطبه یعنی: «من کنت مولاه فعلی مولاه» هر کس که من مولای او هستم، علی مولای اوست»<ref>سنن ابن ماجه، ج1، ص45؛ سنن الترمذي، ج5، ص297.</ref>، در منابع [[شیعه|شیعی]] <ref>الخصال، ص66؛ الاحتجاج، ج1، ص59-60.</ref> و [[اهل‌سنت]] <ref>اسد الغابه، ج1، ص439؛ تاريخ اليعقوبي، ج2، ص112؛ البداية و النهايه، ج7، ص348-349.</ref> به شکل متواتر روایت شده است. این فراز از خطبه با عنوان [[حدیث غدیر]] شناخته می‌شود و از دلایل اصلی بر تعیین جانشینی امام علی(ع) از سوی پیامبر(ص) به شمار می‌رود. | ||
غیر از جمله اصلی خطبه، درباره دیگر سخنان پیامبر(ص) در سخنرانی غدیر خم اختلافاتی در منابع وجود دارد. برخی منابع شیعی، خطبه‌ای طولانی از پیامبر(ص) را در این روز نقل کرده‌اند. در منابع تاریخی و روایی اهل سنت نیز پاره‌های مختلفی از گفتار پیامبر و حاضران در ماجرای غدیر خم نقل شده است. | |||
==علت ایراد خطبه غدیر== | |||
هنگام بازگشت از [[حجة الوداع]]، آیه 67 [[سوره مائده]] بر پیامبر نازل شد.<ref>تفسير القرآن المجيد، ج1، ص184؛ تفسير العياشي، ج1، ص332.</ref> در این آیه ضمن فرمان اکید بر اعلام ولایت علی بن ابی طالب(ع)، پیامبر(ص) از تاخیر در این زمینه برحذر داشته شده است، در این آیه ایمنی آن حضرت از خطرهای احتمالی و نگرانی‌های ایشان نسبت به واکنش مردم در مقابل اعلام ولایت امام علی (ع)، تضمین شده است. <ref>الارشاد، ج1،ص176؛ اعلام الورى،ج1، ص262.</ref> | |||
با رسیدن این فرمان پیامبر توقف کرد و فرمان داد همه جمعیت را به سوی او فرا بخوانند، سپس زیر درختانی که در آنجا بود [[نماز ظهر]] را خواند و در خطبه‌ای جانشینی رسمی امام علی بن ابی طالب(ع) را اعلام کرد. | |||
== حدیث غدیر == | == حدیث غدیر == | ||
بخشی از سخنان پیامبر(ص) که در آن فرمود «من کنت مولاه فعلی مولاه»، به عنوان حدیث غدیر شناخته می‌شود که از مستندات اصلی امامت و جانشینی امام علی(ع) به شمار می‌رود. | |||
==== | ==== سند حدیث غدیر ==== | ||
برخی از علمای رجال و حدیث‌شناس اهل‌سنت، اسناد [[حدیث غدیر]] را کثیر دانسته و بیشتر آنان اسناد آن را صحیح می‌دانند. <ref>صواعق محرقه، ص 42؛ المستدرک علي الصحيحين ، ج3، ص109؛ صحیح الترمذی، ج2، ص 218.</ref> در میان راویان این حدیث، حدود 90 نفر از [[صحابه]]<ref>الغدير، ج،1 ص41-144.</ref> و 84 نفر از [[تابعین]]<ref>الغدير، ج،1 ص145-312.</ref> قرار دارند. | برخی از علمای رجال و حدیث‌شناس اهل‌سنت، اسناد [[حدیث غدیر]] را کثیر دانسته و بیشتر آنان اسناد آن را صحیح می‌دانند. <ref>صواعق محرقه، ص 42؛ المستدرک علي الصحيحين ، ج3، ص109؛ صحیح الترمذی، ج2، ص 218.</ref> در میان راویان این حدیث، حدود 90 نفر از [[صحابه]]<ref>الغدير، ج،1 ص41-144.</ref> و 84 نفر از [[تابعین]]<ref>الغدير، ج،1 ص145-312.</ref> قرار دارند. | ||
علاوه بر نقل مستقیم از سوی این افراد، برخی این حدیث را از کسانی که در غدیرخم حاضر بوده‌اند شنیده و نقل کرده‌اند. به گفته [[علامه امینی]]، این حدیث را احمد بن حنبل از 40 طریق، ابن جریر طبری از 72 طریق، جزری مقری از 80 طریق، ابن عقده از 105 طریق، ابوسعید سجستانی از 120 طریق، ابوبکر جعابی از 125 طریق <ref>الغدير، ج1، ص40-42.</ref> و حافظ ابوالعلاء العطار همدانی نیز از 250 طریق <ref>الغدير، ج1، ص158.</ref> نقل کرده‌اند. | |||
