در حال ویرایش ذکوات البیض

[[پرونده:الذکوات البیض.PNG|بندانگشتی|تصویر ماهواره‌ای از نجف و محل قرار گرفتن سه بلندیِ معروف، که درگذشته وجود داشته و به آن الذکوات البیض می‌گفتند.<ref name=":1">النجف مرسی سفینة‌ نوح، مجلة تراث کربلاء، العدد 1، ص۲۹.</ref>|جایگزین=|247x247px]]
'''ذَکَوَات البِیض'''، به منطقهٔ [[نجف]] و ارتفاعاتِ آن سرزمین که رنگش به سفیدی می‌زده، گفته می‌شده است. برخی، ذکوات البیض را سه تپه دانسته‌اند که پیرامون [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] بوده که آثاری از بلند بودن آن سه نقطه، در شهر امروزی نجف نیز وجود دارد. این نام در روایات وارد شده و  قبر [[امام علی(ع)]] در این مکان معرفی شده است.

==واژه‌شناسی==

برخی ذکوات را جمع ذکوة، به معنای قطعه‌ای از شن و سنگریزه که آتش‌گرفته و گداخته باشد معنا کرده‌اند.{{یادداشت|الذَّکَوَاتُ‏" جمع" ذَکْوَةٍ" الجمرة الملتهبة من الحصی.}}‏<ref>مجمع البحرین، ج‏1، ص159.</ref> برخی شن را در معنای ذکوة داخل نکرده و آن را قطعه آتشی افروخته معنا کرده‌اند.<ref>جمهرة اللغة ؛ ج‏2 ؛ ص701</ref> بیض، جمع ابیض<ref>الصحاح، ج‏3، ص1067.</ref> به معنای رنگ سفید و روشن است.<ref>کتاب الماء، ج‏1، ص159.</ref> برخی نیز ذکوات البیض را به معنای تپه‌های شنی و گداخته و ملتهب گرفته‌اند.<ref name=":0" />

==علت نامگذاری==
[[پرونده:الذکوات البیض۲.PNG|بندانگشتی|سه محله‌ای که بلندتر از حرم امام علی(ع) است و نشان از ذکوات البیض دارد.<ref>النجف مرسی سفینة‌ نوح، مجلة تراث کربلاء، العدد 1، ص۳۴.</ref>|جایگزین=|350x350px]]
برخی بر این باورند که تپه‌های موجود در این منطقه، آهکی بوده و دارای سنگریزه‌های بلوری‌شکل که قیمتی محسوب شده و به آن [[در نجف|درَ نجف]] گفته می‌شود بود. این اجزاء باعث می‌شد بر اثر تابش نور خورشید، همانند آتشی شده که در آن دمیده باشند؛ به ویژه هنگام بارش باران. به همین علت به آن ذکوات البیض گفته می‌شد.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، </ref>

==موقعیت==
به منطقهٔ [[نجف]] و ارتفاعاتِ آن سرزمین که رنگش به سفیدی می‌زده، ذکوات البیض گفته می‌شد و [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] در این منطقه قرار دارد.<ref name=":2" /> برخی بر این باورند که ذکوات بیض، سه تپه بود که امام علی(ع) در بین آن سه تپه دفن شد. آثار این سه تپه، پیش از گسترش شهر نجف، در نقشه‌ای که سال ۱۷۶۰م. کشیده شده موجود است.<ref name=":1" /> این سه بلندی را با نام‌های جبل الدیک، جبل النور و جبل العمارة می‌شناختند. جبل الدیک، در شمال شرقی قبر امام(ع) قرار داشته، که اکنون محلة المشراقِ نجف است. جبل النور، در  جنوب شرقی قبر امام(ع) واقع بود، که اکنون محلة البراق در آن محل قرار گرفته است و جبل العمارة یا شریشفان یا شرف‌شاه، در جنوب غربی قبر امام(ع) قرار داشت، که اکنون محله حویش در آن مکان قرار دارد.<ref>النجف مرسی سفینة‌ نوح، مجلة تراث کربلاء، العدد 1، ص۳۳ و ۳۴.</ref>

==در روایات==
در روایات متعددی از آن نام برده شده؛<ref name=":2">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۵، ص 12.</ref> از جمله [[ابوحمزۀ ثمالی]] از همراهی‌اش با [[زید بن علی]] تا ذکوات البیض خبر داده و زید بن علی آن‌جا را قبر علی بن ابی‌طالب(ع) معرفی کرده است.<ref name=":0">بحار الأنوار؛ ج‏46 ؛ ص184.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، صلاح مهدی فرطوسی، 
ترجمه حسین طه نیا، مشعر، تهران، ١٣٩٣ش، ص و مقاله

| منبع = فرهنگ‌نامه زیارت،
| پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره پنجم، زمستان ۱۳۸۹، ص ۱۲
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1279/1/12
}}

*'''بحار الأنوار'''، محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
*'''جمهرة اللغة'''، محمد بن حسن ابن درید، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۸م.
*'''کتاب الماء'''، عبدالله بن محمد ازدی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، تهران، ۱۳۸۷ش.
*'''الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة'''، اسماعیل بن حمادجوهری، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۳۷۶ق.
*'''مجمع البحرین'''، فخر الدین بن محمد طریحی، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۵ش.
*'''النجف مرسی سفینة‌ نوح'''، مجلة تراث کربلاء، العدد 1 ، السنة الاولی ، ربيع الاول 1430ق. ص۲۹.

{{پایان}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:نام‌های نجف]]