در حال ویرایش روزه

'''روزه''' خودداری از خوردن و آشامیدن و برخی از کارها (مفطِرات) از اذان صبح تا اذان مغرب است که با قصد قربت انجام می‌شود. در [[اسلام]] روزه در ماه رمضان بر همه مسلمانان [[واجب]] است. در قرآن روزه سبب آمرزش گناهان شمرده شده است. بر پایه روایاتی، روزه یکی از پنج رکن اساسی اسلام دانسته شده است.

روزه در اعمال [[حج]] و [[عمره مفرده|عمره]]، در بعضی موارد مانند روزه کفاره صید و کفاره تراشیدن سر هنگام احرام، واجب شمرده شده است. همچنین اگر حج‌گزاری که در حج تمتع قربانی نیابد باید به جای آن ۱۰ روز روزه بگیرد که سه روز آن باید در ایام حج باشد. روایاتی نیز وارد شده که روزه در مکه و مدینه را سفارش کرده و آن را دارای ثواب زیادی دانسته است.

روزه به معنای پرهیز از خوردن و آشامیدن و دیگر مفطِرات از اذان صبح تا اذان مغرب همراه نیت دانسته شده است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۶، ص۵؛ مسالک الافهام، ج۲، ص۶؛ جامع المدارک، ج۲، ص۱۴۰.</ref> روزه از جهت حکم شرعی به چهار قسم تقسیم می‌شود؛ یک: روزه واجب مانند روزه ماه رمضان و نذر؛ دو: روزه مستحب نظیر روزه همه روزهای سال به جز روزهای حرام؛ سه: روزه حرام همچون روزه روز [[عید فطر]] و [[عید قربان]]؛ چهار: روزه مکروه مانند روزه [[روز عرفه]] در ایام حج برای کسی که روزه سبب ضعف و عدم توانایی وی برای دعا گردد.<ref>الحدائق الناضره، ج۱۳، ص۲ و ۳؛ العروة الوثقی، ج۳، ص۵۲۱.</ref>

در اسلام روزه به عنوان یکی از اعمال واجب همانند پیروان شرایع پیشین تشریع گردید.<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۳.</ref> به باور بیشتر عالمان اسلامی، حکم وجوب روزه ماه رمضان بر مسلمانان در سال دوم هجری<ref>منتهی المطلب، ج 14، ص 10؛ المجموع، ج 6، ص 50؛ البدایة النهایه، ج 3، ص 347.</ref> و به نظر برخی سال سوم<ref>تفسیر سمعانی، ج 2، ص 11.</ref> هجری نازل گردید.

== اهمیت و فضیلت ==

روزه در سرزمین مکه و مدینه از اهمیت و فضیلت بیشتری برخوردار است.<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۳۶۳؛ بحار الانوار، ج۹۶، ص۳۴۶؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۸۶.</ref> در حدیثی از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] آمده است که کسی که روزهای ماه رمضان را در مکه روزه بگیرد و شب‌های آن به عبادت و نماز مشغول باشد خداوند پاداش عبادت هزار ماه در غیر مکه را به او عطا می‌کند.<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۳۶۴؛ بحار الانوار، ج۹۳، ص۳۴۹؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۸۷.</ref> در حدیثی دیگر نیز پاداش یک روز روزه در مکه برابر با پاداش یک سال روزه در غیر مکه دانسته شده است.<ref>من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۲۷؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۲۸۹؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۸۷.</ref> در روایاتی دیگر نیز به روزه گرفتن سه روز در مدینه سفارش شده و این عمل دارای فضیلت و خیر و سبب برآورده شده حاجات دانسته شده است.<ref>تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۹؛ وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳۵۰ و ص۳۵۱؛ جامع احادیث الشیعه، ج۴، ص۵۱۵.</ref>

در سفر حج و عمره روزه به سبب برخی اعمال واجب شده و در برخی موارد نیز مستحب است:

=== روزه کفاره تراشیدن سر در حال اِحرام ===

فقهای امامیه<ref>المقنع، ص۱۸۰؛ الحدائق الناضره، ج۱۵، ص۵۱۳.</ref> و اهل سنت<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۷۴ و ص۷۵؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۳۰</ref> گفته‌اند تراشیدن سر بر مُحرم پیش از قربانی حرام است؛ ولی مُحرِم بیمار یا کسی که در سر ناراحتی دارد، می‌تواند سر را تراشیده و به جای آن روزه بگیرد، یا صدقه‌ای بدهد یا حیوانی را قربانی کند. فقیهان با استناد به آیات و روایات، کفاره تراشیدن عمدی سر در حال احرام را نیز از همین کفارات سه‌گانه دانسته‌اند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۱۴؛ المجموع، ج۷، ص۲۴۷؛ المغنی، ج۳، ص۵۲۰</ref>

=== روزه کفاره صید ===

 

=== روزه جایگزین قربانی ===

حج‌گزاری که در [[حج تمتع]] قربانی نیابد، با توجه به آیه ۱۹۶ سوره بقره باید به جای آن ۱۰ روز روزه بگیرد که سه روز آن باید در ایام حج باشد.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۵؛ المجموع، ج۷، ص۱۸۵؛ مستند الشیعه، ج۱۲، ص۳۴۳.</ref> به نظر برخی فقیهان یافتن [[قربانی]] اعم از آن است که حیوانی برای قربانی نباشد یا شخص توان خرید آن را نداشته باشد.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۶، ص۱۸۷؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۳۹۹</ref> ولی برخی دیگر گفته‌اند روزه مذکور بدل از قربانی است و تنها در صورت نبودن قربانی بر شخص واجب می‌گردد؛<ref>السرائر، ج۱، ص۵۹۲؛ مختلف الشیعه، ج۳، ص۵۶۷.</ref> اما در صورت وجود قربانی و نداشتن توان خرید آن، روزه بر او واجب نیست.<ref>جواهرالکلام، ج۱۹، ص۱۶۴ و ۱۶۵.</ref>

 

=== روزه طلب حاجت در مدینه ===