==خطبه غدیر در منابع اهل سنت== | ==خطبه غدیر در منابع اهل سنت== | ||
غیر از عبارت «من کنت مولاه فعلی مولاه» که مشترک بین روایات است، بخش‌های دیگری از سخنان پیامبر(ص) در غدیر خم و پاسخ حاضران، به شکل‌های مختلف در منابع اهل سنت منعکس شده است: | غیر از عبارت «من کنت مولاه فعلی مولاه» که مشترک بین روایات است، دیگر بخش‌های دیگری از سخنان پیامبر(ص) در غدیر خم و پاسخ حاضران، به شکل‌های مختلف در منابع اهل سنت منعکس شده است: | ||
* در برخی، دعای پیامبر(ص) در حق امام علی(ع) نیز آمده است. <ref>مسند احمد، ج1، ص152.</ref> | * در برخی، دعای پیامبر(ص) در حق امام علی(ع) نیز آمده است. <ref>مسند احمد، ج1، ص152.</ref> | ||
* برخی گزارش‌ها اشاره دارد که پیامبر ابتدا از مردم در مورد اولویت خود نسبت به امور آنان سوال پرسید و سپس ولایت حضرت علی(ع) را به آنان اعلام نمود. <ref>مسند احمد، ج4، ص347؛ سنن ابن ماجه ،ج1،ص45؛سنن الترمذي،ج5،ص297.</ref> | * برخی گزارش‌ها اشاره دارد که پیامبر ابتدا از مردم در مورد اولویت خود نسبت به امور آنان سوال پرسید و سپس ولایت حضرت علی(ع) را به آنان اعلام نمود. <ref>مسند احمد، ج4، ص347؛ سنن ابن ماجه ،ج1،ص45؛سنن الترمذي،ج5،ص297.</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۵: | ||
==خطبه غدیر در منابع شیعی== | ==خطبه غدیر در منابع شیعی== | ||
در منابع شیعی بعد از [[قرن پنجم]] مانند: [[روضه الواعظین]] و [[الاحتجاج]]، متن مفصلی از خطبه پیامبر(ص) در غدیر خم به روایت [[امام باقر|امام باقر (ع)]] روایت شده است که نسبت به آنچه در منابع قبلی نقل شده بسیار مفصل‌تر است و بیشتر فرازهای آن با عبارت "معاشر الناس" آغاز می‌شود. [[ابن طاووس|سید علی بن طاووس]]، متن این خطبه را با سند خود از محمد بن جریر طبری مفسر و مورخ شهیر اهل سنت و صاحب کتاب طرق حدیث الغدیر و او نیز به اسناد خود از زید بن ارقم نقل کرده است. ابن طاووس این متن را در کتاب دیگرش با اسناد دیگری نیز از رجال اهل سنت از حذیفة بن یمان نقل می‌کند. <ref>التحصين لأسرار ما زاد من كتاب اليقين، ص 578.</ref> | در منابع شیعی بعد از [[قرن پنجم]] مانند: [[روضه الواعظین]] و [[الاحتجاج]]، متن مفصلی از خطبه پیامبر(ص) در غدیر خم به روایت [[امام باقر|امام باقر (ع)]] روایت شده است که نسبت به آنچه در منابع قبلی نقل شده بسیار مفصل‌تر است و بیشتر فرازهای آن با عبارت "معاشر الناس" آغاز می‌شود. [[ابن طاووس|سید علی بن طاووس]]، متن این خطبه را با سند خود از محمد بن جریر طبری مفسر و مورخ شهیر اهل سنت و صاحب کتاب طرق حدیث الغدیر و او نیز به اسناد خود از زید بن ارقم نقل کرده است. ابن طاووس این متن را در کتاب دیگرش با اسناد دیگری نیز از رجال اهل سنت از حذیفة بن یمان نقل می‌کند. <ref>التحصين لأسرار ما زاد من كتاب اليقين، ص 578.</ref> | ||
==== | ====تردیدها درباره این روایت از خطبه==== | ||
برخی به دلایلی همچون نبود اين متن در [[کتب اربعه شيعه]] و منابع دست اول، طولاني بودن خطابه برخلاف معمول خطابه هاي برجا مانده از [[پيامبر اکرم|پيامبراکرم]]، نام بردن از امامان دوازده گانه، اشاره نکردن به معيدان (تکرار کنندگان خطبه برای جمعیت)، فهرست کردن [[فضايل امام علي]](ع) و تکرار مطالب در آن در اصالت و درستی این روایت از خطبه پیامبر تردید کرده‌اند. <ref> مجموعه مقالات کنگره بین المللی غدیر و انسجام اسلامی(( جایگاه غدیر در سقیفه))</ref> | برخی به دلایلی همچون نبود اين متن در [[کتب اربعه شيعه]] و منابع دست اول، طولاني بودن خطابه برخلاف معمول خطابه هاي برجا مانده از [[پيامبر اکرم|پيامبراکرم]]، نام بردن از امامان دوازده گانه، اشاره نکردن به معيدان (تکرار کنندگان خطبه برای جمعیت)، فهرست کردن [[فضايل امام علي]](ع) و تکرار مطالب در آن در اصالت و درستی این روایت از خطبه پیامبر تردید کرده‌اند. <ref> مجموعه مقالات کنگره بین المللی غدیر و انسجام اسلامی(( جایگاه غدیر در سقیفه))</ref> | ||
==== | ====پاسخ به تردیدها==== | ||
در جواب می‌توان گفت که در خطبه شواهدی برای بسیاری از فرازهای این خطبه در روایات اهل سنت یافت می‌شود که هرکدام بیان کننده قسمتی از واقعه غدیر است، مانند نقل‌های حذیفه بن یمان<ref>المعجم الكبير، ج3، ص180.</ref> و ابی الطفیل <ref>ترتيب الأمالي الخميسية للشجري، ج1، ص190.</ref> از این خطبه و حدیث پیشوایان دوازده گانه اهل سنت که به روایت جابر بن سمره در حجه الوداع در منابع معتبر نزد اهل سنت وجود دارد و جانشینان پیامبر را که شکست ناپذیری و عزت [[اسلام]] در سایه آنان است دوازده نفر از [[قریش]] معرفی می‌کند.<ref>المعجم الكبير، ج2، ص196؛ صحيح البخاري ،ج8،ص127.</ref>از سوی دیگر در روايات اهل تسنن خطبه غدير از چند سطر تا چند صفحه نقل شده است، كه عبارات آنها به برخی فصول خطبه مفصل مندرج در [[منابع شیعی]] نزدیک است و این احتمال که خطبه در اصل بلند بوده و در منابع اهل سنت تنها بخش‌هایی از آن منعکس شده وجود دارد. | در جواب می‌توان گفت که در خطبه شواهدی برای بسیاری از فرازهای این خطبه در روایات اهل سنت یافت می‌شود که هرکدام بیان کننده قسمتی از واقعه غدیر است، مانند نقل‌های حذیفه بن یمان<ref>المعجم الكبير، ج3، ص180.</ref> و ابی الطفیل <ref>ترتيب الأمالي الخميسية للشجري، ج1، ص190.</ref> از این خطبه و حدیث پیشوایان دوازده گانه اهل سنت که به روایت جابر بن سمره در حجه الوداع در منابع معتبر نزد اهل سنت وجود دارد و جانشینان پیامبر را که شکست ناپذیری و عزت [[اسلام]] در سایه آنان است دوازده نفر از [[قریش]] معرفی می‌کند.<ref>المعجم الكبير، ج2، ص196؛ صحيح البخاري ،ج8،ص127.</ref>از سوی دیگر در روايات اهل تسنن خطبه غدير از چند سطر تا چند صفحه نقل شده است، كه عبارات آنها به برخی فصول خطبه مفصل مندرج در [[منابع شیعی]] نزدیک است و این احتمال که خطبه در اصل بلند بوده و در منابع اهل سنت تنها بخش‌هایی از آن منعکس شده وجود دارد. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[ | * حدیث غدیرخم | ||
* [[امام علی|امام علی(ع)]] | |||
* [[غدیر خم]] | * [[غدیر خم]] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۶۴: | خط ۵۹: | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
| پیش از لینک = | | پیش از لینک = | ||
| منبع = | | منبع = دانشنامه حج و حرمین شریفین | ||
| لینک = | | لینک = | ||
| توضیحات منبع = | | توضیحات منبع = | ||
}} | }} | ||